Jambyldyqtar jańa oqý jylyna saqadaı saı

Oblysta bilim berý júıesin damytýǵa erekshe nazar aýdarylýda. Bıyl bilim júıesin qarjylandyrýǵa 130 mlrd. teńge bólindi, bul ótken jylmen salystyrǵanda 22,2 mlrd. teńgege artyq (2017 jyly – 107,8 mlrd. tg.). Onyń 5,1 mlrd. teńgesi bilim berý nysandarynyń qurylysy men kúrdeli jóndeýge qaralǵan.

Oblysta bilim salasy jańa oqý jylynda birneshe jańalyqtarmen erekshelenbek. Atap aıtqanda mektepke deıingi bilim beretin uıymdardyń sany 545-ke jetti. Onda 55207 bala tárbıelenýde. О́ńirde mektepke deıingi tárbıemen qamtylǵandar úlesi 3-6 jas aralyǵynda 98,6%-ǵa artsa, jyl sońyna deıin 100%-ǵa qamtylady.

Mektepke deıingi bilim mekemeleriniń jelisin keńeıtýdiń bir joly – jekemenshik áriptestikti tartý. Aǵymdaǵy jyly óńirde 2194 oryndyq 15 mektepke deıingi uıym ashyldy. Jekemenshik balabaqsha úlesi 31,4% qurady. Búginde oblystaǵy 171 jekemenshik balabaqshada 14984 bala tárbıelenýde.
Budan basqa, balabaqshalarǵa «Qolma-qol aqshasyz tólem» jobasy engizilýde. Qazirgi ýaqytta 150 balabaqshaǵa engizildi. Munda ata-ana tólemaqysy termınaldar arqyly qabyldanyp, tamaqtanýyna jumsalǵan qarajattyń esebi men as máziri portal arqyly jarııalanady.

Oblysta 442 jalpy bilim beretin mektepte 222 myń bala bilim alady. О́tken oqý jylymen salystyrǵanda mektepterdiń sany 4 birlikke qysqardy.
Birinshi synyp oqýshylarynyń sany sońǵy úsh jylda ósip keledi (2017j.-26354, 2018j.-27541). Bıyl boljam boıynsha 28 myń bala mektep tabaldyryǵyn alǵash ret attaıdy.

Orta bilim berý júıesinde oqytý sapasyn arttyrýǵa baǵyttalǵan jańartylǵan mazmundy engizý jumystary jalǵasýda. 2019-2020 oqý jylynda 4, 9 jáne 10-synyp oqýshylary jańartylǵan mektep baǵdarlamasyna kóshedi.

О́tken oqý jylynda 40 mektepte Nazarbaev Zııatkerlik mektepteriniń oqytý júıesimen ádistemeleri engizilse, bıyl onyń sany 80-ge artady.

Oblysta 25 myńnan asa muǵalim jumys isteıdi. Olardyń 82%-y (20917 pedagog) jańartylǵan mazmun boıynsha, 1426 pedagog jaratylystaný pánderi boıynsha aǵylshyn tilindegi kýrstardan ótti. Jańartylǵan bilim berý mazmunymen muǵalimderdiń laýazymdyq jalaqysy 30%-ǵa kóbeıdi.

Daryndy balalarǵa arnalǵan mamandandyrylǵan 4 mektepte jaratylystaný ǵylymdary pánderi aǵylshyn tilinde júrgizilse, 273 mektepte elektıvti kýrstar aǵylshyn tilinde oqytylýda.

Pedagogtardy attestattaýdyń jańa júıesi - ulttyq biliktilik testileýden 4485 muǵalim ótti. Attestattaýdyń jańa júıesine sáıkes biliktilik testileýden ótken muǵalimder 30% ben 50% aralyǵynda qosymsha tólemaqy alýda.
Aǵymdaǵy jyly Taraz qalasyndaǵy A.Pýshkın atyndaǵy №41 kóp salaly gımnazııasy oblystyq «Orta bilim beretin úzdik uıym» baıqaýynda jeńimpaz atandy.

