Hat jazdym qalam alyp.... Nemese Abaımen syrlasý...  

 

O,qudiretti Abaı!

O,qasıetti Abaı!!! Hákim Abaı...

Qatty qınalǵanda, sharshaǵanda, bolmasa ońashada jalǵyz qalǵanda ózińmen ishteı sóılesem...Aqylynan aırylǵan adamdaı keıde kúbirlep júrem. Nege ekenin ózim de bilmeımin... О́zińmen syrlasýdy alǵash ret meniń «Sýdaǵy iz» telefılmindegi basty keıipkerim Muhan bastaǵan. Ony múmkin bireý kórgen, bireý kórmegen shyǵar.. Deı turǵanmen osy ózińmen syrlasýdy endi hatqa túsirýdi jón kórdim.

O, Abaı!

Men keıde seniń jalpy osydan 175 jyl erte týǵanyńa qýanam... keıde ókinem.. Sen nege qazir týmadyń deımin... Deımin de óz oıymnan ózim qorqyp ketem... Shyn máninde sen qazir bizdiń zamandasymyz bolǵanda qalaı bolar edi dep túrli oıǵa batamyn...

O, qasıetti Abaı! Qudiretti Abaı!

О́ziń jazǵan 45 qara sózdeı men de ózińe hat jazǵym keledi. Sen sııaqty árbir qara sózińde qadaý-qadaý oı aıtyp ár qazaqqa Temirqazyqty kórsetkendeı kesek-kesek fálsafa aıta almasym haq.. Biraq pende retinde, adam retinde ózińniń ár óleńińnen, ár shýmaǵyńnan nár alyp sýsyndaǵanda kóńilim kóterilip hat jazǵym keletini ras.. Meniń hatymdy kóp adam oqymaýy da múmkin... Oǵan ókinbeımin de. Túptep kelgende bireýge jazǵan hatyńdy basqanyń oqýy yńǵaısyz da shyǵar... Alaıda osydan 25-30 jyl buryn qazaqtyń eki tulǵasy Sheraǵań men Kama aǵa shyndyqty shyńǵyra aıtqan. Minezdi aǵamyz Sherhan Murtaza men qazaq kınosy men teledıdaryna aıanbaı ter tókken qoǵam qaıratkeri Kamal Smaılov ekeýiniń bir-birine jazǵan hattary! Qoǵamnyń ishki-syrtqy ahýalyn, adamdyq, adaldyq, rýhanı baılyq, ádebıet, mádenıet, ekonomıka jaıly qalaı tebirengenderi áli esimizde.

O, Abaı... Qasıetti Abaı!

Aıtpaqshy bizder osy kúzde úlken bir qýanyshqa keneldik. Ol Chellendj... Iаǵnı ózińniń óleńderińdi oqý boldy... Aqynymyz da, ákimimiz de, shalymyz da, kárimiz de, qyzymyz da, ulymyz da, tipti emshimiz de, Elshimiz de shet eldiń azýyn aıǵa balaǵan juldyzdary da óleń oqyp qara sózińdi halyqqa qaıta joldady. Oǵan árıne qýandyq. Qýanbaǵanda she? Prezıdentimiz Qasym-Jomart Kemeluly ózi bastap berse... Nege oqymasqa? Qysqasy chellendjdiń shekesin qyzdyrdyq... Alaıda meniń kókeıimde bir suraq qalyp qaldy. Ol suraqqa kimniń jaýap bere alatynyn bilmeımin... Biraq sanama synalap kirgen oıymdy eshkimge aıta almaı ózińmen ońasha bólisken jaıym bar.

O, Qudiretti Abaı! Qasıetti Abaı!

Ázirge qazaq halqynda Senen artyq eshkim joq. Durysy saǵan laıyq adam tappaı, aqyn tappaı, hákim tappaı basymdy tasqa ursam da, senen artyq Planeta – Ǵarysh joq eken. Alaıda, nege biz seniń oblysyńdy – Semeı oblysyn jaýyp tastadyq? Nege?

Bul L.Tolstoıdyń «Iаsnaıa polıanasy», A.Pýshkınniń «Sarskoe selosy» emes pe edi?

O, Abaı!

Biz óziń týǵan, óziń ósken, óziń er jetip eseıgen, bizge máńgilik mura qaldyrǵan Semeı jerin qalaısha qıyp Shyǵys Qazaqstanǵa qosa saldyq..? Semeıdi japqanda ne uttyq? Sonda qanshama mıllıon únemdedik? Qazaqtyń qaı jeri de qasıetti, oǵan daý joq. Alaıda Shyńǵys ólkesi bizdiń rýhanı Mekkemiz emes pe edi?! Mekkemizdi japqannan jetiskenimiz qaıda? Osyǵan meniń aqylym jeter emes...

Keńes kezinde Semeıdeı qorlyq kórgen birde-bir jer joq shyǵar. Adam balasyn qyryp-joıýǵa arnalǵan atom bombasymen sol óńirdiń astyn da, ústin de tas-talqan etti. Abaıdyń urpaǵyn beıbit kezde óltirýge shaq qaldyq... Uly múgedek, qyzy aýrý urpaq keldi dúnıege. Mine, sol azdaı osy Semeıdi japtyq...

Qaıran Semeı! Shákárim men Muhtardyń da kindik qany tamǵan, týǵan topyraǵy sol jer emes pe edi?! Bul Aqtamberdi jyraý men Dýlat Babataıulynyń balalyǵy ótken Otany emes pe edi? Amal ne? Barmaǵymdy shaınap-shaınap tastasam da qaıtyp keler me Semeıim?!

O, Abaı!

Menińshe, dál qazir ózińniń 175 jyldyq toıyńnyń aldynda bizdiń qazirgi Táýelsiz Qazaqstannyń, Táýelsiz urpaǵy osy qateni jóndeýi kerek sııaqty. Toıdyń shashýy retinde Semeı oblysyn ashsa, Nur ústine Nur bolary belgili. Abaı Hákim, árıne seniń atyńda kósheler bar. Qazaqstannyń ár qalasynda bir-bir kóshe bary ras. Alaıda osy jetkilikti me? Nege biz seniń atyńa bir aeroportty, bolmasa bir oblysty qımaı otyrmyz? Jaraıdy delik. Bizde Jákem – Jambyldyń atynda oblys bar.. Qanyshtyń atynda Satpaev qalasy bar... Al, sen olarǵa Temirqazyq ediń ǵoı.. Nege biz seni umyttyq, Abaı? Eger osy Semeı qaıta ashylsa, el-jurt qandaı qýanar edi.. bórkimizdi aspanǵa laqtyryp, bir-birimizden súıinshi suramas pa edik..? Iá, meniń aqylym ázirge osyǵan jetpeı tur...

O, Abaı! Qasıetti Abaı! Qadirli Abaı... Osymen men hosh deıin... Taǵy da jazarmyn. Artyq aıtty dep sóge kórme...

Senen artyq syrymdy kimge aqtaram...?

Talǵat Temenov

Teatr jáne kıno rejısseri