Jákishevtiń bosatylýy týraly sarapshylar ne deıdi?

"Qazatomónerkásip" kompanııasynyń burynǵy basshysy Muhtar Jákishevtiń merziminen buryn shartty túrde bosatylýy týraly áleýmettik jelide ártúrli pikir aıtylýda. Bul sheshimdi Toqaevtyń aqyldy saıası qadamyna balap jatqandar da, qoǵamdaǵy narazy kóńil-kúıdi seıiltý úshin jasaldy deýshiler de bar. Jákishevtiń bosatylýy men prezıdenttiń sońǵy kúnderi qyzý talqylanyp jatqan málimdemeleri týraly Qamshy tilshisi sarapshylar pikirin suraǵan bolatyn.

Jýrnalıst, Qazaqstannyń eks-prezıdenti N.Nazarbaevtyń 1991-1993 jyldardaǵy baspasóz hatshysy Seıitqazy Mataev Jákishevtiń bosatylýyn birneshe faktormen túsindirdi.

– Túrmede otyrǵan jyldar Jákishevtiń ýaqytyn ǵana emes, densaýlyǵyn da alyp qoıdy. Ol – búginde 3-toptaǵy múgedek. Eger alda-jalda oǵan túrmede birdeńe bolsa, bılik búkil álem aldynda masqara bolady. Onyń ústine Jákishevke qoǵamnyń qoldaýy da óte joǵary bolyp tur. Osy faktorlardy eskerip, Muhtardy bosatty. Al prezıdenttiń jýyrdaǵy suhbatta Muhtar Jákishev sotynda ádil sheshim shyǵatynyna senim bildirýi – qoǵamǵa berilgen belgi ispettes edi, – deıdi ol.

Mataev "prezıdenttiń 8 naýryzǵa josparlanǵan merekelik sharalardy toqtatýy men 5 naýryzda ótetin "NurOtan" partııasy saıası keńesiniń otyrysy arasynda logıka joq" degen pikirde.

– Eger áıelder merekesinde ótetin jıyndardy toqtatatyn bolsa, saıası keńes otyrysyn da toqtatý kerek. Biraq bul bizdiń jaǵdaıymyzda basqa máselelerden habar beredi. NurOtan partııasy saıası keńesi ótetin otyrys kúnin partııa tóraǵasy Nazarbaev belgilep otyr. Toqaev ol jıynda qatysýshy ǵana bolady. Eger Toqaevta shynaıy bılik bolsa, onda besi kúngi otyrysty da keıinge shegerer edi dep oılaımyn, – dedi ol.

Jýrnalısttiń sózinshe, prezıdenttiń "Dýlat Aǵadil júrek talmasynan qaıtys boldy dep senimdi túrde aıta alamyn" deýi qaraly qaza týraly qoǵamdaǵy áńgimeni toqtatý úshin aıtylǵan.

Al saıasattanýshy Erlan Saırov "Jákishevtiń bosatylýy – saıası kóktem! Elimizdegi saıası prosesterdiń evolıýsııalyq túrde damyp kele jatqanynyń aıqyn kórinisi" degen pikirde.

Ol koronavırýs qaýpine baılanysty merekelik sharalarǵa tyıym salýdy durys dep esepteıtinin aıtty.

– Koronavırýsqa baılanysty elde tótenshe jaǵdaı jarııalaý kerek te, iri sharalardyń barlyǵynan bas tartý kerek. Prezıdenttiń 8 naýryz merekesine josparlanǵan sharalardy toqtatýy ábden quptarlyq. "Onda nege NurOtan partııasy saıası keńesi otyrysynan da bas tartpaıdy" degen pikirlerdi baıqadym. Ol endi iri shara emes qoı. Oǵan 15 shaqty adam ǵana qatysady. Al merekelik sharalar júzdegen adamnyń qatysýymen ótetindikten, bul sheshim oń boldy dep esepteımin, – dedi saıasattanýshy.

Erlan Saırov Dýlat Aǵadil qazasy týraly prezıdenttiń aıtqandaryna qatysty pikir bildire almaıtynyn, tergeý aıaqtalǵan soń ǵana túsinik beretinin málimdedi.

Oppozısııalyq saıasatker, táýelsiz jýrnalıst Ermurat Bapı prezıdenttiń taıaýdaǵy suhbatta Jákishev isin tilge tıek etkeni kezdeısoq emes dep sanaıdy.

– Prezıdenttiń "Jákishev sotynda ádil sheshim shyǵatynyna senimdimin" degen sózderi men búgin Jákishevtiń bosatylýy qoǵamda "prezıdent aıtyp edi, endi mine bosatty" degen pikir qalyptasyrý úshin jasalǵan dep oılaımyn. Iаǵnı Jákishevti Toqaevtyń saılaýdan keıin túsken bedelin kóterý úshin bosatyp otyr, – dedi ol.

Saıasatker prezıdenttiń Dýlat Aǵadil qazasy jaıly aıtqany "qate boldy" degen pikirde.

– Dýlat Aǵadil qandaı jaǵdaıda dúnıeden ótkenine qaramastan, tergeý aıaqtalmaı jatyp, sot-medısınalyq saraptama qorytyndysy shyqpaı jatyp prezıdenttiń  "Dýlat Aǵadil júrek talmasynan qaıtys boldy" dep aldyn ala málimdeme jasaýǵa qaqysy joq. Onyń bulaı deýi tergeý – barysyna ashyq túrde nusqaý bergeni. Erteń tergeý qorytyndy shyǵarǵanda prezıdent sózin qalaı joqqa shyǵarady?! Olar endi Toqaevtyń aıtqan sózin zańdastyryp beredi. Muny Toqaev ózi aıtty ma, álde "bas kitaphanashy" aıttyryp tur ma, qalaı bolǵanda da dıplomat, adamgershilik qarym-qatynastyń mádenıetin jaqsy biletin adam retinde ol úlken qatelik jasady. Ol bul sózderdi "kitaphananyń" qysymymen aıtty dep oılaımyn, – deıdi Bapı.

Jýrnalıstiń aıtýynsha, áıelder merekesi qarsańynda túrli is-sharalardyń toqtatylýy koronavırýs jaǵdaıyn jasyrýmen baılanysty.

– Qazaqstandaǵy ınvestısııalyq klımatty saqtaý úshin bılik eldegi koronavırýs máselesin jasyryp otyrǵanǵa uqsaıdy. 8 naýryzǵa josparlanǵan is-sharalardyń toqtatylýynyń sebebi sol ma deımin. Byltyr jeltoqsan aıynda ótedi dep málimdelgen "NurOtan" partııasynyń sezi qyldyryqtanyp baryp, saıası keńes otyrysyna aınalǵanyn kórip otyrmyz. Bul – bıyl ótýi múmkin delingen merziminen burynǵy parlament saılaýynyń bolmaıtyny týraly joramalǵa jol ashady. Eldegi saıası másele ýshyǵyp turǵanda otqa maı quıǵandaı parlament saılaýyn ótkizý bılikke qater týdyrady. О́ıtkeni saılaý naýqany – saıası tartys alańy. Al ol alańdy aýmaly-tókpeli kezde bıliktiń ózi jasap berýi – ózine kór qazýmen teń. Sondyqtan 5 naýryzdaǵy otyrysta saılaý máselesi qozǵalmaýy múmkin, – deıdi Ermurat Bapı.