Qazaq kóshine tosqaýyl bolǵan "Eki anyqtama" búgin mınıstrlik deńgeıinde talqylandy

Búgin Qazaqstan Respýblıkasynyń Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstrliginde «Oralmandardyń jańa ortaǵa tez beıimdelýi men yqpaldasýyna jaǵdaı jasaý maqsatynda turaqty turýǵa ruqsat jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alý suraqtaryn jeńildetý» máseleleri jónindegi dóńgelek ústel ótti. Bul týraly "Qamshy" portalynyń Astanadaǵy arnaýly tilshisi Aýyt Muqıbek habarlaıdy.

Basqosýǵa negizi vıse-mınıstr Dáýlet Arǵyndyqov tóraǵalyq etýi kerek eken. Dáýlet Rashıdulynyń jumys kestesi shuǵyl ózgerýine baılanysty dóńgelek ústel jınalysyna Eńbek, áleýmettik qorǵaý jáne kóshi-qon komıtetiniń tóraǵasynyń orynbasary Aslan Qarjaýbaev basshylyq etti. Osy komıtettiń sarapshysy Jaqsykúl Nýsıpbaeva hatshylyq mindetin atqardy.

Sonymen birge, atalǵan otyrysqa Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas prokýratýrasy Áleýmettik-ekonomıkalyq saladaǵy zańdylyqty qadaǵalaý departamentiniń bólim bastyǵy Azamat Dúısembekov; Ishki ister mınıstrligi Kóshi-qon polısııasy departamentiniń basqarma basshysy men aǵa ınspektory Ilıas Bektıbaev pen Elmıra Boltaeva; Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq qaýipstizdik komıtetiniń qyzmetkeri Qýatjan Kabyshev jáne eki birdeı sarapshy Azamat Artyqbaev pen Talgat Sarsembaev; Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ekonomıka mınıstrligi Áleýmettik, kóshi-qon saıasaty jáne memlekettik organdardy damytý departamentiniń bas sarapshysy Gúljııan Ahmetova; Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrligi Tilderdi damytý jáne qoǵamdyq-saıası jumys komıtetiniń bas sarapshysy Gúlfarıza Muqanova; Qoǵamdyq birlestikter men uıymdardyń ókilderinen Sultanáli Balǵabaev, Qarlyǵash Qojamurat, Qaırat Bodaýhan; Jeke tulǵalardan Aýyt Muqıbek, Maqsat Nurypbaı, Adaı Sáıken (L.N.Gýmılov atyndaǵy EUÝ-niń shetelden /QHR/ shaqyrǵan oqytýshysy, ǵylym doktory, professor) qatarly kisiler arnaıy qatysty. L.N.Gýmılov atyndaǵy EUÝ-nen shaqyrylǵan Dýken Másimhanuly jeke sharýasyna baılanysty kele almapty.

Qytaıdan kóship keletin etnıkalyq qazaqtardyń turaqty tirkeýge turýyna, azamattyq alýyna kedergi bolyp otyrǵan aty shýly EKI ANYQTAMAny qalaı birjaqtyly etý – Asylan Jumaǵalıulynyń kirispe sózimen ashylǵan bul jıynnyń kúntártibindegi talqylanǵan negizgi taqyryby boldy.

Jınalysqa arnaıy shaqyrylǵan quzyrly mekemelerdiń jaýaptylary men sarapshy mamandaryna biz – Qoǵamdyq uıym músheleri men Jeke tulǵalar sóz alyp, bul máseleni barynsha túsindirdik jáne usynystarymyzdy aıttyq. О́zara suraqtar qoıylyp, pikir almastyq.

Atap aıtar bolsam, QHR-nyń azamattarynyń qolynda ádettete Tólqujat bolmaıtynyn, Tólqujatty shetelge shyǵýǵa aryz bergen azamattarǵa ǵana beretini, onyń ózinde qylmysqa jáne basqa sebepterge baılanysty jeti túrli sanattaǵy tulǵalarǵa berilmeıtininen bastap, qanshama jyldan beri aıtyp, jazyp kele jatqan «jarapazandy» qaıta bastan taǵy bir márte baıandadyq.

