Ǵylymı ataq alǵysy keletin ǵalymdardy qandaı ózgeris kútip tur?

Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri 2024 jylǵy 5 qyrkúıektegi buıryqpen ǵylymı ataqtar berý qaǵıdalaryna ózgerister men tolyqtyrýlar engizdi (qaýymdastyrylǵan professor (dosent), professor), dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi.

Qaýymdastyrylǵan professor (dosent) jáne professor ǵylymı ataqtaryn ǵylym jáne joǵary bilim salasyndaǵy ýákiletti organ ǵylymı uıymdardyń, joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berý uıymdarynyń (JJOKBU) qyzmetkerlerine olardyń kandıdatýralaryn atalǵan uıymdardyń ǵylymı keńesteriniń usynýy negizinde beredi.

Qaýymdastyrylǵan professor (dosent) ǵylymı ataǵy ǵylymı dárejesi (ǵylym kandıdaty, ǵylym doktory, fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor) nemese fılosofııa doktory (PhD) akademııalyq dárejesi, beıini boıynsha doktor nemese fılosofııa doktory (PhD) dárejesi, beıini boıynsha doktor dárejesi bar adamǵa beriledi. ǵylymı ataq berý, tolyq stavkada, bolǵan jaǵdaıda:

• dıssertasııany qorǵaǵannan keıin keminde úsh jyl ǵylymı nemese ǵylymı-pedagogıkalyq qyzmettiń úzdiksiz ótili, onyń ishinde eki jyl jjokbu qaýymdastyrylǵan professory (dosenti) nemese ǵylymı uıymdaǵy aǵa ǵylymı qyzmetkerden tómen emes laýazymdy, bólimshe basshylary, basshynyń orynbasarlary, jjokbu nemese ǵylymı uıym basshysy laýazymdaryn atqaratyn laýazymdar.

Fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor akademııalyq dárejesi bar úmitkerler úshin jjokbu qaýymdastyrylǵan professory (dosenti) nemese ǵylymı uıymdaǵy aǵa ǵylymı qyzmetkerden tómen emes laýazymdaǵy ótili talap etilmeıdi.

• úmitkerdiń mamandyǵyna sáıkes keletin jáne dıssertasııa qorǵalǵannan keıin jarııalanǵan merzimdi ǵylymı basylymdarda keminde 14 ǵylymı maqala, onyń ishinde ýákiletti organ usynǵan basylymdarda 10 ǵylymı maqala jáne halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda eki ǵylymı maqala.

2025 jyldyń 1 qyrkúıeginen bastap halyqaralyq resenzııalanǵan ǵylymı jýrnaldarda jarııalanǵan eki ǵylymı maqalanyń talaby engizildi, úmitker hat-habarlardyń birinshi avtory nemese avtory bolyp tabylady.

Halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda talap etiletin sannan asatyn ǵylymı maqalalar bolǵan kezde mundaı jýrnaldaǵy bir maqala ýákiletti organ usynǵan basylymdardaǵy eki maqala retinde esepke alynady.

Halyqaralyq resenzııalanǵan ǵylymı jýrnaldarda eki ǵylymı maqala retinde qarastyrylady monografııa (izdenýshige keminde úsh baspa paraǵy tıesili), ol Elsevier (Elsevier), Brill (Brill), CRC Press (SRS Press), DeGruyter (Degruyter), Edward Elgar Publishing (Edvar Elgar baspasy), Djon Vılı jáne uldary (Djon Ýaılı jáne Sons), McGraw Hill (Makroý Hıll), Palgrave Macmillan (Palgrave McMillan), Pıter Lang (Pıter Lang), Prentice Hall (Prentice Hall), Routledge (Routledge), Sage Publications (SAGE Publications), Springer Nature (Springer Naıchar), Teılor jáne Fransııa (Teılor jáne US NEWS Best Global Universities Rankings (IýS NEWS Best Global University Rankins) nemese World Universities Academic Ranking of World Universities (Akademık Rankın of World University) nemese Times reıtıngindegi úzdik 100 ýnıversıtettiń baspasynda Higher Education World University (Taıms Haır Edıýkeıshn World University) (budan ári- senimdi baspager).

