Áıgili Vanga emdeı almaǵan adamdy Qaraqumdaǵy Qaramolda dertinen aıyqtyrdy

Qaramolda atamyzdyń aldyna ulty da, eli de basqa jandar kelip, em alatyn bolǵan. Qaramolda atanyń jasy 76-ǵa kelgen uly Jaqsylyqtyń aıtýynsha, ákesine emdelýge jer-jerden – Qazaqstannyń túkpir-túkpirinen, Reseıden, О́zbekstannan, Qyrǵyzstannan adamdar jıi keletin.

«1959 jyly jazdygúni 9-synypty bitirip demalysta júrgen kezim. Ákem jylqy baǵatyn, biraq sol kezde ol da demalys alǵan edi. Qasymyzda taǵy bir qoıshy bar, úsheýimiz qudyqtyń janynda otyrǵanda úsh adam keldi, ekeýi orysqa uqsaıdy, biri qazaq. Qazaq tilmash bolsa kerek. Ákemmen tildeskende ol aıtqan sózderin aýdaryp berip otyrdy. Sóıtse, olar Ýkraınadan eken. Munda bolgarııalyq Vanga degen áıel jón siltegen. «Bizge Qaramolda atanyń emshilik qasıetin Vanga aıtty. «Qazaqstanda, qumnyń arasynda bir qarııa kisi turady. Senderdiń naýqastaryńnyń emi sol kisiden» degen soń alys ta bolsa dertimizge daýa izdep keldik» dedi salardyń biri. Qandaı aýrýmen aýyryp kelgenin bilmeımin, ol kezde bala edik qoı. Biraq dertinen aıyǵyp, jaqsy bolyp qaıtty. Vanga jiberdi dep kelgen sol adamdar eki qap konservi ákelgeni esimde. Musylmandar úıinen tamaq bermeıdi dep esitipti. Ákem mal soıdyryp kútip aldy. Keterinde ákelgen konservilerin bizge tastap ketti. Ol kezde konservi degendi kórmegenbiz, tańsyq qoı, sony jep máz bolǵanymyz esimde», – dep eske aldy Jaqsylyq.

Qazaly óńirindegi Qaraqumda Tapa degen eldi mekende turatyn Amanjol Jumabekov qarııa da Qaramolda áýlıeniń qasıetin kózben kórgen.

«Meniń ákem Jumabek Qaramoldamen birge jylqy baqty. Sol kezde ol kisiniń keremeti men emshilik qasıetin adamdar aıtyp júretin. Bizdiń Qazaly óńirinde ol kisige emdelmegen adam kemde-kem shyǵar. «Meniń qolymnan ne keledi? Bári Alla Taǵalanyń qolynda, Alladan járdem surańdar» deıtin emdelýge kelgenderge. Emdegeni úshin eshkimnen aqy suraǵan emes. Meniń ákem ol kisiden biraz jas kishi bolsa da, araq ishpeıtin adam bolǵan soń ba bizdiń úıge jıi keletin. О́zi óte az sóıleıtin, sabyrly bolatyn. Abaıdyń óleńderin jatqa biletin, Lev Tolstoıdyń jazǵandaryn oqıtyn. Qaramolda balalardy pyshaqsyz súndetke otyrǵyzatyn. Meni de pyshaqsyz súndettegen sol kisi. Qazir 70-temin. Zamandastarymnyń kóbi sol kisiniń aldynan ótken», – dedi Amanjol aǵa.

Aıta keteıik, Qaramolda áýlıeniń shyn esimi – Álmuhammed Qaldybaıuly. Ol Qazaly ýezinde 17-shi aýylda (qazirgi Muratbaev aýyly) 1892 jyly dúnıege kelgen. 100 jasaǵan áýlıe Qazaly aýdanynyń qazirgi Janqoja batyr aýylyna qarasty Qaraqumnyń Jetimshaǵyl degen jerinde (Sháken) 1992 jyly qaıtys bolǵan. Buqaradaǵy ataqty «Kókiltash» medresesinde tájiktiń ataqty ǵulamasy Sadrıddın Aını, belgili shaıyr Turmaǵambet Iztileýulymen qatar oqıdy. Sonda jeti jyl dáris alyp kelgesin elge qyzmet qylady.