Aýyl sharýashylyǵyn geımıfıkasııalaý: Qandaı startaptar mal sharýashylyǵy naryǵyna ózgeris ákeledi?

Sońǵy jyldary mal sharýashylyǵyndaǵy startaptar aıtarlyqtaı ósýdi kórsetti. Bul trend tıimdilikti arttyrýǵa ǵana emes, sonymen qatar fermerler men ósirýshilerdiń aldynda turǵan ózekti máselelerdi sheshýge yqpal etedi. Kóptegen startaptar azyqtandyrýdy ońtaılandyrý, janýarlardyń densaýlyǵyn baqylaý jáne derekterdi basqarý sheshimderin ázirleıdi.

Atap aıtqanda, joǵary tehnologııalar men analıtıkany qoldanýǵa negizdelgen dál mal sharýashylyǵy (precision livestock farming, PLF) tásili ásirese tanymal bola bastady. Bul fermerlerge shyǵyndardy azaıtý jáne ónim sapasyn jaqsartý arqyly jaqsy sheshim qabyldaýǵa múmkindik beredi.

Mal sharýashylyǵy degenimiz ne?

PLF júıeleri fermerlerge ár janýar týraly egjeı-tegjeıli aqparat alýǵa múmkindik beretin janýarlardy jeke deńgeıde baqylaýǵa múmkindik beredi. Mysaly, sıyr sııaqty iri múıizdi janýarlarda Densaýlyq, minez-qulyq jáne ónimdilik derekterin jınaıtyn sensorlar men kameralar qoldanylady. Bul aýytqýlardy erte kezeńderde anyqtaýǵa múmkindik beredi, bul óz kezeginde tez aralasýǵa jáne janýarlardyń jalpy ál-aýqatynyń joǵarylaýyna yqpal etedi.

Mysaly, amerıkandyq allflex livestock Intelligence fermerlerge tabyndaǵy árbir janýardy anyqtaýǵa, baqylaýǵa jáne baqylaýǵa arnalǵan quraldardy usynady.

Baqylaý belgileri men jaǵalaryn qoldana otyryp, Allflex Livestock intelligence ónimderi janýarlar týraly derekterdi anyqtaıdy, jınaıdy jáne taldaıdy. Bul quraldar janýarlardyń kóbeıýin jáne densaýlyǵyn baqylaýdy tıimdi basqarýǵa, jemshóptiń konversııasyn baqylaýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq, Allflex Livestock Intelligence saýý prosesin avtomattandyrdy jáne sharýashylyqtar arasynda derekterdi taldaıdy.

Kompanııa búkil álemde Avstralııa, Belarýs, Belgııa, Brazılııa, Kanada, Qytaı, Danııa, Fransııa, Germanııa jáne Úndistan sııaqty ártúrli elderden jumys isteıdi.

Kerisinshe, qus sııaqty usaq janýarlar úshin "otar boıynsha" tásil qoldanylady, munda bir bólmedegi barlyq janýarlar birlik retinde qarastyrylady. Bul ásirese baqylaý top deńgeıinde júzege asyrylatyn broılerlerge qatysty. Bul ádis tabynnyń jalpy ónimdiligin jaqsarta otyryp, ustaý jáne azyqtandyrý jaǵdaılaryn tıimdi basqarýǵa múmkindik beredi.

Nelikten dál mal sharýashylyǵy tanymal boldy?

Dál naryq mal sharýashylyǵy 2023 jyly 6,9 mıllıard dollarǵa baǵalandy jáne 2028 jylǵa qaraı 11,2 mıllıard dollarǵa jetedi dep boljanýda.

