Nurlan Qoıanbaev: Tek komedııa kóre beremiz be?

Qazaqstanda kıno ındýstrııasy damyp keledi. Biraq prokatqa shyǵyp jatqan otandyq kınolardyń deni komedııa janryndaǵy fılmder. Ulttyq sıpattaǵy tolyqmetrajdy kınolardy bylaı qoıǵanda, kórermenge oı salarlyq dramalar túsirýge de bolar edi. Biraq halyq qarajatyna kıno túsiretin «Qazaqfılm» týyndylarynyń ishinde belgili tulǵalar jaıynda túsirgen fılmderi bolmasa, basym kópshiligi mınıstr tiziminde bar da, eldiń aýzynda joq.

Kınoteatrlardaǵy qazaq kınosynyń bári derlik komedııa. Komedııa arqyly qazaq tildi kórermen jınaı alatynyn dáleldedi. Qazir Gollıvýd fılmderin de qazaqsha dybystaý úrdisi endi. Jetistikterin joqqa shyǵarýǵa bolmaıdy. Osydan on jyl buryn kınoteatrlarda tek oryssha fılmder qoıylatyn. Sebebi kompanııa ıeleriniń bári orystildi, kınony alyp keletin dıstrıbıýtorlardyń biri Ýkraınada, biri Reseıde edi. Olardyń sapasy kóńil kónshitpeıtin. Keı sıýjetteri qazaq úshin tym ersi, keıde tipti anaıy. Al qazaq óz mentalıtetine saı dúnıe túsiredi. Deı turǵanmen, mádenı bitim bolmysty emes, qaımaǵy súzilgen kók sútin de esh irkilmeı «mineziń osy» dep betine basqan quny arzan fılmder jeterlik. 

Komedııanyń tabysy men shyǵyny prokatqa baılanysty. Fılm ótimdi bolsa da, sátsiz shyqsa da qarajat tek túsirgen taraptyń qaltasynan shyǵady. Demek, baǵasyn beretin halyq. Ýaqyt ta iriktep, súzgiden ótkizip jatyr. Máselen, ótken jyldary ánshilerdiń kıno túsirýi beleń alǵan, qazir de komedııalyq fılmderge túsip, elge tanylǵan akterlerdiń árqaısysy óz týyndylaryn shyǵaryp, baq synasyp jatyr. Fılmniń ekinshi bóliminiń shyǵýy, árıne, alǵashqysynyń ótimdiligine baılanysty.

2023 jyly prokatqa shyqqan komedııalardyń ishinde eń kóp qarajat jınaǵan fılmder:

 – «Maǵan nazar aýdar» 818 mln 844 myń teńge

–  «Hotıa by kınoda 2» 985 mln 085 myń teńge

–  «Bıznes po-kazahskıı v Indıı» 1 mlrd 281 mln 598 myń teńge

Eń tabysty komedııanyń prodıýsseri Nurlan Qoıanbaevtan búgingi komedııalyq sıpattaǵy kınolarǵa qatysty pikirin suradyq:

– Álemde on-shaqty memleket qana óz kınolaryn óz kınoteatrynan kóredi, ol kınoındýstrııasy damyǵan AQSh, Fransııa, Túrkııa, Koreıa, Indııa, Anglııa. Qalǵan memleketterde ekrandy Gollıvýd kınolary basyp alǵan. Bizdiń elde 30 jyldaı Gollıvýd kınolary basym boldy.

4-5 jyl buryn qazaq komedııasy Gollıvýd kınolarymen kúresti bastap ketti. Kınoteatrlar qazaq komedııasynyń kórermeni bar ekenin túsinip, qazaq kınosyna kóp seans bere bastady. Búgin kınoteatrlarda qazaq kınosyn kórsetý dáýiri bastaldy. Bul tarıhymyzda bolmaǵan úlken jeńis! Buryn kórermenniń  kınoǵa baryp bıletke jaratqan aqshasy tikeleı shet elge, mysalǵa, Gollıvýdqa ketetin, ol shamamen  jylyna 200 mln dollar. Qazaq komedııalarynyń arqasynda qazir jylyna  bıletke jaratatyn aqshanyń teń jartysy, ıaǵnı 100 mln dollar óz elimizde qalyp jatyr.

Árıne, úlken qadam bastap kele jatqan komedııa janryndaǵy kınolardyń arasynda  kóptiń kóńilinen shyqpaı jatqandary da bar. Kósh júre túzeledi. Barlyǵy komedııa túsirip ketti degen oı qalyptasty. Jastarǵa tarıhymyz týraly, motıvasııa beretin kınolar qajet! Komedııa ary qaraı damı beretini anyq. Al drama kınolary óz kúresin qashan bastaıdy? Halyqtyń aqshasyna kıno túsirip jatqan mamandar, kezek sizderde! Tek komedııa kóre beremiz be, deıdi ol.

Al drama túsirý josparyńyzda bar ma degen suraqqa bylaı jaýap berdi:

– 15 jyl KVN-da oınadym. Komedııanyń jaqsy damyp ketýiniń negizgi sebebi – KVN, Jaıdarman oıyndarynyń damyp, shetelge deıin jetýi. Syrt el qazaqtyń kıno, serıaldaryn kórip, maqtaý aıtyp jatady, al óz elimizde úlken aǵalarymyzdan tek syn estımiz. Men ázildiń adamymyn. Meniń baǵytym sol. Drama bizdiń kesirimizden joq bolyp ketpedi. Kıno salasynda bilim alyp, oqyǵan aǵa-inilerimizdiń mindeti bul. Solar únsiz jatqan soń, tek komedııa kórsetilýde.