Kelgenderge aqy tólep, úı berip, jumysqa ornalastyratyn 14 el (foto)

Keıbir elder jańbyrdan keıingi sańyraýqulaqtaı qaptaǵan bosqyndardy qýyp shyǵa almaı jatsa, ózge elder ózderine jańa turǵyndardy shaqyrýmen álek. Qamshy.kz aqparat agenttigi oqyrmandar nazaryna «tek osynda kóship kelseń boldy, sol úshin saǵan aqy tóleımiz, úı beremiz, jumysqa ornalastyramyz» deıtin álemdegi 14 eldiń tizimin usynady.

Shetelde turyp, ári sol úshin aqy alýdy armandaısyz ba? Álemde jańa turǵyndarǵa qatty muqtaj, tipti sol úshin aqy tóleýge daıyn basshylary bar elder de bar. Onyń sebebi tym qarapaıym. Ol eldi-mekenderde turǵyndardyń sany kúrt azaıyp ketken. Sol sebepti, turǵyndardyń sanyn arttyrý maqsatynda jergilikti bılik basyndaǵylar «báske qomaqty qarjy tigip» otyr. Mundaı elderdiń tizimine Amerıka, Kanada, Ispanııa, Nıderlandy sekildi elder de kiredi.

Detroıt qalasy, Mıchıgan shtaty, AQSh

«Batystyń Parıji», «AQSh-tyń avtomobıl astanasy». Qańyrap bos qalýdyń az-aq aldynda turǵan bul qala HH ǵasyrdyń ekinshi jartysynan bastap atalmysh ataǵynan aıyrylyp qalǵan. Qazirgi ýaqytta sol bir dańqyn qaıtarý úshin bar kúshin salýda. Jergilikti bılik «Detroıdqa shaqyrý» (Challenge Detroit) degen jańa baǵdarlama usyndy. Baǵdarlama boıynsha qalada turyp, jumys isteıtin ındýstrııanyń ártúrli salasyndaǵy mamandarǵa 2500 dollar «syıaqy» usynǵan.

Alıaska, AQSh

Eger qysty, qys kórinisterin, baıaý syrǵıtyn ómir aǵysyn jaqsy kórip, sýyq aýa-raıyna selt etpeıtin bolsańyz, onda Alıaskadaǵy ómir naǵyz sizge arnalǵan deı alamyz. Arnaıy úkimet qory turǵyndar sany kúrt kemip jatqan eldi-mekenderge, aýdandarǵa baryp jumys isteımin degen mamandarǵa qomaqty qarajat bólgen. Eń basty sharty – Alıaskada kem degende bir jyl turýyńyz kerek.

Saskachevan provınsııasy, Kanada

Kanada provınsııasy jaqynda ǵana joǵary oqý ornyn bitirip, ary qaraı ne isteý kerektigin bilmeıtin mamandarǵa keremet múmkindik usynyp otyr. Provınsııada 7 jyl turamyn, jumys isteımin degen yntaly jastarǵa 20 myń kanada dollaryn tóleıdi.

Nıagara sarqyramasy, AQSh

Taǵy bir shyndyqqa janaspaıtyndaı kórinetin ǵajaıyp múmkindik! Álemdegi eń ádemi jerlerdiń birinde turyp, ári sol úshin aqy alý degen... Bılik basyndaǵylar jergilikti kásiporyndarda jumys isteımin degen joǵary oqý oryn túlekterine 7 myń dollar usynyp jatyr.

Ponga, Astýrııa, Ispanııa

Ispanııanyń soltústik-batysyndaǵy bul kishkentaı aýyl atalmysh eldegi eń eski eldi-mekenniń biri. Kóship kelemin degen "jańa" turǵyndardy qyzyqtyryp, ekonomıkany kóterý úshin jergilikti bılik basyndaǵylar osy aýylǵa kóship kelýge nıetti jas jubaılarǵa 3 myń evro usynyp jatyr. Bul degen ekologııasy taza, óte ádemi jerde turýǵa taptyrmas múmkindik.

Ýtreht, Nıderlandy

Nıderlandy álemge gýmanıtarly jáne áleýmettik ǵylymdy zertteý salasy boıynsha tanymal. Endeshe, áleýmettik tájirıbeniń birimen tanystyraıyq: bir qalada turatyn turǵynnyń bári $1 myń alatyn bolsa, sizdiń oıyńyzsha, jaǵdaı qandaı bolady?

Kertıs, Nebraska, AQSh.

Qalany kórkeıtý úshin jergilikti bılik túk te jasamaıdy dep árqaısymyzdyń shaǵym aıtqan kezimiz bolǵany anyq. Amerıkanyń Kertıs atty qalasy mynandaı múmkindik usyndy. Eger kim de kim qalanyń ınfraqurylymy men mádenıetin kórkeıtýge qandaı da bir keremet oı usynsa, atalmysh qalanyń kez kelgen jerinen jer telimin tegin ala alady.

Nıý-Heıven, Konnektıkýt

Nıý-Heıven – bul qalaǵa degen qyzyǵýshylyqty oıatý úshin qurylǵan memlekettik baǵdarlama. Eger siz osy jerden birinshi ret úı satyp alsańyz, sizge qaryzǵa paıyzsyz $10 myń beredi. Eger sol úıde bes jyldan artyq tursańyz, onda nesıeńiz tolyqtaı jabylady. Sonymen qatar, úıińizdi zamanaýı energııa únemdegish qyzmettermen jabdyqtaý úshin siz taǵy da  $30 myń ala alasyz. Al, sol úıde on jyl tursańyz, qaryzdy qaıtarmaı-aq qoısańyz da bolady.