Dál mal sharýashylyǵy óziniń artyqshylyqtarynyń arqasynda tanymal boldy. Bul fermerlerge tabyndy basqarýdy ońtaılandyrýǵa múmkindik beredi, bul janýarlardyń ónimdiligin arttyrady jáne ónim shyǵymdylyǵyn arttyrady. Avtomattandyrylǵan Densaýlyq monıtorıngi janýarlardyń ál-aýqatyn jaqsarta otyryp, máselelerdi tez anyqtaýǵa jáne sharalar qabyldaýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar, dál mal sharýashylyǵy júıeleri jem men sý sııaqty resýrstardy tıimdi basqarýǵa yqpal etedi, bul sharýashylyq shyǵyndaryn aıtarlyqtaı tómendetedi. Bul dál mal sharýashylyǵyn zamanaýı fermerler úshin tartymdy tańdaý etedi.

Dál mal sharýashylyǵyndaǵy kompanııalarǵa DeLaval (Shvesııa), GEA Group (Germanııa),), ALLFLEX Livestock Intelligence (AQSh) jáne Lely International (Nıderlandy) kiredi.

 

Osy bes kompanııanyń jıyntyq naryq úlesi dál mal sharýashylyǵy naryǵynyń 60-70% quraıdy. Bul kompanııalar búkil álemde jumys isteıdi jáne ártúrli qoldanbalar úshin dál mal sharýashylyǵy ónimderin, sheshimderin jáne qyzmetterin ázirleýmen aınalysady.

Mal sharýashylyǵyndaǵy ekologııalyq taza sheshimder

Mal sharýashylyǵyndaǵy naqty tehnologııalar metan jáne kómirqyshqyl gazy sııaqty parnıktik gazdar shyǵaryndylaryn azaıtýǵa yqpal etedi.

Zamanaýı baqylaý júıeleri janýarlardyń qorektik zattarǵa qajettiligin dálirek esepteýge múmkindik beredi. Dıetany ońtaılandyrý jemniń tıimdi sińýine ákeledi, bul qorytylmaǵan qaldyqtardyń mólsherin azaıtady. Metan artıdaktılderdiń asqazanynda qorytylmaǵan taǵamdy ashytý prosesinde bólinetindikten, sapany jaqsartý jáne dıetany qurý onyń shyǵaryndylaryn tikeleı tómendetedi.

Janýarlarǵa arnalǵan úı-jaılardaǵy mıkroklımatty (temperatýra, ylǵaldylyq jáne jeldetý) avtomattandyrylǵan baqylaý júıeleri neǵurlym qolaıly jaǵdaı jasaýǵa yqpal etedi. Bul janýarlardyń kúızelisin azaıtady jáne olardyń ónimdiligin arttyrady, bul óz kezeginde olardy ustaýǵa qajetti resýrstardyń mólsherin azaıtady.

Qazaqstanda mal sharýashylyǵy salasyn da qamtıtyn sıfrlandyrýdyń turaqty úrdisi baıqalady. Qazirgi qazaqstandyq startaptar fermerlerdiń qajettilikterine beıimdelgen ınnovasııalyq sheshimderdi usyna otyryp, osy saladaǵy túrli problemalardy sheshý boıynsha belsendi jumys isteýde. Olardyń keıbireýleri janýarlardyń densaýlyǵy men minez-qulqyn naqty ýaqyt rejıminde baqylaýǵa múmkindik beretin qol jetimdi baǵamen arnaıy trekerler jasaıdy. Basqa startaptar fermerler men jetkizýshilerdi baılanystyratyn, Jem, jabdyq jáne basqa resýrstardy satyp alý prosesin jeńildetetin B2B marketpleısterin qurýǵa nazar aýdarady.

Mal sharýashylyǵyndaǵy tórt qazaqstandyq startap

MixReality: Aýyl sharýashylyǵyn geımıfıkasııalaý

MixReality – bul blokcheın tehnologııasy men aýyl sharýashylyǵyn biriktiretin Oraldaǵy maıdan Naımanov jasaǵan ınnovasııalyq joba. 15 jasynan bastap Maıdan agrarlyq bızneske kirip, ákesine 3,5 myń gektar jer men birneshe júz bas maldy basqarýǵa kómektesti.

