Qytaı elshisine "júginýge" májbúrmiz

"Qazaq kóshin" qańtarý úshin búgingi bılik baryn salýda. Myń san tosqaýyl qoıǵandardyń basynda, ásirese, Másimov úkimetiniń aty aıryqsha atalady. О́ıtkeni sheteldegi qazaqtardyń atajurtyna kóship kelýine, qujat rásimdeýine jasalǵan basy artyq kedergiler osy Kárim Másimovtiń qolymen iske asyrylǵan. Biz "Abaı" portalynda jarııalanǵan Aýyt Muqıbektiń "Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy ókiletti jáne bas elshisi Le Iýıchenge" Ashyq hatyn jarııalap otyrmyz.

Qurmetti Iýıchen myrza!

Jıyrma jylǵa jalǵasqan atyshýly «Mádenıet Tóńkerisi» aıaqtalyp, «Tórttik tóbe» qulatylǵan soń, Qytaıdyń bılik basyna Den Sıaopın joldastyń kelgenin; búkil memleketti retke salyp,  qyzmettiń bar túıinin «Tórtti osyzamandandyrýǵa» burǵanyn; «Jappaı reforma júrgizý» men «Shetke qarata esikti keń ashýǵa» jol qoıǵanyn biz jaqsy bilemiz.

Jańa reformanyń aıasynda, jarty ǵasyrǵa jýyq esigin tars bekitip alǵan tomaǵa - tuıyq elge shetelden kelýshiler men shetelge shyǵýshylardyń sany kóbeıe bastady. Sony retke keltirýdi oılasqan Úkimetterińiz, ótken tájirıbelerdi qortyndylaı kelip, álemdik zańnamalardy eskere otyryp, 29.04.2007 j. Qytaı Halyq respýblıkasy 10 - kezekti Búkil memlekettik Halyq quryltaıy Turaqty komıtetiniń 21 - Joralar májilisinde №50 - buıryqpen «Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tólqujat berý tártibin» maquldady. Oǵan QHR Tóraǵasynyń qoly qoıylyp, 2007 - jyldyń 1 - qańtarynan bastap atqaryla bastady.

Men bilgende, sol «Tártiptiń» 13 - tarmaǵynda shetelge shyǵý úshin Tólqujat alýǵa aryz bergen azamat 1). QHR-nyń azamaty emes bolsa; 2). О́ziniń kim ekendigin dáleldeı almasa; 3). Qujat alý barysynda jalǵan dokýment jasap, alaıaqtyq istese; 4). Sottalyp, jazasyn óteýde bolsa; 5). Sottyń tolyq sheshimi shyqpaǵan isti bolsa; 6). Qylmystyq iske qatysy bar dep, jaýapqa tartylǵan kúmándi adam bolsa; 7). Memlekttik quzyrly mekemelerde qyzmet atqarǵan, shetelge shyqqan soń memleket qaýipsizdigine qater tóndiredi, zor zalal keltiredi dep eseptelgen tulǵa bolsa, oǵan shetelge shyǵýǵa  Tólqujat berilmeıdi dep ashyq jazylǵan.

Sonymen birge, 1980 - jyly, 10 - qyrkúıekte  QHR Búkil memlekettik 5 - kezekti Halyq quryltaıynyń 3 - jalpy májilisinde qabyldanǵan «Qytaı Halyq Respýblıkasyń Azamattyq týraly» Zańynynyń 9 - tarmaǵynda: «Shetelge qonystanǵan QHR azamaty óz erkimen shetel azamattyǵyn qabyldasa, sol kúnnen bastap, QHR azamattyǵynan avtomatty túrde shyqqan bolyp esepteledi» - dep bekitti.

Sońǵy jyldary azdaǵan ózgertýler men tolyqtyrýlar bolsa, bolǵan shyǵar, bul «Tártip» pen Zań túbegeıli ózgerdi dep estimedim. Demek, bul eki Zań Qytaı azamattarynyń shetelderge erkin shyǵýyna, sol elde turaqty tirkeýge turýǵa, shetel azamattyǵyn qabyldaýǵa keń, tıimdi jol ashty.

Sonyń nátıjesinde Qytaı azamattary arysy AQSh - tan bastap, bizdiń Qazaqstaǵa deıingi álem elderine  kóptep qonystana bastady...

Al, turaqty tirkeýge turý úshin bizdiń Qazaqstan Respýblıkasyna kóship kelgen qazaqtardan  Kóshi - qon polısııasy talap etip otyrǵan «Kelgen eliniń ruqsat qaǵazy /kelý paraǵy/ nemese QR - na turǵylyqty kelýi jaıly ruqsat qaǵaz» jáne «Talap qaǵaz sottalǵandyǵy jaıly jáne ákimshilik jaýapkershilikke tartylǵandyǵy jaıly» (foto kóshirmesi joǵaryda berildi) eki anyqtamany Sizderdiń El shetelge shyǵatyn azamattaryna múlde bermeıdi.

О́ıtkeni, ol joǵaryda atalǵan Zań men Tártipte erte - jaryqta sheshilip qoıǵan. Qysqasy, shetelde júrgen Qytaı azamattary kelerden buryn esh jerde sottalmaǵan jáne qaıda qonystanamyn dese sonda qonystanýǵa erikti jandar.

Sonda, jyl basynan beri Sizdiń osynda turaqty turǵysy keletin Qytaı azamattaryna myna oryssha jazylǵan «SPRAVKA» - ny (foto kóshirmesi joǵaryda qosa berildi) ne úshin, nege negizdep berip  otyrǵanyńyzdy men túsinbedim?! Taǵy bir tańǵalǵanym, budan burynǵy Elshiler bundaı kelisim berýmen aınalysqan emes...

О́z Elińizde zańmen baıaǵyda sheshilip qoıǵan máseleni shetelge Elshi bop kelip qaıta jańǵyrtýyńyz, –  shynynda, basy artyq jumys!  

Shyndyǵyna kelsek, shetel azamattaryn turaqty tirkeýge turǵyzý – turǵyzbaý máselesin Elshilikter emes, Qzaqstan Úkimeti ózi sheshetin sharýa edi!

Qurmetti Iýıchen myrza!

Den Sıaopın joldas aıtsa, aıtqandaı, Qytaı, shynynda, úshinshi dúnıejúzi eline jatady. Onyń azamattaryn qujattandyrý júıesi Batysqa da, burynǵy Keńes Odaǵyna da uqsamaıdy. О́te tıimdi.

Sondyqtan, eldi ábigerge salmaı, basy artyq «SPRAVKA» berýdi toqtatýyńyzdy suraımyn!

Esesine, joǵaryda men aıtqan Zań - Tártipterińiz týraly bizdiń quzyrly mekemelerge, «www.abai.kz aqparattyq portalyna» jazbasha turde túsinikteme berip, mundaı «SPRAVKA» - nyń qajetsiz ekenin málimdeńiz. Sóıtip qaǵazbastylyqty kóbeıtpegenińiz durys.

Eki el arasynda atqaryp otyrǵan deplomatııalyq jumystaryńyzǵa sáttilik tileımin!

26.02.2014

Astana