Aqpan batyrdyń jatqan jerin astan-kesten etken kimder?

Aqtóbe oblysynda barlaýshylar memleket qorǵaýyndaǵy qorym mańynyń túgin qaldyrmaǵan. Hromtaý aýdany aýmaǵyndaǵy qorymnyń aınalasyn altyn izdegender qoparyp tastaǵan. Tarıhı jáne mádenı eskertkishter tizimine engen qorymnyń mańyna barlaý júrgizýge sheneýnikter ruqsat bergenine batyrdyń urpaqtary narazy. Sebebi, bul jerde tek Aqpan batyr beıitinen bólek, erte Temir dáýirinen qalǵan qorǵandar da bar Sondaı-aq Aqpansaıdaǵy jerasty barlaý jumysyn júrgizýge tender utqan qos kompanııa Esep komıtetiniń eks-tóraǵasy, kezinde Májilistiń de depýtaty bolǵan Omarhan О́ksikbaevtyń jubaıyna tıesili eken. Endi sheneýnikter altyndy zańsyz óndirgeni úshin lısenzııasynan aıyryp, kelisimshartty toqtattyq dep otyr, dep habarlaıdy KTK telearnasy.

«Atamyzdyń jatqan jerin, tóńiregin altyn izdeýshiler kelip qazyp, úlken aýyr tehnıkalarymen taptap tastaǵan. Ata-babamyzdyń jatqan jerin, jatqan súıegin taptatýǵa qarsymyz. Úkimet tarapynan, taǵy basqa ákimdikterge ótinish: qazba jumystaryn toqtatýǵa kómektesýin suraımyz», deıdi Aqpan batyr urpaǵy Saılybaı Shoqanov.

Aqpan batyr qorymynyń qorǵaýǵa alynǵanyn mádenıet basqarmasyndaǵylar da rastap otyr. Qorym mańyn qorshaýǵa Hromtaý ákimdigi jaýapty eken.

Aqtóbe oblysy mádenıet basqarmasynyń basshysy Altynaı Iýnısova: «Altyn óndirisi týraly habarymyz bar. Bul jóninde sol qazba jumystarymen aınalysyp jatqan mekemelerge hat joldandy. О́kinishke qaraı, tórt mekeme jumys istep jatyr. Tek bireýinen ǵana jaýap keldi. Normatıv-quqyq aktilerge súıenetin bolsaq, árbir qorymdy, eskertkishti qyryq metr jerden qorshaýǵa alý kerek. Ol qorshaý jumystaryn aýdan ákimdigi ótkizedi», dedi.

Aqpansaıda asyl tuqymdy jylqy baǵyp otyrǵan sharýalar da altyn óndirýshilerden sharshaǵan. Aqpan batyr urpaqtary men sharýalar altyn óndirý kompanııasyna dókeılerdiń qatysy bolǵandyqtan, eshkimniń tisi batpady dep shyryldaıdy.

Sharýa qojalyǵynyń basshysy Baýyrjan Qaramoldıev: «Esep komıtetiniń burynǵy tóraǵasy О́ksikbaev Omarhan Nurtaıuly degen azamat tur, osy kásiporynnyń artynda. Keń qazyna deıdi, Qaz qazyna deıdi. Osy kásiporyndardyń artynda osy kisi tur. Ol kisiniń yqpaly bolýy kerek dep oılaımyz, myna altyn qazý jumystary áli kúnge deıin toqtamaı, sheshimin tappaı tur», deıdi.

Aıta ketsek, Aqpan batyr qazaq handary - Haqnazar, Shyǵaı, Táýekel, eńsegeı boıly er Esim handar bılegen dáýirde, 1531-1605 jyldary ómir súrip, joryqpen, jortýymen attan túspegen, jerin-elin erlikpen qorǵaǵan batyr..

XVII ǵasyrdyǵ basynda soǵysta Aqpan batyr basshylyǵymen Edil, Jaıyq, Saǵyz, Qobda, Elek, Or, Jem, Yrǵyz, Tobyl arasynda qalmaqty talqandap jeńiske jetkenimen, Aqpan batyr 74 jasynda ýly qarýdan ajal qushyp, 1605 jyly kázirgi Aqtóbe oblysy Hromtaý aýdany, Or ózeniniń boıyna jerlenedi.