Joǵaryda kórsetilgen monografııada taraý bolǵan kezde (izdenýshige keminde bir baspa paraǵy tıesili) ol halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnalda bir maqala retinde esepke alynady.

Clarivate Analytics (Clarivate Analytics) kompanııasynyń Web of Science (Saıens Veb-saıty) derekqorynda Derwent Innovations Index (Dervent ınnovasııalyq ındeksi) quramyna engizilgen Amerıka Qurama Shtattarynyń, Eýropalyq Odaqtyń jáne Japonııanyń patentteri halyqaralyq resenzııalanǵan ǵylymı jýrnaldardaǵy ǵylymı maqalalar retinde esepke alynady. Bul rette patentter ǵylymı maqalalardyń 20% - dan aspaıtynyn aýystyrady.

• ǵylymı keńes usynǵan monografııalar (sońǵy bes jylda jarııalanǵan, izdenýshige keminde alty baspa paraǵy tıesili); ne Ǵylymı keńes nemese Respýblıkalyq oqý-ádistemelik keńes nemese ýákiletti memlekettik organ usynǵan jeke jazylǵan oqý (oqý-ádistemelik) quraly nemese oqýlyq (sońǵy bes jylda keminde alty baspa paraǵy kóleminde basylǵan, oqý prosesinde keminde bir oqý jyly paıdalanylady); ne onyń basshylyǵymen dıssertasııa qorǵaǵan jáne ǵylymı dárejesi (ǵylym kandıdaty, ǵylym doktory, fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor) nemese fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor akademııalyq dárejesi nemese fılosofııa doktory (PhD) dárejesi bar adam,  profıl boıynsha dárigerler.

Halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda (Journal Citation Reports (Journal Citeishen reports) derekteri boıynsha 1 jáne 2 kvartılge kiretin) Clarivate Analytics (Klarıveıt Analıtıks) kompanııasynyń nemese Scopus (Skopýs) derekqorynda citescore (SaıtSkor) boıynsha keminde 50 prosentıl kórsetkishi bar qosymsha úsh ǵylymı maqala bolǵan jaǵdaıda, Citescore (SaıtSkor) boıynsha nemese senimdi baspada jarııalanǵan monografııadaǵy taraý (izdenýshige keminde úsh baspa paraǵy tıesili), Qaǵıdalardyń 4-tarmaǵynyń 3-tarmaqshasynyń talaptaryn oryndaý talap etilmeıdi.

Qaýymdastyrylǵan professor (dosent) ǵylymı ataǵy QR Joǵary Sot Keńesi janyndaǵy Sot tóreligi akademııasynyń úmitker – qyzmetkerlerine, áskerı qyzmetshilerge, ulttyq qaýipsizdik organdaryna, QR IIM, Prokýratýra organdaryna, QR TJM jáne Qorǵanys mınıstrligine vedomstvolyq baǵynysty joǵary áskerı, arnaýly oqý oryndarynyń nemese ǵylymı uıymdardyń qyzmetkerleri men qyzmetkerlerine, sondaı-aq JJOKBU áskerı kafedralarynyń qyzmetkerlerine beriledi. osy uıymda tolyq stavkada jumys isteıtinder, bar bolsa:

• dıssertasııany qorǵaǵannan keıin keminde úsh jyl, onyń ishinde jjokbu qaýymdastyrylǵan professory (dosenti) nemese ǵylymı uıymdaǵy aǵa ǵylymı qyzmetkerden tómen emes laýazymdy, bólimsheler basshylary (bastyqtary), basshynyń orynbasarlary, Sot tóreligi akademııasynyń, joǵary áskerı, arnaýly oqý ornynyń basshysy laýazymdaryn almastyratyn eki jyl ǵylymı nemese ǵylymı-pedagogıkalyq qyzmettiń úzdiksiz ótili QR Qorǵanys mınıstrliginiń, Ulttyq qaýipsizdik organdarynyń, prokýratýra organdarynyń, TJM jáne IIM ǵylymı uıymynyń jjokbu áskerı kafedrasynyń qaýymdastyrylǵan professorynan (dosentinen) tómen emes;
• dıssertasııany qorǵaǵannan keıin jarııalanǵan, suratylǵan mamandyq boıynsha keminde 14 ǵylymı maqala (tezıster emes), onyń ishinde ýákiletti organ usynǵan basylymdarda keminde 10;
• ǵylymı keńes usynǵan monografııalar (sońǵy bes jylda jarııalanǵan, izdenýshige keminde alty baspa paraǵy tıesili); ne Ǵylymı keńes usynǵan jeke jazylǵan oqý (oqý-ádistemelik) quraly (sońǵy bes jylda jarııalanǵan, kólemi keminde alty baspa paraǵy, bilim berý prosesinde keminde bir oqý jyly paıdalanylady); ne dıssertasııany onyń basshylyǵymen qorǵaǵan jáne ǵylymı dárejesi (ǵylym kandıdaty, ǵylym doktory, fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor) nemese fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor nemese fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor akademııalyq dárejesi bar adam.

Halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda ǵylymı maqalalar bolǵan kezde mundaı jýrnaldaǵy bir maqala ýákiletti organ usynǵan basylymdardaǵy eki maqala retinde eskeriledi.

Qaýymdastyrylǵan professor (dosent) ǵylymı ataǵy sot tóreligi akademııasynyń qyzmetkerlerine, áskerı qyzmetshilerge, Qorǵanys mınıstrliginiń Joǵary áskerı, arnaýly oqý oryndarynyń nemese ǵylymı uıymdarynyń, Ulttyq qaýipsizdik organdarynyń, prokýratýra organdarynyń, TJM jáne QR IIM qyzmetkerlerine, sondaı-aq ǵylymı dárejesi joq jjokbu áskerı kafedralarynyń qyzmetkerlerine (ǵylym kandıdaty, ǵylym doktory, fılosofııa doktory) beriledi (PhD), beıini boıynsha doktor) nemese fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor akademııalyq dárejesi nemese fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor dárejesi bar, biraq polkovnıkten tómen emes áskerı (arnaýly) ataǵy, ádilet aǵa keńesshisinen tómen emes synyptyq sheni nemese otstavkadaǵy sýdıa ataǵy bar jáne osy uıymda jumys isteıtin tolyq stavkada, bar bolsa:

• Qaǵıdalardyń 4-5-tarmaǵynyń 1-tarmaqshasynyń talaptaryna sáıkes laýazymda ǵylymı nemese ǵylymı-pedagogıkalyq qyzmettiń úzdiksiz ótili;
• suraý salynatyn mamandyq boıynsha basylymdarda jarııalanǵan keminde 14 ǵylymı maqala (tezıster emes), onyń ishinde ýákiletti organ usynǵan basylymdarda keminde 10;
• joǵaryda kórsetilgen talaptarǵa sáıkes monografııalar nemese oqý quraldary.

Professor ǵylymı ataǵy qaýymdastyrylǵan professor (dosent) nemese aǵa ǵylymı qyzmetker ǵylymı ataǵy bar, ǵylymı ataq berý týraly qoldaýhat beretin uıymda jumys isteıtin úmitkerlerge, eger bar bolsa, beriledi:

• qaýymdastyrylǵan professor (dosent) ǵylymı ataǵyn alǵannan keıin keminde bes jyl ǵylymı nemese ǵylymı-pedagogıkalyq qyzmettiń úzdiksiz ótili, onyń ishinde jjokbu professorynan tómen emes laýazymdardy nemese ǵylymı uıymdaǵy tıisti laýazymdardy, bólimsheler basshylarynyń, basshynyń orynbasarlarynyń, jjokbu nemese ǵylymı uıym basshysynyń laýazymdaryn atqaratyn eki jyl;
• Úmitkerdiń mamandyǵyna sáıkes keletin jáne qaýymdastyrylǵan professor (dosent) ǵylymı ataǵyn alǵannan keıin jarııalanǵan merzimdi ǵylymı basylymdardaǵy 28 ǵylymı maqala, onyń ishinde ýákiletti organ usynǵan basylymdardaǵy 20 ǵylymı maqala jáne halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldardaǵy úsh ǵylymı maqala (Journal Citation Reports (Journal Citeishen reports) derekteri boıynsha 1 jáne 2 kvartılge kiretin)) Clarivate Analytics (Klarıveıt Analıtıks) kompanııalary nemese Scopus (Skopýs) derekter bazasynda úmitkerdiń mamandyǵyna sáıkes keletin ǵylymı sala boıynsha keminde 50 (elý) citescore (SaıtSkor) boıynsha prosentıl kórsetkishi bar kompanııalar.

