Qazaqta buryn "brend" bolǵan ba?

Álemde jylqy janýaryn qolǵa úıretken "qazaq halqy" degen ǵylymı tujyrym aıtylyp júr.

Bul ǵylymı tujyrymda shyndyq bar. Erte erte zamanda tipti berige deıin 20 myń jylqy ustaǵan baılar bolǵan.

Sol zamanda bir baı keshke qaraı tóbege shyǵyp turyp, tómendegi ózen alqabyna shubyryp, kelip jatqan shegi joq kóp jylqyny kórip, «Balam aý, mynaý kóp jylqy kimniń jylqysy?» dep surasa, qasyndaǵy týysy: «Ata- aý, bul jylqynyń bári sizdiki ǵoı» dese, shal tańǵalyp, «men osylardyń sanyn osy kúnge deıin bilmeımin» degen eken. Sondaı baılar kezinde jylqylardy sorttap, kókqasqa jylqylardy bólek, kúreń qasqalardy bólek jınaǵandar bolǵan eken. Iаǵnı, "brend" dárejesindegi tulparlar sol erte dáýirde- aq qazaqta bolǵan. Oǵan júzdegen jyldar ańyz bolyp, el aýzynan túspeı kele jatqan Qobylandynyń Taıbýryly, Alpamystyń Baıshubary, Qambar batyrdyń Qaraqasqasy, Isataıdyń Aqtabany, Amangeldiniń Shalqasqasy, Aqanseriniń Qulageri týraly AŃYZDARY dálel. Sol kezderi "myna jylqy júırik bolady -aý" degen atqa qyryq isek berip, satyp alǵan kezderi bolypty. Bul da az baǵa emes.
Keńes ókimeti tusynda asyl tuqymdy tulparlar ósirgen Qostanaı, Sarytorǵaı asyl tuqymdy jylqy zaýyttary jumys istep, kezinde, attary Odaqqa jaıylǵan tulparlar ósirip, taratyp edi. Aqyn Ǵafý Qaıyrbekov Shyǵys Qazaqstanda jylqy zaýytynń dırektory bolǵan Boshaı Kitapbaev týraly jazdy. Sol kisi Qazaqstan báıgede oza shapqan talaı tulparlar shyǵarǵan eken.
Jylqy zatyndaǵy "BREND" degenimiz osyndaı sáıgúlikter. 
Álemdik brendte Arab jylqysy, Aǵylshyn jylqysy, Túrikmen jylqylary atalyp, aýksıonda keıbiri mıllıon dollarǵa satylady eken. Bizde de keleshekte QAZAQ JYLQYSY" BRENDIN ashýǵa jol túsýge tıis.
Qazaqta jylqydan basqa da "BRENDTER" bolǵan. Máselen, Keńes ókimeti kezinde qoı sharýashylyǵyndaǵy "Edilbaı qoıy" brend boldy. Onyń ár biriniń salmaǵy 110-120-keli tartýshy edi. Odan keıin ońtústik oblysta qanat jaıǵan buıra eltirili qoı ósirilgen. Bul qoıdyń da qazir berekesi ketti.
Qazaqstanda mal sharashylyǵynda taǵy bir "BREND" boldy Ol qazaqtyń asyl tuqymdy "aq bas sıyry", Bul sıyrdyń árbiri kúnine otyz lıtr sút bere alatyn.
Qazaqstandaǵy tórtinshi brend ol Qapshaǵaı forfor zaýytynyń ónimderi edi.
Qazir sol forfor zaýyty shyǵarǵan sháınekterdi keselerdi, tabaqtardy shammen izdep júrip tappaısyz.
Al, ózbekter bolsa, aq forfordan emes, jáı sazdan (keramıka) úı zattaryn kórkem úlgimen shyǵaryp, "ózbek brendin" jasap otyr.

Bul bizdiń qoldan kelmeıtin is pe edi!!!?
Kerisinshe keramıka zaýyttaryn jappaı jaýyp tastadyq.

Jumat Ánesuly