Qazaqstan Respýblıkasynyń 2011 jylǵy 22 shildedegi №477-IV Zańynyń   «Kóship kelýshilerge Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa arnalǵan ruqsatty berýden bas tartý ne onyń kúshin joıý úshin negizder» dep atalatyn 49-babynyń «2) sottalǵanǵa deıin turaqty turǵylyqty jeri Qazaqstan Respýblıkasynan tys bolǵan, bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynan bosatylǵan;» jáne «9) aýyr nemese asa aýyr qylmys jasaǵany úshin sottalǵandyǵy bolǵan;» degen eki tarmaǵyn alyp tastamaı ne ózgerpeı bul túıinniń sheshilmeıtinin ortaǵa saldyq.

Eger, bul túıin osy joly Májiliste qaralyp jatqan Kóshi-qon zańynda rettelmese, Qytaıdan kóship keletin etnıkalyq qazaqtardyń turaqty tirkeýge múlde tura almaıtyny, jalǵan «anyqtama» jasaıtyn alaıaqtardyń joly ashylatynyn tápteshtep dáleldedik.

Álemniń eń damyǵan degen jeti-segiz eliniń «Kóshi-qon zańynda» da mundaı baptyń joqtyǵyn alǵa tarttyq.

Internette júrgen «Astana qalasy qyran kampanııasy Qaraǵandy qalasy nátıje kampanııasy Qarqaraly   qalalyq ákimshilik isker qoǵamdyq qory qatarly oryndar Qytaıdan kóship keletin semııalarǵa aqysyz úı, tólqujat jasaýǵa kómek berýge ýáde berip otyr, tezden kóship kelińizder baılanys: Erǵazy Turysbek 87017531333  jekelik saıttar jalǵap taratyp qoıyńyzdar... Alla rızalyǵy úshin!» (Mátin óz kúıinde kóshirildi) jalǵan qujat jasaıtyn jarnamany da oqyp berdik.

«Sottalmaǵan», «Tirkeýden shyqty» dep alyp kelip jatqan qazirgi «Anyqtamalardyń» da túbiniń shıki ekenin  jasyrmadyq.

Sóz kezeginde  2014-jyly Qytaıdan kóship kelgen 800 neshe adamnyń 500 qanshasy turaqty turýǵa qujat tapsyrǵanyn, sonyń 322-ne turaqty turýǵa ruqsat berilgenin, qalǵandarynyń qujatynyń durys emes ekendigin (orysshasynan shalabushyq uqqanym) Ishki ister mınıstrligi Kóshi-qon polısııasy departamentiniń aǵa ınspektory Elmıra Boltaeva ózi de moıyndady.

Al, Qytaıdan 2010-jyly 6146 etnıkalyq qazaq kóship kelse, onyń sany 2014-jyly 1381-ge kúrt tómendegenin  Eńbek, áleýmettik qorǵaý jáne kóshi-qon komıtetiniń tóraǵasynyń orynbasary Aslan Qarjaýbaev ta mysalǵa keltire otyryp, turaqty tirkeýge turýda qandastarymyzǵa kederginiń bar ekenin jaıyp saldy.

Jınaqtap aıtqanda qolymyz jetpeı júrgen birneshe mekemeniń jaýaptylary men sarapshy mamandaryna  atyshýly EKI ANYQTAMA jaıyndaǵy qıyn da kúrdeli máseleni aıtýyn aıttyq. Kózderin jetkizdik. Aldaǵy jerde ózderi sarapqa salyp, sheshim qabyldaıdy degen zor úmittemiz.

Sonymen, kóp esikti qaqanymyz, kóp kókelermen kezdeskenimiz tekke ketken joq. EKI ANYQTAMA mınıstrlik deńgeıinde talqylandy.

Sheshilmese, jumys munymen toqtamaıdy, áli jalǵasady!

Aýyt Muqıbek

20.05.2015

Astana