Qazaqstanda qazaq tili áli qyl ústinde tur

Anyq sebebi bar onyń. О́ıtkeni túrli "zań shyǵarǵyshtar" men "buıryq engizgishter" orys tiliniń tórden túspeýin qatty qadaǵalaıtyn sekildi.

О́nerkásip mınıstri Sharlapaevtyń memlekettik organdardyń ataýy jazylǵan mańdaıshalarda qazaq tilimen birge orys tili mindetti túrde qatar qoldanylsyn degen buıryǵyn biz áli túsinbeı otyrmyz.

Mınıstrdiń munysyn saıasatker Dos Kóshim de zańsyz dep sanaıdy:

– Mekeme mańdaıshalarynda qazaq tilimen birge orys tili mindetti túrde jazylýy kerek degen buıryq – zańsyz.

Osydan bir jarym jyl buryn, «QR Tilder týraly» zańynyń 21-babyna «Memlekettik emes uıymdardyń mańdaıshalary memlekettik tilde, qajet bolǵan kezde orys tilinde jáne basqa tilderde de ornalastyrylady» degen ózgeris engen bolatyn. «Qajet bolǵan kezde» degen sózdiń maǵynasynda  eshqandaı «mindetteýdi» kórip otyrǵan joqpyn.

Bizde zańnyń ózi qasaqana túrde naqty emes qylyp jazylatyndyqtan, zańgerlerdiń ózi naqty túsinikteme bere almaı otyrady. Shynyn aıtqanda, bizdiń til týraly zańymyzdaǵy osy «qajet bolǵan kezde» degen sóz tirkesin eshbir zańger túsindirip bere almaıdy.

Bul – bizdiń «noý-haý»!

Ol «qajettiliktiń» naqty sharttary bar ma? «Qajet ekenin» kimder anyqtaıdy?

Menińshe, bul – orys tilin qoldaný aıasyn jasandy túrde saqtaý úshin engizilgen sóz tirkesi.

Iá, ókinishke qaraı, orys tilin zańdy bolsyn, zańsyz bolsyn qoldaný – qazaq tiline degen qajettilikti joqqa shyǵarady.

Bul jerde ekinshi másele bar: ol – qazaq tiline qatysty zań baptarynyń jumys istemeýi. Joǵaryda aıtqan zańdaǵy 21-bapta as máziriniń qazaq tilinde jazylýy kerek ekeni naqty jazylǵan. Biraq kafe men restorandardyń 99 paıyzynda as máziri tek orys tilinde. Qazaq tilindegi nusqasy joq. Men keıde osy zań baptaryn engizgen bizdiń depýtattar, onyń jumys isteýin baqylaıtyn prokýrorlar eshqashan qoǵamdyq oryndarda tamaq ishpeı me degen oıda qalamyn, – dedi saıasatker.