Joba Aýyl sharýashylyǵyn geımıfıkasııalaýdyń biregeı múmkindikterin, sonyń ishinde birneshe negizgi elementterdi usynady. Birinshiden, aqyldy kelisimsharttar malǵa menshik quqyǵyn qamtamasyz etedi, bul paıdalanýshylarǵa qoı baǵýdy qarjylandyrý úshin sertıfıkattar satyp alýǵa jáne et satýdan dıvıdendter alýǵa múmkindik beredi. Ekinshiden, MixBattle jáne MixTamagochi sııaqty mobıldi oıyndar oıynshylarǵa vırtýaldy úı janýarlarymen ózara árekettesýge, bonýstar tabýǵa jáne fermalaryn damytýǵa múmkindik beredi. Bul tek kóńil kóterý ǵana emes, sonymen qatar jastardy agrarlyq salaǵa tartýdyń tıimdi tásili. Sońynda, MIXSHEEPS jáne MixAncestors kiretin NFT toptamasy naqty maldarmen qamtamasyz etilgen jáne marketpleısterde saýda jasaý úshin qol jetimdi, bul ınvestısııalaý úshin jańa múmkindikter jasaıdy. Osy elementterdiń barlyǵy birge aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa jáne salaǵa jańa qatysýshylardy tartýǵa yqpal etetin serpindi platformany qalyptastyrady.

MixReality ınvestısııalardy tartýǵa baǵyttalǵan jáne fermerlerge janýarlardy esepke alýdy jeńildetetin jańa tabys kózderin usynady. Jobanyń negizgi naryǵy-NFT halyqaralyq satyp alýshylary, ásirese AQSh pen EO sııaqty damyǵan krıpto qaýymdastyqtary bar elderde.

Cowmas: dál mal sharýashylyǵyndaǵy ınnovasııalar

Cowmas-Ashat Jánibekov negizin qalaǵan agrıteh kompanııasy, ol dál mal sharýashylyǵy salasynda keshendi sheshimder usynady. Kompanııanyń negizgi maqsaty-fermerlerge zamanaýı IT tehnologııalary arqyly óz sharýashylyqtaryn tıimdi basqarýǵa kómektesý, bul janýarlardyń ónimdiligin aıtarlyqtaı arttyrýǵa jáne bıznestiń operasııalyq tıimdiligin arttyrýǵa múmkindik beredi.

Ashat fermerlerge mal sharýashylyǵyn basqarýdy ońtaılandyrýǵa baǵyttalǵan ınnovasııalyq agrıteh sheshimderin usynýǵa tyrysady. Kompanııa etti mal sharýashylyǵy naryǵynyń barlyq qatysýshylary úshin táýekelderdi azaıtý jáne salany ınvestısııalar úshin tartymdy ete otyryp, eksportty ilgeriletý úshin jumys isteıdi.

Cowmas-tyń negizgi mindetteriniń biri-sapaly mal ónimderin jetkizý tizbeginiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý. Buǵan tutynýshylar men bızneske fermadan sońǵy satyp alýshyǵa deıingi ónimniń búkil jolyn kórýge múmkindik beretin baqylaý júıelerin engizý arqyly qol jetkiziledi. Ashyqtyq tutynýshylardyń senimin arttyryp qana qoımaıdy, sonymen qatar sapa standarttaryn jaqsartýǵa yqpal etedi.

Astyk-Market: fermerlerge arnalǵan B2B-marketplace

Astyk-Market-deldaldardy aınalyp ótip, fermerler men óńdeýshi kásiporyndar arasyndaǵy tikeleı baılanysty qamtamasyz ete otyryp, aýyl sharýashylyǵy ónimderin satý prosesin aıtarlyqtaı jeńildetetin B2B marketplace. Bul jobanyń negizin qalaýshy-Mıýnhen halyqaralyq mektebinde oqıtyn 17 jastaǵy oqýshy Jumajan Balapanov. Dál sol jerde ol óziniń jobalyq seriktesi Djanı Samvermen kezdesti.

