Hangeldi Ábjanov: Shápenovteı azamattardyń parlamentke ótýine qarsymyn

Kommýnıstik ıdeıany qoldaıtyn, jýyrda ǵana ataýyn ózgertken "Qazaqstan halyq partııasy" kandıdattar tiziminde Almaty qalasy qoǵamdyq keńesiniń múshesi Álibek Shápenov te bar. Ol búgin facebook paraqshasyna Reseı depýtattarynyń Qazaqstan tarapyna qarata aıtylǵan daýly sózderin aıyptaǵan Qazaqstan Halyq partııasy ortalyq komıteti saıası bıýrosynyń málimdemesin bólisti.

Málimdemede partııa "reseılik óresi tar saıasatkerlerdiń, jýrnalısterdiń jáne tanymal tulǵalardyń Qazaqstanǵa degen jaýapsyz jáne qaýipti málimdemelerine óziniń narazylyǵyn bildiretini", "teris pikirlerge taldaý júrgizý, quqyqtyq baǵa berý jáne olardyń Qazaqstan Respýblıkasy aýmaǵyna kirýine tyıym salý, tipti qylmystyq jaýaptylyqqa tartý sekildi sharalar keshenin qabyldaý qajet dep sanaıtyny" jazylǵan.

Alaıda Álibek Shápenovtyń ózi 6 jeltoqsanda Qazaqstannyń memlekettiligi men onyń jeri týraly daýly málimdeme jasap, synǵa ushyraǵan. Ol facebook paraqshasynda Reseı ımperııasynyń 1914 jylǵy birinshi dúnıejúzilik soǵys qarsańyndaǵy kartasyn jarııalap, "kartada ulttyq memleketter qaıda? Qazaqstan qaıda? Qazaq kapıtalıstik respýblıkasy qaıda? Qazaq handyǵy qaıda? Qazaq aımaǵy, Qazaq oblysy nemese gýbernııasy qaıda?" degen jazba qaldyrǵan.

Jazba jelide birshama shý shyǵaryp, kóptegen adamdar narazy pikirlerin bildirip jatty. Birneshe kúnnen keıin Shápenov jazbasyna ózgertý engizip, óz tarapyna túrli sózder aıtylǵanyn, áldekimder ózin jaman jaqtan kórsetýge tyrysqanyn málimdedi.

Sondaı-aq ol daýly jazbada qazaq memlekettiligi Reseı ımperııasynyń quramyna engennen keıin joǵalǵany týraly, úlken terrıtorııasyna qaramastan qazaqtar Reseı ımperııasynyń túrli ákimshilik qurylymdaryna bytyratylǵanyn aıtpaq bolǵanyn jetkizdi.

Jazbaǵa saraptama jasaǵan tarıh ǵylymdarynyń doktory, akademık Hangeldi Ábjanov "Shápenov jazbasyna ózgertý engizý arqyly ózin aqtaýǵa tyrysyp otyr, onysy daýly málimdemesiniń tigisin jatqyzyp, narazy adamdardyń kóńilin aýlaýǵa baǵyttalǵan" degen pikirde.

– Máseleniń túıini ıntonasııa – ekpin degen degen bar ǵoı, soǵan kelip tireledi. Bir sózdiń ózin túrli maǵynada, túrli ekpinmen aıtýǵa bolady. Shápenov jazbasynyń alǵashqy nusqasynda "qazaqtyń jeri joq, eli joq" degen nusqada aıtyp otyrǵandaı áser qaldyrady. Ekinshi, tolyqtyrylǵan nusqada tarqatyp, tigisin jatqyzyp, tarıhtan azdap habary bar ekenin kórsetken. Qalaı bolǵanda da memleket, jer máseleleri úlken tarıhı daý-damaıǵa uryndyrýy múmkin máseleler. Ol mysqyly da bar, maquldap ta turǵany belgisiz maǵynada sóılemeýi kerek edi. Al kartany qaraıtyn bolsaq, Shápenov joqqa shyǵaryp turǵan Oral oblysy, Torǵaı, Aqmola, Syrdarııa, Jetisý oblystary tur. Qazaqtyń búkil jeri tur. Ekinshi Aqmola oblysy, ekinshi Torǵaı jer betinde joq qoı. Sondyqtan "qazaq eli qaıda" degenine jol bolsyn. Múlde derek keltirmese, "myna azamat bizdiń jerimizdi bilmeıdi eken ǵoı" deýge bolady. Al mynda batystan Altaıǵa deıin kórsetilip turǵandyqtan, manaǵydaı sóz aıtý jaqsy nıetten, jaqsy sózden shyqty dep aıta almaımyn. Jurttyń renjýine negiz bolyp turǵan osy. Onyń o bastaǵy pıǵyly túzý bolmaǵan. Tek qarsylyq kóbeıgennen keıin ǵana aqtalǵandaı áreket jasady. Eger Shápenovteı adam depýtat bolyp jatsa, parlamentimiz jetisken nátıjege qol jetkizbeıdi. Bylyqqan ústine bylyǵa beredi. Mundaı azamattardyń parlamentke ótýine úzildi kesildi qarsymyn, – deıdi akademık.

Álibek Shápenov suqbattarynyń birinde buryn quqyq qorǵaý organdarynda istegenin, aýdandyq ishki ister bólimi basshynyń orynbasary qyzmetine deıin óskenin, otstavkaǵa shyqqan soń partııa jumysyna aralasyp, Qazaqstan kommýnıstik halyq partııasy Almaty qalalyq komıtetiniń birinshi hatshysy bolǵanyn aıtqan.

Depýtattyqqa kandıdat facebook-tegi paraqshasyn belsendi júrgizedi. Ataýly kúnder týraly jazyp, 30, 40 jyl buryn Keńes odaǵynda bolǵan oqıǵalardy eske alyp otyratyn ádeti bar. Jazbalarynyń barlyǵy derlik orys tilinde.