Bılik pen halyq kelisimi buzyldy

Bıylǵy jyl – bılik tarapynan halyqtyń belgili bir tynyshtyǵyn buzýdan bastaldy. "Sen tımeseń men tımen" bop otyrǵan shyrqymyzdy bıliktiń ózi buzdy. Qazaqstandaǵy zań men tártip basqaǵa emes, tabys deklarasııasy men mobıldi aýdarymdardy baqylaýǵa qarap turǵandaı.

2024 jyldan bastap keı kásipkerler, dúkender, bazar men saýda oryndary bas salyp tek qolma qol qaǵaz aqshaǵa ǵana qabyldaýǵa kóshti. Bul basy ǵana bolýy múmkin. Bylaısha aıtqanda, el keri ketip barady. «Jańa Qazaqstan» men «sıfrly Qazaqstan» jaıyna qaldy.

Úkimet shaǵyn kásipkerlerden bólek, jeke tulǵalardyń aýdarymdaryn da teksermek.

"QR Salyq kodeksine saı, Kaspi.kz salyq organynyń suratýy boıynsha qatarynan 3 aıdyń ishinde ártúrli adamdardan aıyna 100-den astam aýdarym alatyn jeke tulǵalardyń tizimin berýge mindetti. Sondaı-aq 2024 jyly tizimge 2023 jyly aqsha aýdarymdaryn qabyldaǵan memlekettik mekemelerdiń, kvazımemlekettik sektordyń jumyskerleri men olardyń jubaılaryn qosady. Tekserý 2024 jyly júrgizilip, 2026 jyly bul barlyq jeke tulǵalarǵa qatysty bolady", – delingen Kaspi.kz habarlamasynda.

Shaǵyn kásipkerlerdi salyqpen qysý birinshiden qymbatshylyqqa, ekinshiden, halyqtyń burynǵydaı kaspı aýdarymmen emin-erkin tólem jasaýyna kedergi keltiredi. Buǵan qatysty qarjy sarapshysy Sábıt Rysbaev mynadaı pikir bildiredi:

– Kaspı perevodty toqtataıyq demes buryn brinshi salyq tóleýdi retteý kerek. Buryn JShS-ter 30 myń AEK-ten assa, QQS tóleıtin. Endi 20 myń AEK-ten asqandar tóleıtin boldy.

Endi aqyldylar dúkenge aýdarym jasamaı, QR-men tólese ne bolady? Birinshi kezekte qýanatyn bankter. Olar odan 0.95% alady. Ony bankten shyǵaratyn bolsa, taǵy da 0.95% qosylady. Rahatyn bankter kóredi. Bizdegi Kaspı men Halyqtyń tabysyn qarasań, 300 mlrd teńgeden astam. Bularda paıyz joǵary, myna jaqtan da tıyn jasaıdy. Sheteldegideı kredıt kartasy degen joq. Siz iri brend dúkenge barǵanda olar "perevod jasashy" demeıdi. О́ıtkeni olardyń sharttary bólek, 1-2%-ǵa qarap turǵan joq. Ony aıtatyn qarapaıym dúken ıesi, taksıster ǵoı. Taksıster ózine de aýdarta almaıdy, 70-80% shottary arestte. Kredıt tóleı almaı, jaýyp tastaǵan. Áıeline, bolmasa sheshelerine aýdartyp jatady. Erigip júrgen olar da joq.

Dál osy qalt-qult etip otyrǵandardy qyspaı-aq, basqasyn qaryq qylyp alaıyqshy. Halyqqa aldymen jaǵdaı jasa! Kólikti arzandat. Ýtılsbordy qurt. Nege damyǵan elderde ýtıl alymdary 100 dollar, bizde 3000 dollarǵa deıin ketip qalady? Menińshe, aınalyp kelip halyqty qysa bermeý kerek. Onsyz da bıtin syǵyp, qanyn iship otyr kóbi. "Aqyldylar", aldymen bıýdjettik túsimderdi qarap alyńdarshy, – deıdi ekonomıst.