Astyk-Market-tiń negizgi maqsaty-ónim baǵasyn tómendetý jáne ashyq naryq qurý. Startap fermerler óńdeýshi kompanııalarmen baılanys ornatqan kezde kezdesetin máselelerdi sheshýge baǵyttalǵan. Búgingi kúni kóptegen fermerler deldaldarǵa senýge májbúr, bul kóbinese mámilelerdiń uzaqqa sozylýyna jáne shyǵyndardyń ósýine ákeledi.

Jumajan men Djanı bul jaǵdaıdy ózara árekettesýdiń tikeleı jáne rettelgen ádisin usyna otyryp, naryqta ózgertýge nıetti. Astyk-Market alǵashqy klıentterdi tartyp úlgerdi jáne osy jyldyń sońyna deıinaj 1 mln satý kólemine jetýdi josparlap otyr. Startaptyń Ortalyq Azııa naryǵyna keńeıtý jáne paıdalanýshy tájirıbesin jaqsartý úshin ai chatbotyn engizý boıynsha órshil josparlary bar.

QazTracker: malǵa arnalǵan GPS trekerleri

QazTracker-bul IoT tehnologııasyn qoldana otyryp, iri qara men jylqyǵa arnalǵan GPS trekerleri men treker jaǵalaryn jasaýǵa baǵyttalǵan joba. Bul qurylǵylar GSM sıgnaly joq qol jetimdi emes aımaqtarda da janýarlardyń ornalasýyn baqylaýǵa múmkindik beredi.

Jobanyń negizin qalaýshylar-Mıras Tursynálıev pen Dınar Banseıitov. Olardyń trekerleriniń biregeıligi-olar telefon baılanysy men ınternetti qamtýdyń joqtyǵynda jumys isteıdi.

QazTracker-diń basty artyqshylyqtarynyń biri — onyń tómendetilgen baǵasy-bir qurylǵyǵa 15 000 teńge. Bul naryqtaǵy uqsas qurylǵylardyń baǵasynan edáýir tómen, olardyń kópshiligi áldeqaıda qymbat. Bul baǵa tásili tehnologııany fermerler men janýarlar ıeleriniń keń aýqymyna qol jetimdi etedi.

Jasaýshylardyń aıtýynsha, jobanyń negizgi mindeti Qazaqstandaǵy aýyl sharýashylyǵyna eleýli zııan keltiretin mal urlyǵyna qarsy kúres bolyp tabylady. QazTracker paıdalaný fermerlerge urlyq jaǵdaılaryna jedel áreket etýge múmkindik beredi jáne olardyń maldarynyń qaýipsizdigine kepildik beredi.

QazTracker sonymen qatar Qytaı men Reseı sııaqty halyqaralyq naryqtarǵa shyǵýǵa baǵyttalǵan. Bul ósý men keńeıýdiń jańa múmkindikterin ashady, bul jobaǵa óz tehnologııalaryn basqa elderge engizýge jáne fermerlerdiń keń aýqymyna kómektesýge múmkindik beredi.

Bul tórt startap Qazaqstandaǵy mal sharýashylyǵy salasynyń neǵurlym sanaly baǵytta júrip jatqanyn aıǵaqtaıdy. Zamanaýı tehnologııalardy paıdalana otyryp, fermerler ónimdilik pen ónim shyǵymdylyǵyn arttyrý arqyly tabyndy basqarýdy ońtaılandyra alady. Sonymen qatar, bul ádister tabıǵatqa ekologııalyq áserdi azaıtýǵa yqpal etedi. Nátıjesinde, dál mal sharýashylyǵy ekonomıkalyq kórsetkishterdi jaqsartyp qana qoımaıdy, sonymen qatar adamgershilikti jáne tıimdi mal sharýashylyǵyn qalyptastyrady, bul ony agrarlyq salanyń bolashaǵy úshin negizgi baǵytqa aınaldyrady.