Jerdi jalǵa berý: ákim nege eki sóıledi?

Buǵan deıin Batys Qazaqstan oblysynyń Ortalyq kommýnıkasııalar qyzmetinde ótken brıfıngte oblys ákimi Narıman Tóreǵalıuly qytaı ınvestorlary kıik etin óńdeý úshin BQO-dan jer telimin jalǵa alý týraly ákimdikke shamamen eki aı buryn júgingenin málimdegen bolatyn.

Ol óz sózinde: Qytaıdan azamattar kelip, «eger jer taýyp berseńizder, biz kıiktiń, ne jalpy, mal etin óńdeıtin úlken zaýyt salar edik. Tereńirek óńdeýge qatysty jumystar týraly oılaryn aıtty» deı otyryp, «biz olardyń usynysyn tyńdap, óz sharttarymyzdy ortaǵa saldyq. Kompanııa aımaqta tirkelýi kerek, sáıkesinshe, salyq aımaq bıýdjetin tolyqtyrady. Zaýyt jergilikti turǵyndardy jumyspen qamtýy kerek. Qorqatyn eshteńe joq, olar jerge ıelik ete almaıdy. Qaıta sata almaıdy. Shartqa kelisip, qarjy tapsa, jerdi beremiz», degen edi.

Ákimniń bul málimdemesi jergilikti turǵyndardyń shamyna tıdi. Prezıdenttiń atyna úndeýler joldana bastady. Másele bulaı ýshyǵyp ketedi dep oılamaǵan ákim artynsha qubylyp shyǵa keldi. Ol jeke paraqshasynda eshqandaı jer telimi jalǵa berilmeıtinin jarııalady:

«Batys Qazaqstan oblysy boıynsha jer telimderi Qytaıǵa jalǵa beriledi dep jelini kezip júrgen jelikpe sózder jalǵan ekenin jetkizgim keledi. Investorlardy elge tartý jóninde aıtqan meniń  málimdememnen qıylyp, qurastyrylyp, burmalanyp taralýda. Sondyqtan halyqtyń qaımaqtaı uıyǵan aýyzbirligin buzýǵa baǵyttalǵan burma sózderge ermeńizder. QR Jer kodeksiniń 24 baby boıynsha sheteldikter, sheteldik qatysýy bar zańdy tulǵalarǵa jer satylmaıdy, jalǵa da berilmeıdi», depti jazbasynda ákim.

Premer-mınıstr Álıhan Smaıylov ta bul máselege qatysty ún qatty:

– Bizdiń jer kodeksinde sheteldikterge, sheteldik kompanııalarǵa nemese sheteldiń qatysýy bar qazaqstandyq kompanııalarǵa aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerdi jalǵa nemese paıdalanýǵa tyıym salynǵan. Mundaı múmkindik tek qazaqstandyqtarda ǵana bar. Sondyqtan mundaı másele qarastyrylmaǵan jáne qarastyrylmaıdy. Bul bizdiń ustanymymyz, memleket basshysy da bul másele boıynsha naqty jaýap berdi, dedi.

Jel turmasa, shóptiń basy qımyldamaıdy. Jerge qatysty túrli áńgime bekerden beker shyqpaıdy. Tipti ákimniń álgi sózi jańalyqtardan kórsetildi. Halyq shýlamaǵanda ne bolary belgisiz edi. BQO-da onsyz da et óńdeıtin 5 kásiporyn bar eken. Bul týraly Oral qalalyq qoǵamdyq keńesiniń múshesi Mahambet Ihsanǵalı málim etti. «Oralda onsyz da et óńdeıtin bes kásiporyn bar. Onyń biri – «Kýbleı» zaýyty. Qalǵandary shaǵyn bolsa da, et óńdep otyr. Eger jańa zaýyt salynsa ol oblysta atylǵan kıiktiń etin bir jylda óńdep taýysady. Sosyn sıyr, jylqy etin óńdeýdi bastaýy múmkin. Ettiń baǵasyn kóteredi. О́zimizdiń bes kásiporyn bankrot bolyp, talaı adam jumyssyz qalýy ábden múmkin. Oblys ákimi «qytaılyqtar bizdiń talapty oryndamasa, olar ketedi, zaýyt qalady» dedi. Bulaı halyqty aldaýǵa bolmaıdy. Qytaı ınvestorlary 100 gektar jerdi qorshap, zaýyt salsa, oǵan kúzet qoıyp, eshkimdi kirgizbeýshi edi», deıdi ol.

Endeshe ákimniń álgi brıfıngte aldymen «jerdi beremiz» degeni, sosyn jeke paraqshasynda «jer berilmeıdi» deýi halyqtyń tamyryn basyp kórý boldy ma eken?

Kim bilgen?