2025 jyldyń 1 qyrkúıeginen bastap qosylady:

halyqaralyq resenzııalanǵan ǵylymı jýrnaldarda jarııalanǵan úsh ǵylymı maqalada úmitker korrespondensııanyń alǵashqy avtory nemese avtory bolyp tabylady.

Áleýmettik jáne gýmanıtarlyq ǵylymdar salasyndaǵy ǵylymı ataqtarǵa úmitker adamdar úshin Arts and Humanities Citation Index (Art end Humanitis Citeishen Index), Science Citation Index expanded (Sience Citeishen Ekspex Expandid), Social Sciences Citation Index (Soshial Siensiz) ındekstelgen maqalalar men sholýlar da eskeriledi citeishen ındeksi) Web of derekqory Clarivate Analytics kompanııasynyń Science Core Collection (Sience cor collection Veb-saıty) (Clarivate Analytics).

Halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldardaǵy maqalalar "maqala" (Article (Artıkl) nemese "sholý" (Review (Revıý) tıpine ıe jáne atalǵan bazalarda málimdelgen jýrnaldyń taqyryptyq baǵytyna sáıkes keledi.

Pánaralyq baǵyty (Multidisciplinary (Maltidisciplinary), Interdisciplinary (interdisciplinary), General (General), Miscellaneous (Miscellanees), sondaı-aq sabaqtas ǵylymı salalar boıynsha baǵyty bar halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda jarııalaýǵa jol beriledi.

Journal Citation Reports (Journal Citeishen reports) derekteri boıynsha Kvartıl ne Scopus (Skopýs) derekqoryndaǵy citescore (SaıtSkor) boıynsha prosentıl kórsetkishi tıisti derekqorda kórsetilgen jarııalanǵan jyly ne úmitkerdiń ýákiletti organǵa attestattaý isin berý sátinde esepke alynady. Kvartıl Journal Citation Reports (Journal Citeishen reports) boıynsha ımpakt-faktor boıynsha anyqtalady.

Scopus (Skopýs) jáne/nemese Web of Science (Saıens BFF) bazasynda halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldy ındeksteýdi toqtatý kezinde úmitkerdiń osy jýrnaldaǵy barlyq maqalalary esepke alynbaıdy.

Halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda talap etiletin sannan asatyn ǵylymı maqalalar bolǵan kezde mundaı jýrnaldaǵy bir maqala ýákiletti organ usynǵan basylymdardaǵy eki maqala retinde esepke alynady.

Halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldardaǵy eki ǵylymı maqala retinde monografııa (izdenýshige keminde úsh baspa paraǵy tıesili) senimdi baspahanada jarııalanǵany eskeriledi.

Joǵaryda kórsetilgen monografııada taraý bolǵan kezde (izdenýshige keminde bir baspa paraǵy tıesili) ol halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnalda bir maqala retinde esepke alynady.

Clarivate Analytics (Clarivate Analytics) kompanııasynyń Web of Science (Saıens Veb-saıty) derekqorynda Derwent Innovations Index (Dervent ınnovasııalyq ındeksi) quramyna engizilgen Amerıka Qurama Shtattarynyń, Eýropalyq Odaqtyń jáne Japonııanyń patentteri halyqaralyq resenzııalanǵan ǵylymı jýrnaldardaǵy ǵylymı maqalalar retinde esepke alynady. Bul rette patentter ǵylymı maqalalardyń 20% - dan aspaıtynyn aýystyrady.

