Fransýzdar nege búlindi? Úsh túrli nusqa

Fransııada tótenshe jaǵdaı engizilýi múmkin. Parıj, Týlýz sııaqty qalalardyń turǵyndary jappaı alańǵa shyǵyp, narazylyq tanytýda. Qalanyń astan-kesteni shyqqan. Mashınalar órtenip jatyr, dúkender jabyq, jabylyp úlgermegenderi qırap jatyr. Kók tútinge oranǵan Parıjdiń jaǵdaıy qıyn. Aldaǵy ýaqytta senatta úlken jıyn bolmaq. Onda Ishki ister mınıstri men memlekettik hatshy sóz almaqshy. "Fransýzdar nege búlindi?" degen zańdy suraq týyndaıdy. Ázirge qolda bar 3 túrli nusqany oqyrman nazaryna usynaıyq:

Birinshi nusqa – halyq «sabyr túbi – sary altyn» deýden jalyqty. Osy ýaqytqa deıin kóp nársege kóz jumyp kelgen fransýzdar memlekettik saıasatqa túsinistikpen qaraýdan sharshady. Janarmaı baǵasynyń kóterilýi jyǵylǵan judyryq boldy. Ashý men yzaǵa býlyqqan fransýzdar turǵyndarǵa qolaıly jaǵdaı jasamaıtyn memlekettik saıasatqa osylaısha narazylyq bildirýde.

Ekinshi nusqa – bul endi kórshilerimizdiń qosqan úlesi qatty seziletin nusqa. Reseılik BAQ fransýzdardyń áreketi uıymdastyrylǵanyn erekshe atap ótip, «maıdandyq» sıpattyń basym ekendigin qaıtalap aıtýda. Áleýmettik jeli arqyly bir-birimen baılanysta bolǵan kóterilisshilerdiń birligi, narazylyq sharasynyń «sary jıletter» (fr. Mouvement des gilets jaunes-red.) degen ataýǵa ıe bolýy, bet-álpetterin jasyra bilýleri, aqsıǵan azýly tister qusap túıilgen judyryqtyń kóterilistiń sımvolyna aınalýy – munyń bári Mysyrdan bastaý alyp, Ýkraınada jalǵasqan «túrli-tústi tóńkeristerge» tán dúnıe. "Demek uıymdastyrýshylar da, qarjylandyrýshylar da bar degen sózge negiz bar",- deıdi reseılik áriptester.  Jaýabyn da ashyq aıtýdan taısalmapty. "Báleniń bári – AQSh-tan, fransýzdardyń búlinýine de solar sebepker" dep aıtady.  Fransııanyń AQSh-qa qarsy jasaqtalǵan «eýropalyq koalısııanyń» beldi múshesi ekendigin aıta otyra, "osy kóterilis arqyly Vashıngton Parıjdiń abyroıyna nuqsan keltirgisi keledi",- deıdi.

Úshinshi  nusqa – qıt etse boldy, qarsylyq tanytatyn kóshe belsendiligi – Fransııanyń saıası ómiriniń dástúrli ajyramas bólshegi bolyp tabylady. Onyń artynda «kóshege» jaýap beretin qoǵamdyq uıymdar (kásibı odaqtar negizinen-red.) jatyr. Demek, bılik pen uıymdar arasynda belgili bir kelisim bar. Polısııamen qaqtyǵysyp, temir tulpar órtep jatqandar radıkaldardyń óz-ózin qalpyna keltire alatyn fransýz júıesiniń mehanızmi.