Akter Baqyt Qajybaev: Mirjaqyp – kúrdeli ról boldy

Tilegi qabyl bolyp, kıno úlken rezonans týdyrdy. Atyshýly fılmniń bas keıipkeri búginde elge tanymal beldi akterge aınaldy. Kóptiń kózaıymy bolǵan Baqyt Qajybaevty Qamshy.kz tilshisi suhbatqa tartty.

 – «Oıan, qazaqtyń» tabysty bolýynyń sebebi ne? Buǵan deıin Alash zııalylary týraly biraz fılm túsirilgen, biraq bundaı úlken jetistikke jete almady.

– Abaı atamyz aıtqandaı, «Árbir isti aıaqtalýynan emes, bastalǵanynan kórýge bolady». Murat Esjannyń bismillámen kıno túsirýdi bastaǵanynan, ekinshi kezekte bári de Allanyń qalaýymen bolatynyn esten shyǵarmaıyq, bul jerden Qudaıdyń qudyrettiligin kóremin. Ushqyn, Ularbek pen Murattyń Alash zııalylaryna degen mahabbaty dep bilemin. Basqa dúnıe jazyp, túsirse de bolar edi, biraq aýyr taqyrypqa bel býdy. Bar ónerin, qajyr-qaıratyn salyp ssenarııdi jazyp shyqqan eken. Tarıhı kınonyń ssenarıi durys jazylmasa, alashtanýshylar, ádebıetshiler men tarıhshylar úlken synǵa alar edi. Kınonyń úlken jetistikke jetýi osy ssenarııdiń qurylymy myqty bolǵandyǵynan.

— «Oıan, qazaq» kınosyndaǵy siz úshin eń áserli sıýjet?

– Men úshin eń áserli sahnasy – ákesi aqtalmaı, Gúlnar Dýlatova jıynda jalǵyz qalyp qoıatyn sáti. Jáne sońǵy bólimde ákesiniń aqtalǵany týraly hatty qolyna alǵan sahna ádemi shyqqan.

— Fılmdegi Bazarbek sııaqty bılikke ońaı qol jetkizip, halyqqa kesiri tıip júrgen jaǵympazdar kóp. Solar jaıynda pikirińiz qandaı?

– Bundaı adamdarǵa kez kelgenniń pikiri ońdy bola qoımas. Ondaı bizde qazir de bar. Basshylyq orynǵa otyrsa, halyqtyń qazynasyna qol suǵyp, óziniń múlkindeı kórip ketedi. Budan artyq aıta bersek, til tıgizgen bolarmyz. Bastysy, Alladan tileıtinimiz, el úshin týatyn erler kóp bolsyn!

–  Qazaq qashan oıanady?

– Elge qyzmet etken Alash arystary týraly osyndaı fılmderdi kóptep túsirip, halyqqa esimderin jańǵyrta bersek, úlken nátıjege jetemiz dep oılaımyn. El úshin janyn qurban etken ardaqtylarymyzǵa bul kınolar óte azdyq etedi. Alty serııa degen dym emes. Boztorǵaıdaı shyryldap eldiń qamyn aıtqan, ǵylym-bilimge shaqyryp, aǵartýshylyqpen aınalysqan, egemendik alsaq dep uly armanmen ótken tulǵalarymyzdyń aldynda boryshtarmyz. Beıbitshilik zamanda Alash zııalylary týraly fılm túsirmeý qııanat bolar edi. Halyqtyń sanasyn oıatýdyń birden bir joly osy dep bilemin. Alash partııasynyń ókilderi desek, birden Álıhan, Mirjaqyp pen Ahmet oıǵa oralady, odan ary asa almaımyz. Budan bólek qansha qaıratker bar. Solardyń árqaısysyna bir fılm túsirýge bolady. Muhtar Áýezov, Sáken Seıfýllın, týraly osyndaı úlken jeke bir proekt jasasa, qap ishindegi altyn sekildi jarqyrap shyǵa keledi. Úlken suranys týyp otyrsa, aldaǵy ýaqytta túsirilýi kerek shyǵar.

– Mirjaqyp sııaqty iri tulǵa qaıta týa ma, qalaı oılaısyz?

– El basyna kún týsa, bundaı tulǵalar aramyzdan shyǵyp jatsa tań qalmaımyn. Qazaq myqtylyǵyn tarıhta talaı ret kórsetken. Beıbit zamanda, bálkim, ańǵarmaı júrgen shyǵarmyz.

— Kıno, teatr salasyndaǵy eń qıyn da kúrdeli rólińiz qandaı boldy?

– Mirjaqyptyń róli men úshin kúrdeli boldy. Qansha degenmen tarıhı tulǵa. Durys somdalmaı jatsa, akterǵa odan ótken úlken qaıǵy-qasiret joq. Halyqtyń kóńilinen shyqpasa, úlken ókinish sol bolar. Mirjaqypty somdaǵanymdy kópshilik jaratpasa, men ózimdi jegideı jep qoıar edim. Kóp izdenis pen daıyndyqty talap etti. Uzaq daıyndaldym. Osy róldi alǵanda qýanysh pen qorqynysh qatar turdy. Serıal ekranǵa shyqqanǵa deıin qatty qobaljydym.

– Mirjaqyp Dýlatovtyń róline daıyndyǵyńyz jaıynda aıtyp ótseńiz. Qalaı jáne qansha ýaqyt daıyndaldyńyz?

– Ár ártistiń óz akterlyq sheberhanasy bolady. Ony ashyp aıta bergen de durys emes. Syr qylyp qaldyraıyn, aıyp etpessiz.

— Teatr sahnasy men kınomotografııada qandaı úlken róldi somdaýdy armandaısyz?

– Beıbarys sultannyń rólin somdaýdy armandaımyn. Osyndaı tarıhı tulǵanyń obrazyn alyp shyqsam, odan keıin shynaıy mahabbatqa quralǵan bir fılmge tússem. Mahabbat bolǵanda da, jáı ǵana sezim emes, onyń qundylyǵyn ashyp sýretteıtin, bıiktigi men adaldyǵyn kórsetetin shynaıy oqıǵaǵa quralǵan ssenarıı bolsa. Mahabbatqa qol jetkizý úshin de kúresý joly bar. Statıstıkaǵa qarasaq, qazir jastardyń úılengeninen ajyrasqany tez. О́mirdiń san qıynshylyǵyna qaramastan, ár adam baqytty bolýǵa laıyq. Bıik mahabbatqa qol jetkizip, sony saqtap qalýdyń jolyn bilse, úırense. Qoǵamnyń basym kópshiligi aqsha tabýdy biledi, jumsaýdy bilmeıdi. Otbasyn qurýdy biledi, ony saqtap qalýdy bilmeıdi. Solarǵa úlgi bolatyndaı sezim jaıynda sapaly bir kıno túsirilse dep ishteı armandaımyn.

– Mahabbat jaıynda sóz qozǵaǵan ekensiz. Kórermen qyzdar qaýymyna qyzyq bolar, alǵashqy mahabbatyńyz jaıynda aıtyp berseńiz.

– Mende alǵashqy mahabbat degen joq eken. Mahabbat degen áli alda shyǵar dep úmittenemin.

– Ýaqyt bólip, suhbat bergenińizge rahmet! Sizge shyǵarmashylyq tabystar tileımiz! Endi Alla jazsa, sizdi Beıbarys sultannyń rólinde kóreıik!