Uzaq jasaǵyń kelse, júregińdi aıala!

Júrek-qan tamyry aýrýlary, ókinishke qaraı, álemniń kóptegen elderinde densaýlyq saqtaýdyń basty problemalarynyń birine aınalyp otyr. Ol kóbine eresek adamdardy ne múgedektikke shaldyqtyrady nemese ólimge ákelip soqtyrady. Jalpy ólim-jitimniń 52 paıyzyn júrek-qan tamyry aýrýlary quraıdy. Eýropada jyl saıyn osy aýrý saldarynan shamamen 3 mıllıon adam qaıtys bolsa, Reseıde 1 mıllıon, al Qazaqstanda 80 myń kisi osy aýrýdan kóz jumady. 

Júrek-qan tamyry aýrýlaryna ákelip soqtyratyn basty sebep adamdardyń óz densaýlyǵyna kóńil bólmeýinen desek, sonymen qatar jaǵymsyz ekologııanyń da saldary jeterlik. Ásirese, sońǵy jyldary ınfarkt pen ınsýltten bolatyn ólim tym jıilep barady. Onyń negizinde, aterosklerozdan basqa, adamdardyń júıke júıesiniń sharshaýy, olardyń dármensizdikke ushyrap, depressııaǵa túsýi jatyr.

Júrek - adam aǵzasyndaǵy qan aınalymyn qamtamasyz etetin eń mańyzdy múshe. Biz kóp jaǵdaıda júregimizdi baıqamaı aýyrtyp alamyz. Psıhologtardyń aıtýy boıynsha júrek aýrýyna eń aldymen bir nárseni júregine jaqyn qabyldaıtyn adamdar shaldyǵady eken.

 Adam eń aldymen ózin-ózi jaqsy kórip, óz júregimen sanasyp áreket etse, ondaı qıyndyqtarǵa tap bolmaıdy. Kez-kelgen isti bireýdiń kóńilin tabý úshin emes, ózińizdiń jan rahatyńyz úshin jasaýyńyz kerek. Sol kezde júrekke salmaq túspeıdi. 

Sonymen qatar, búgingi tańda júrek-qan tamyry aýrýlarynyń aldyn-alý úshin mynadaı mańyzdy nárselerdi este saqtaý kerek:

1. Eń aldymen temekiden tolyqtaı bas tartý qajet;
2. Tıimdi tamaqtaný erejelerin saqtaý;
3. Maıly tamaqtardan bas tartý, tuzdyń mólsherin azaıtý - táýligine 4 gramm, quramynda kalııi mol (burshaq, órik, qurma, teńiz qyryqqabaty) tamaqtardy kóp, saryýyzdy barynsha az paıdalaný;
4. Kókenis pen jemis-jıdekterdi barynsha mol paıdalaný;
5. Ishimdikti belgilengen mólsherde ǵana paıdalaný;
6. Dene belsendiligin arttyrý, semizdikten saqtaný;
7. Qandaǵy holesterın quramyn únemi tekserip, baqylap otyrý;

Uzaq ómir súrgińiz kelse, osyndaı mańyzdy nárseler esińizde bolsyn. Qazaq "aýrý batpandap kirip, mysqyldap shyǵady" deıdi. Degenmen, árbir adam óz densaýlyǵyna nemquraıly qaramaı, durys ómir súrý saltyn ustanyp, zııandy ádetterden boıyn aýlaq ustap, dárigerge der ýaqytynda kórinip tursa, kóptegen derttiń aldyn alar edi...