Beıkúná balalardy oıynshyq qyldy-aý...

Keler jyldan bastap Ulttyq qordan balalardyń shotyna aqsha aýdarylatynynan habardarmyz. Bir qaraǵanda qulaqqa jaǵymdy estilgenimen, tula boıy jemqorlyqtan quralǵan el ekenimiz eske túsip ketip, bul bastamanyń da sátti shyǵatynyna senim tym az.

Ulttyq qordyń qarjysyn bala tek eki-aq maqsatta paıdalana alady. Ne baspana alýy kerek, ne oqýǵa jumsaýy qajet. Balanyń shotynda 18 jylda nebári 3500 dollar jınalsa, ol soma balanyń oqý aqysyna tolyq jete me, degen suraq bar. Onyń ústine, 18 jyl degendi 18 jasqa deıin emes, jalpy 18 jyl dep eseptep júrgender bar. Eger balańyz 6 jasta bolsa, 18 jasqa deıin onyń shotynda 900 myń teńge ǵana jınalady degen sóz. Bul balaǵa qaı jyrtyǵyn jamaýǵa jetedi? Baspanany aıtpaı-aq qoıaıyq, elimizdegi joǵary oqý oryndarynyń oqý aqysy da aspandap ketken. Máselen, jaı kolledjderdiń oqý aqysy jylyna 550-700 myńnan bastalady. 650 myńdy 4 jyldyń oqý aqysyna salǵanda 2 mln 600 myń teńge bolady. Joǵary oqý oryndary jylyna keminde 1 mıllıonnan bastalady.

Tek oqý men baspanaǵa ǵana jumsaý aqylǵa syımaıtyn talap bolyp tur. Endeshe Ulttyq qordan beriletin aqsha ne qazirden balanyń keregine jumsalýy kerek, ne bala 18-ge tolǵannan keıin ony qolyna alyp, qaıda jumsaýy óz erkine berilýi qajet.

Ekonomıst Sábıt Rysbaev ta Ulttyq qordan aýdarylatyn qarjyny úmitsiz sandyqta saqtaǵansha, qazirden balalardyń keregine jaratý kerek dep sanaıdy. Onyń aıtýynsha, balalarǵa arnalǵan jınaq shottyń bolǵany durys. Ári onyń dollarmen jınalǵany da jaqsy.

“Biraq qazirgi ýaqytta úsh aýysymdyq mektepter óte kóp. Astananyń ózinde úsh aýysymdy mektepterde bir synypta 35-40 oqýshyǵa deıin oqıdy. Ondaı mektepte bala eshqashan sapaly bilim ala almaıdy. Ondaı mektepke Garvardty bitirip kelgen muǵalim kelse de, sapaly bilim bolmaıdy. Biz osyndaı máseleni sheshpeı jatyp, balalardyń esepshotyna aqsha aýdaramyz deımiz. Ulttyq qordyń qarjysy túbinde balalarǵa jumsalady eken, olaı bolsa nege qazirden-aq jumsamasqa? Mektep salaıyq, túrli úıirmelerge qatystyraıyq. 18 jyl boıy balaǵa deni durys bilim bere almasaq, 18-ge tolǵannan keıin ol aqshany alý kesh sııaqty. Múmkin bolsa, dál qazirgi ýaqytta kóp ata-ananyń balalaryn bilimge, túrli úıirmelerge qatystyrýǵa múmkindigi joq, endeshe qazirden kómekteskenimiz durys dep sanaımyn”, deıdi ol.  

«Qaıyr qylsań, bútin qyl» demekshi, «Ulttyq qor – balalarǵa» jobasy qazir óte shıki bolyp tur. Ashyǵyn aıtqanda, ol balalarǵa ótirik emes, shyn kómek bolýy tıis. Sondyqtan bul másele áli de pysyqtalyp, qaıta qaralýy kerek.