Sondaı-aq, bilim mekemeleri arasynda júrgizilgen reıtıng nátıjesinde Jambyl aýdanyndaǵy B.Besbaev atyndaǵy mektep-gımnazııasy «Úzdik aýyl mektebi», Shý aýdanyndaǵy Jibek joly mektep-lıseıi «Úzdik qala mektebi», T.Rysqulov aýdanyndaǵy M.Áýezov atyndaǵy tirek mektebi «Úzdik shaǵyn jınaqtalǵan mektep», Merki aýdanyndaǵy T.Qojakeev atyndaǵy №39 mektep-gınazııasy «Úzdik ınnovasııalyq mektep», Taraz qalasyndaǵy Abaı atyndaǵy Jambyl gýmanıtarlyq kolledji «Úzdik kolledj» nomınasııasyn ıelendi.

Bilim nysandarynyń qurylysy qarqyndy júrgizilýde. Aǵymdaǵy jyly oblys boıynsha 16 bilim nysanynyń qurylysy júrgizilip, 5 mektep jańa oqý jylynda paıdalanýǵa berildi. Onyń 1-ýi úsh aýysymdy, 1-ýi apatty jáne 3-ýi oryn tapshylyǵy bar mekteptiń máselesin sheshti. Osylaısha bıylǵy jyly oblysta úsh aýysymdy mektepter máselesi tolyǵymen sheshildi.

Bilim mekemeleri aldynda turǵan basty talap – oqýshylar biliminiń sapasyn arttyrý. Osy maqsatta 2018 jyly aýdandar men Taraz qalasynda 14 IT synyby ashylsa, jyl sońyna deıin 37 IT synyp ashylady.

Oblysta 46 kolledj jumys isteıdi (23-memlekettik, 23-memlekettik emes). О́ńirdegi tehnıkalyq jáne kásiptik mamandarǵa degen eńbek naryǵynyń suranysyna saı jańa oqý jylyna oblystaǵy 47 mamandyqqa 3082 orynǵa memlekettik bilim berý tapsyrysy bólindi.

Jalpy, bólingen memlekettik tapsyrystyń 56,7% (1750-i) «Barshaǵa arnalǵan tegin kásiptik tehnıkalyq bilim berý» jobasy aıasynda jumysshy mamandyqtaryna berildi.

Bıylǵy jyldyń taǵy bir jaqsy jańalyǵy, memleket basshysy Q.Toqaev atap ótkendeı, kásiptik tehnıkalyq mekemelerde jumysshy mamandyǵynda oqıtyn stýdentterdiń stıpendııasy 1 qyrkúıekten bastap 30%-ǵa artady.

Kolledj stýdentteriniń 50,9% memlekettik tapsyrys negizinde tegin oqýda. Bul ótken oqý jylymen salystyrǵanda 1028 orynǵa artyq. Memlekettik tapsyrys boıynsha 2018 jyly 3500 túlek bitirse, onyń 84,2% jumysqa ornalasty.

Kásibı maman daıarlaýda dýaldy oqytýdyń engizýdiń mańyzy zor. Dýaldy oqytý júıesi 35 kolledjde engizilip, 193 kásiporynmen úsh jaqty kelisimsharttar jasalǵan. О́tken jyly dýaldyq oqytý júıesimen oqýyn aıaqtaǵan 1588 túlektiń 75% jumyspen qamtyldy.

Jambyl polıtehnıkalyq joǵary kolledji men Qulan agrotehnıkalyq kolledjinen úlgilik kolledj jasaý maqsatynda atalǵan oqý oryndarynan «WorldSkills» standartyna saı 10 quzyrettilik ortalyǵy quryldy (hımııa, energetıka, qurylys, mehanatronıka, mobıldik robototehnıka, santehnıka jáne jylytý, mashına jasaý, tokarlyq jumystar, agronomııa, veterınarııa baǵyttary).