"Ultaralyq ıdeologııa tek Nazarbaev esimine táýeldi. Jaǵdaı úreıli"

Búgin mereke kórinedi. «Qazaqstan halqy birliginiń kúni» dep jatyr. Aty jaqsy. Burynyraqta bul tap kúresiniń merekesi, jumysshylardyń mıtıngke, demonstrasııaǵa shyǵatyn kúni bolatyn. Zaman ózgerdi de, merekeniń de máni qosa ózgerdi. «Mıtıng, demonstrasııa» dese qazir Qazaqstan úkimetiniń júregi ushyp, jany shoshıdy.

Reseıde Birinshi Mamyr – Kóktem men eńbek merekesi. Tájikstanda tap solaı. Bul kún Armenııada, Ýkraınada, Belorýssııada, Avstrııada, Argenınada «Eńbek merekesi». Al bizdiń elimizde «Qazaqstan halqy birliginiń kúni» dep atalady. Biraq osy merekege meniń ishim jylymaıdy. Qoldan jasalǵandyǵy kórinip turady. Qabyǵy jyltyraq, ishi bos! Formasy bar da mazmuny joq.

Durysynda memlekettiń ishki tynyshtyǵy men turaqtylyǵy memleket quraýshy ulttyń tolerenttylyǵyna tikeleı táýeldi. Qarasańyz, dál qazaqtaı tolerantty, qazaqtaı momyn halyq joq. Biraq eldegi búkil saıasat memleket quraýshy ulttyń tóńiregine, memlekettik tildiń tóńiregine toptastyrylǵanda ǵana baıandy.

Sol sııaqty bizde de memleket quraýshy ult retinde Qazaq halqy Qazaqstanda turyp jatqan túrli ult ókilderine qamqor ári olardyń damýyna jaýapty ekendigi konstıtýsııalyq normalarmen bekitilýge tıis edi. Eldegi kúlli saıasat qazaq halqynyń tóńiregine shoǵyrlandyrylǵanda ǵana myqty armatýradaı ózek paıda bolatyn.

Al is júzinde qalaı bolyp shyqty?

Qazaq halqynyń mártebesi solarmen birdeı dıasporalyq deńgeıge túsip qalǵan. Qazaqstan qazaq halqynyń memlekettiligi bolǵanymen ony eshkim moıyndap jatqan joq.

Moıyndatatyn memlekettiń sury anaý: konstıtýsııalyq normany oryndaýdy talap etýdiń ornyna bóten tildiń aldynda tizerlep turǵan. Ár etnos – ózinshe bir qudaı. Turmystyq qarym-qatynasta qazaqtardy mensingisi kelmeıdi. О́z eli, óz jerinde ádiletsizdikke shydamaǵan qazaq jigitteri keı tusta amalsyz óz namysyn judyryqpen qorǵaýǵa májbúr.

Túrli dıasporlardyń basyn qosatyn ózektiń (sterejen) bolmaýy dári toltyrylǵan kespektiń ústinde otyrǵandaı áser beredi! О́mirimiz kútpegen oqys oqıǵalarǵa toly. Qazaq-sheshen (Jańaózen – 1989), (О́skemen – 1992), (Aqtaý – 2006), (Malovodnoe – 2007), qazaq-túrik (Teńiz – 2006), (Býyryl – 2016), qazaq-uıǵyr (Shelek – 2006), qazaq-kúrd (Maıatas – 2007), qazaq-tájik (Bostandyq aýyly, OQO – 2015), qazaq-armıan (Qaraǵandy – 2018), qazaq-duńǵan (Qordaı – 2020) qaqtyǵystary sonyń dáleli.

Dıasporalardyń basyn qosýǵa tıisti Qazaqstan halqy Assambleıasy «armatýrasy» bolmaǵan soń múlde dármensiz, taza býtaforııalyq qurylymǵa aınalǵan. Sodan Qazaqstan «birligi» óte amorfty, bereketi kem. Búginde Qazaqstandaǵy ultaralyq ıdeologııa tek Nazarbaev esimine táýeldi. Onyń ózi ýaqytsha. Jaǵdaı úreıli.

Osyndaı jaǵdaıda «Qazaqstan halqy birliginiń kúni» sııaqty aty bar da zaty joq saıası merekeniń ataýyn jaı «Eńbek merekesi» deı salǵan jón shyǵar. Al shynaıy saıası mereke etemiz desek, qazaq halqynyń memleket quraýshy mártebesi konstıtýsııalyq jolmen baıandy etilýge tıis!

Bir ulttyń, bir tildiń, bir dinniń aınalasyna toptasqan memleket qana utady!

Marat Báıdildauly (Toqashbaev)

Jazýshy-pýblısıst

Facebook paraqshasynan