Jasandy ıntellekt kıberqaýipsizdik jumysyn aıtarlyqtaı jaqsarta alady – sarapshy

Memlekettik tehnıkalyq qyzmet fıshıngtik shabýyldardan qorǵaný úshin keıbir jasandy ıntellekt modelderiniń múmkindikterin zertteıdi. "Memlekettik tehnıkalyq qyzmet" AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Ulyqbek Shambýlov jańa tehnologııalardyń múmkindikteri týraly aıtty.

- Kıberqaýipsizdik jumysynda jasandy ıntellekt qandaı múmkindikter ashady?

– Birinshiden, AI qaýip-qaterdi anyqtaýdy jáne olarǵa naqty ýaqyt rejıminde jaýap berýdi avtomattandyrýǵa múmkindik beredi, bul qorǵanys prosesin edáýir jyldamdatady. Ekinshiden, AI yqtımal qaýipterdi kórsetýi múmkin úlgiler men aýytqýlardy anyqtaý úshin úlken kólemdegi derekterdi taldaı alady. Bul burynnan bolǵan oqıǵalarǵa jaýap berýde ǵana emes, belsendi qorǵaýǵa kómektesedi. Sondaı-aq, AI kıberqaýipsizdik júıelerine qaýip-qaterdiń jańa túrlerine beıimdelýge múmkindik beretin jańa derekterden úırenýge qabiletti.

- JI osy baǵyttaǵy jumysty jaqsarta ala ma?

- Iá, AI kıberqaýipsizdik jumysyn aıtarlyqtaı jaqsarta alady. AI qoldaný qaýipterdi anyqtaýdyń dáldigin arttyrýǵa, jalǵan pozıtıvterdi azaıtýǵa jáne kúndelikti tapsyrmalardy avtomattandyrýǵa múmkindik beredi. Bul kıberqaýipsizdik mamandaryna ýaqytty bosatady, bul olarǵa kúrdeli jáne mańyzdy mindetterge nazar aýdarýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar, AI qaýip-qaterdi taldaýdyń jáne qorǵaýdyń jańa tásilderin usyna alady, bul júıelerdi ıkemdi jáne beıimdelgish etedi.

– Kıberqaýipsizdik salasyndaǵy JI jumysynyń mehanızmi týraly tolyǵyraq aıtyp berińizshi.

– Kıberqaýipsizdiktegi JI mashınalyq oqytý jáne derekterdi taldaý algorıtmderi negizinde jumys isteıdi. Aldymen AI júıeleri tarıhı derekterden, sonyń ishinde aldyńǵy shabýyldar men qaýipter týraly aqparattan oqytylady. Osy trenıng negizinde AI jelilik trafıktegi kúdikti minez-qulyqty nemese aýytqýlardy anyqtaı alatyn modelder jasaıdy. Sodan keıin AI osy modelderdi aǵymdaǵy derekter men áreketterdi baqylaý, yqtımal qaýipterdi anyqtaý jáne olarǵa avtomatty túrde jaýap berý, mysaly, kúdikti trafıkti buǵattaý nemese mamandarǵa habarlama jiberý úshin paıdalanady.

- Jumysta JI qoldaný kezinde qaýipter bar ma?

- Iá, kıberqaýipsizdikte AI paıdalanǵan kezde qaýipter bar. Negizgi táýekelderdiń biri-AI "qara jáshikke" aınalýy múmkin, munda sheshimder túsindirýge nemese túsinýge qıyn algorıtmder negizinde qabyldanady. Bul júıelerdi jóndeýdi jáne jaqsartýdy qıyndatady, sonymen qatar olardyń sheshimderine degen senimdilikti tómendetedi. Mysaly, GPT sııaqty modelderdi paıdalaný kezinde "gallıýsınasııa" dep atalatyn jaǵdaılar bolýy múmkin, onda AI durys emes nemese dál emes derekterdi shyǵarady. Osyǵan baılanysty AI áreketterin eki ret tekserip, olarǵa 100% senbeý usynylady, óıtkeni qatelikter bolýy múmkin.

Sonymen qatar, hakerler shabýyldardyń jańa ádisterin qoldana otyryp, jasandy ıntellekt júıelerin aldaýǵa tyrysýy múmkin. Sondyqtan AI úlgilerin únemi jańartyp otyrý jáne olardyń jańa qaýipterge beıimdelý qabiletin qamtamasyz etý mańyzdy.

- JI-men jumys isteý kezinde kútpegen jaǵdaılardan qorǵaý júıeleri bar ma?

- Iá, AI-men jumys isteý kezinde kútpegen jaǵdaılardan qorǵaýdyń ártúrli júıeleri men tájirıbeleri bar. Bul ai júıeleriniń jumysyn baqylaý jáne yqtımal aqaýlardy anyqtaý úshin baqylaý jáne aýdıt mehanızmderin engizýdi qamtıdy. AI júıeleriniń durys jáne qaýipsiz jumys istep turǵanyna kóz jetkizý úshin testileý jáne tekserý ádisteri de qoldanylady. Mańyzdy aspekt-jańa qaýipter men ózgeretin jaǵdaılarǵa jaýap berý qabiletin qamtamasyz etý úshin modelderdi únemi jańartyp otyrý jáne oqytý.

Esterińizge sala keteıik, bıyl Qazaqstanda jasandy ıntellektti damytýdyń 2024-2029 jyldar tujyrymdamasy ázirlendi. Sonymen qatar, memleket eldegi jasandy ıntellektti retteý boıynsha zań jobasyn ázirleýde.

Jasandy ıntellekt qazirdiń ózinde memlekettik organdardyń jumysynda qoldanylady. Máselen, QR Energetıka vıse-mınıstri Ilııas Baqytjan OKQ brıfınginde búgingi kúni jasandy ıntellekt elementteri vedomstvonyń jekelegen baǵyttarynda qoldanylatynyn málimdedi.

Buǵan deıin jasandy ıntellektke negizdelgen júıelerdi paıdalaný erejelerin anyqtaıtyn álemdegi alǵashqy zań EO-da kúshine engeni týraly habarlanǵan bolatyn. Onyń maqsaty-AI-men baılanysty táýekelderdi azaıtý. Eýrokomıssııa zań normalarynyń saqtalýyn qadaǵalaý jónindegi organ qurady. Quqyq buzýshylar úshin áserli aıyppuldar qarastyrylǵan.