Qazaqstan bıligi saıası qýǵyn-súrgin qurbandarynyń týystaryna qalaı qoldaý kórsetip keledi?

31 Mamyrda elimizde saıası qýǵyn-súrgin jáne asharshylyq qurbandaryn eske alý kúni atap ótiledi. Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi saıası qýǵyn-súrgin qurbandary úshin qandaı qoldaý sharalary qarastyrylǵanyn aıtty.

2003 jyldan bastap olarǵa birjolǵy aqshalaı ótemaqy jáne arnaýly memlekettik járdemaqy retinde 19,8 mlrd teńge tólendi. 2024 jyly bul maqsattarǵa 2,7 mlrd teńgeden astam qarjy qarastyrylǵan.

1921 jyldan 1954 jylǵa deıin 100 myń "halyq jaýy" sottaldy, olardyń 25 myńy atyldy. Qazaqstan lagerlerine 5 mıllıonnan astam adam jer aýdaryldy. Elge júzdegen myń koreıler, túrikter, ırandyqtar, kúrdter, ázirbaıjandar, nemister, grekter, sheshender, ıngýshtar, qarashaılar, balqarlar, qyrym tatarlary jáne basqa halyqtardyń ókilderi jer aýdaryldy.

2003 jyldan bastap Qazaqstandaǵy saıası qýǵyn-súrgin qurbandary men zardap shekkenderge birjolǵy aqshalaı ótemaqy tólenedi. 20 jyl ishinde olardyń somasy 2,9 mlrd teńgeni qurady. О́temaqy mólsheri 2 769 teńgeden (3/4 AEK) 369 200 teńgege (100 AEK) deıin quraıdy. 2024 jyly bul tólemderge 1,2 mlrd teńge qarastyrylǵan.

Sondaı – aq, múgedektigi bar nemese zeınetkerlik jasqa tolǵan saıası qýǵyn-súrgin qurbandary men zardap shekkenderge áleýmettik tólemderdiń ózge túrlerine qaramastan 1,23 AEK (2024 jyly-4542 teńge) mólsherinde arnaýly memlekettik járdemaqy beriledi. 2005 jyldan 2023 jylǵa deıin bul járdemaqy 16,9 mlrd teńgege tólendi. 2024 jyly bul maqsatqa 1,5 mlrd teńge josparlanǵan. Mamyr aıynyń basynda bul járdemaqyny alýshylar sany 26 833 adamdy qurady.

Múgedektigi bar nemese zeınetker bolyp tabylatyn ońaltylǵandar men saıası depressııadan zardap shekkender mynalarǵa quqyly:

• qamaýda ustaý, bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynda jazasyn óteý, jer aýdarý, arnaıy qonysta jáne psıhıatrııalyq mekemelerde bas bostandyǵyn shekteı otyryp májbúrli eńbekke tartý ýaqytyn zeınetaqy alý úshin – úsh ese mólsherde ótilge esepke jatqyzý;
• olar úshin qolaıly ýaqytta kezekti eńbek demalysyn, sondaı-aq jalaqysy jylyna eki aptaǵa deıingi merzimde saqtalmaıtyn qosymsha demalysqa alý;
• telefondardy birinshi kezekte ornatý;
• qarttar men múgedekterge arnalǵan ınternat-úılerge birinshi kezekte ornalastyrý. Olarda tolyq memlekettik qamtamasyz etýde turý;
• protezdik-ortopedııalyq buıymdarmen jeńildikpen qamtamasyz etý;
• ońaltýǵa qatysty máseleler boıynsha advokattarǵa tegin keńes berý.

"Jergilikti atqarýshy organdar jergilikti bıýdjetter esebinen materıaldyq jáne basqa da kómek túrlerin kórsetý jóninde qosymsha sharalar belgileýge quqyly. Máselen, jyl saıyn Saıası qýǵyn – súrgin jáne asharshylyq qurbandaryn eske alý kúnine oraı ákimdikter saıası qýǵyn-súrgin qurbandary men zardap shekkenderge birjolǵy materıaldyq kómek kórsetedi", - dep atap ótti vedomstvodan.

2024 jyldyń mamyr aıynyń sońyna qaraı jergilikti bıýdjetter esebinen 9668 azamatqa birjolǵy kómek kórsetiledi. Jalpy somasy 223,8 mln teńgeni quraıdy.