О́nertabysqa patentter ýákiletti organ usynǵan basylymdardaǵy maqalalardyń 20% - dan aspaıtyn bóligin aýystyrady.

Professor ǵylymı ataǵy tolyq stavkada ǵylymı ataq berý týraly ótinishhat beretin uıymda jumys isteıtin úmitkerlerge, eger bar bolsa, beriledi:

• dıssertasııany qorǵaǵannan keıin keminde 8 jyl ǵylymı nemese ǵylymı-pedagogıkalyq qyzmettiń úzdiksiz ótili, onyń ishinde jjokbu qaýymdastyrylǵan professory (dosenti) nemese ǵylymı uıymdaǵy aǵa ǵylymı qyzmetkerden tómen emes laýazymynda eki jyl, bólimsheler basshylary, jjokbu nemese ǵylymı uıym basshysynyń orynbasarlary, basshylary laýazymynda;
• Dıssertasııa qorǵalǵannan keıin jarııalanǵan 42 ǵylymı maqala (tezıster emes), onyń ishinde ýákiletti organ usynǵan basylymdarda 30 ǵylymı maqala jáne halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda bes ǵylymı maqala;
• ǵylymı keńes usynǵan jáne dıssertasııany qorǵaǵannan keıin jarııalanǵan keminde eki monografııa (avtorlyǵy keminde 10 baspa paraǵyn quraıdy); ne Ǵylymı keńes nemese Respýblıkalyq oqý-ádistemelik keńes nemese ýákiletti memlekettik organ usynǵan jeke jazylǵan oqýlyqtar (sońǵy bes jylda jarııalanǵan, jalpy kólemi keminde 12 baspa paraǵy, bilim berý prosesinde paıdalanylmaıdy nemese onyń jetekshiligimen dıssertasııa qorǵaǵan jáne ǵylymı dárejesi (ǵylym kandıdaty, ǵylym doktory, fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor) nemese fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor akademııalyq dárejesi nemese fılosofııa doktory (PhD), beıini boıynsha doktor dárejesi bar tórt adam.

Joǵaryda kórsetilgenderge qosymsha jeti ǵylymı maqala bolǵan jaǵdaıda, olar halyqaralyq resenzııalanatyn ǵylymı jýrnaldarda (Journal Citation Reports (Journal Citeishen reports) málimetteri boıynsha 1 jáne 2 kvartılge kiretin, Clarivate Analytics (Clarivate Analytics) kompanııasynyń nemese derekter bazasynda (Skopýs) citescore (SaıtSkor) boıynsha keminde 50 prosentıl kórsetkishi bar- ǵylymı salalardyń kem degende bireýi boıynsha) nemese senimdi baspada jarııalanǵan monografııadaǵy monografııa nemese taraý (izdenýshige keminde úsh baspa paraǵy tıesili), Qaǵıdalardyń 5-1-tarmaǵynyń 3-tarmaqshasynyń talaptaryn oryndaý talap etilmeıdi.

JJOKBU nemese ǵylymı uıymnyń Ǵylymı keńesi Komıtetke ǵylymı ataq berý týraly ótinish beredi.

О́tinishhat týraly sheshim qabyldanǵanǵa deıin bir aı buryn ǵylymı keńes anyqtamanyń elektrondyq (Doc (dok) nemese DOCX (dokıks) formatynda jáne skanerlengen nusqalaryn, úmitkerdiń Jarııalanymdar tizimin, onyń ishinde 2-qosymshaǵa sáıkes nysan boıynsha halyqaralyq resenzııalanatyn basylymdardaǵy jarııalanymdar tizimin JJOKBU nemese ǵylymı uıymnyń ınternet-resýrsynda (áskerı, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipsizdik organdarynyń arnaýly oqý oryndarynyń, sondaı-aq memlekettik qupııalardy nemese qyzmettik paıdalanýǵa arnalǵan málimetterdi qamtıtyn materıaldardy ornalastyrý kezinde).