Baltımor, Merılend

Bul Amerıkadaǵy eń  qaýipti qalalar tiziminde jetinshi turǵan qala. Biraq ol ózgergisi keledi. Sol sebepti, qalanyń kez kelgen jerinen úı satyp alyp, kóship kelemin deýshilerge 5 myń dollar usynyp jatyr. Eger buǵan kóńilińiz tolmasa, bos turǵan taǵy bir úıdi satyp alý arqyly baǵany eki eselep alsańyz da bolady. Iá, durys oıladyńyz! Jóndeý jumystaryn qajet etetin qańyrap bos turǵan úıdi tegin alasyz!  

Kanzas shtatynyń úlken aımaǵy

Eger siz Lınkoln qalasyna (halqy shamamen  3500 adam) kóship barsańyz, sizge aqy tóleýge daıyn. Mysaly, úı salýǵa tegin jer beredi. Eger Lınkoln siz úshin tym úlken bolsa, 600 ǵana turǵyny bar Markett qalasynan jer alsańyz da bolady.  Ol azdaı, 5 jylǵa kiris salyǵynan bosatylasyz nemese joǵary oqý ornyndaǵy 15 myń dollar kólemindegi oqý nesıeńizdi jaýyp beredi.

Paıpstoýn, Manıtoba

Kanadanyń Paıpstoýn qalasynda jerdi tegin bermeıdi. Biraq ol jerde bir jyldaı turamyn deseńiz, keremet jeńildikter usynady. Odan bólek, eger kásip bastaǵyńyz kelse qala bıligi 32 myń kanadalyq dollarǵa deıin (24 myń dollar) grant usynady.

Matsaıker araly, Tasmanııa

Eger AQSh pen Kanada sizdi shabyttandyrmasa, onda Tasmanııaǵa qalaı qaraısyz? Tasmanııanyń jaǵalaýyndaǵy Matsaıker aralynda turamyn deýshilerge jer men jumys usynady. Qoıylatyn talap – shamshyraq qyzmetin atqarý, meteorogııalyq málimetter berip turý, jer men qurylys jumystaryna bas-kóz bolý.

Mısıma, Japonııa

Jalǵyzsyz ba? Onda sizdi Japonııanyń Mısıma aýyly (Mısıma qalasymen shatastyrmaý kerek) kútip júr. Aýyl kishigirim úsh araldan turady. Turǵyn sany bar-joǵy 400 adam. Kóbinese, tek zeınetkerler. Mısıma japondyqtarǵa kóship kelýge ketetin shyǵyndy jabýǵa jáne osy aýylda turǵan alǵashqy úsh jylda aı saıyn járdemaqy retinde 100 myń ıen (shamamen, 840 dollar) beremiz dedi. Munda úsh jatyn bólmesi bar úıdi 23 myń ıenge (207 dollar) jaldaı alasyń. Jáne eń sońǵy kómek ol – sıyr. Bir sıyrdy tegin beredi!  

Pıtkern araly, Tynyq muhıtynyń ońtústik bóligi

Eger siz álemdegi eń shalǵaıdaǵy araldyń birinde turýdy armandasańyz, onda Pıtkern araly dál sizge arnalǵan! Munda bar-joǵy 50-aq adam turady. Sol sebepti, árbir kóship kelýge nıetti jan bul jumaq mekennen qalaǵan jerdi tegin ala alady. Alaıda,  ókinishke oraı, 2015 jyldan beri ol jerge tek bir adam ǵana kóship bardy. Bálkim, bar gáp aptasyna tek úsh kún ǵana ashyq turatyn jalǵyz dúkende shyǵar? Bárin aldyn ala Jańa Zelandııadan tapsyrys berýge týra keledi. Degenmen, jaǵalaý men jalǵyzdyq janyńyzǵa jaqyn bolsa, onda Siz ol jerge kóship barǵan ekinshi adam bolýǵa múmkindigińiz bar!

Bormıda aýyly Italııanyń soltústik-shyǵysynda ornalasqan

Taýly aımaqtaǵy Bormıda aýyly Italııanyń soltústik-batysyndaǵy Savona provınsııasynda, Genýıden shamamen  80 shaqyrym jerde oryn tepken. Aýyl taýdyń bıik jerinde, biraq teńizge jaqyn mańda ornalasqan. Sondyqtan, ol jerdiń aýasy óte taza!

Bormıdanyń ákimi aýylyna kóship kelgen ár adamǵa 2 myń evro beremin ýáde etip otyr. Oǵan qosa, kóship kelgenderge asbólmesi, jýynatyn, qonaq kútetin bólmesi, kólikjaıy, jertólesi jáne tórt jatyn bólmesi bar páterdi jalǵa alý quny aıyna bar bolǵany 50 evro. Al eń qymbat túrleri ary ketse, 120 evro bolady.

Atalmysh usynystar ártúrli eldegi kóptegen adamnyń qyzyǵýshylyǵyn oıatty. Alaıda, bir kemshin tusy bar. Aýylda jumys ataýly múldem joq deýge bolady. Turǵyndar negizinen fermerlikpen aınalysady, úı janýarlaryn baǵady. Qysqasy, aýylsúıer qaýymdy bul da toqtata almaıdy. Kópshiligi qashyqtyqtan-aq jumys isteı berýine bolady. Sondyqtan, kóship arýǵa nıetti jandardy ol aýyldarda Ǵalamtorǵa joǵary jyldamdyqta qosylý múmkin be degen saýal qyzyqtyrady.

Derekkóz: hyser.com.ua

Usynǵan: Maqpal Sembaı