Bıdaı ósirýdegi sýlfoammofos tyńaıtqyshynyń mańyzy

Qazaqstandaǵy ónimdiliktiń negizgi shekteýshi faktory ylǵal bolyp tabylatynyna qaramastan, fermerler tabystyń barlyq basqa komponentteri - agrotehnıkalyq is - sharalardy ótkizý merzimderin saqtaý, sorttar men sapaly tuqymdardy durys tańdaý, ósimdikterdi stress pen zııankesterden qorǵaý, sondaı-aq topyraqqa mıneraldy tyńaıtqyshtar engizý týraly umytpaýy kerek. Turaqty nátıje osy sharttardyń barlyǵy oryndalǵan jaǵdaıda ǵana keledi.

Ázirge Qazaqstanda sońǵy núktemen bári birqalypty emes. 2023 jyldyń basynda Úkimet otyrysynda QR Premer-mınıstri Álıhan Smaıylov otandyq agrarshylar jyl saıyn 10 mln tonnaǵa jýyq joǵary sapaly astyq almaıtynyn, óıtkeni topyraqqa tyńaıtqyshtardyń jetkilikti mólsherin engizbeıtinin atap ótti. Sarapshylar tyńaıtqyshtardy qoldanýdyń qazirgi kólemin ǵylymı qajettiliktiń 26% - v ǵana baǵalaıdy.

Bıdaı ósirý kezinde tyńaıtqyshtardyń eń tanymal túrleriniń biri-sýlfoammofos. Ony Qazaqstanǵa quramynda fosfory bar tyńaıtqyshtardy álemdegi eń iri óndirýshilerdiń biri-"FosAgro" tobyna kiretin "FosAgro - óńir" kompanııasy jetkizedi. Tyńaıtqysh brendi NP(S) 20: 20 (14). О́nimniń quramyna 20% azot, 20% fosfor jáne 14% kúkirt kiredi. Bul elementterdiń araqatynasy boıynsha ońtaıly jáne fosfordyń tez erigishtigin qamtamasyz etedi. Tyńaıtqysh ósimdiktiń aýa-raıynyń kúızelisine, sonyń ishinde ylǵaldyń jetispeýshiligine tózimdiligin arttyrady, dánniń pisýin tezdetedi jáne onyń sapasyn jaqsartady. Sýlfoammofos tehnologııalyq, ony fermada bar mıneraldy tyńaıtqyshtar taratqyshtarmen jáne sepkishtermen qoldanýǵa bolady.

Munyń bárin egý kezinde sýlfoammofos engizý tájirıbesi bar qazaqstandyq fermerlerdiń ózderi aıtady.

- Bıyl biz sýlfoammofos satyp aldyq, ony kóktemde tuqymdar qataryna qostyq. Nátıje kóp kúttirmedi-daqyldardyń damýy óte jaqsy boldy. Kelesi jyly biz osy tyńaıtqyshpen jumys isteýdi josparlap otyrmyz, óıtkeni biz onyń áserin kóremiz. Árıne, qorytyndy nátıjeni kúzgi jaýyn – shashyn búldirdi, biraq qandaı jaǵdaı bolmasyn, biz jaqsy ónim aldyq, - dep "Erjanagros"JShS dırektory Oral Dastan ónim sapasy týraly pikirimen bólisti.

О́z kezeginde "ÝAK jáne K" JShS agronomy Igor Iаkovlev sýlfoammofosty dándi jáne maıly daqyldarǵa qoldanýdyń tamasha nátıjesin atap ótti.

- Egý aldynda besinshi Mamyrda tyńaıtqysh engizildi. Bul rette ónimniń tıimdiligin baǵalaý jáne ónimdilikti salystyrý úshin baqylaý ýchaskesin bir alańda qaldyrdy. Nátıjesinde tyńaıtqyshtar jaqsy nátıje kórsetti", - dedi ol. - Bul kúrdeli tyńaıtqysh bolǵandyqtan, onyń bir túıirshiginde azot, fosfor jáne kúkirt teńdestirilgen túrde bolady, – dedi ol.

"CemEx Engineering" JShS agronomy Krıstına Hvannyń (sýrette) aıtýynsha, mıneraldy tyńaıtqysh egý aldynda nemese egýmen birge otyrǵyzǵyshtarmen nemese egý keshenderimen engiziledi.

- Quramynda kúkirt bar tyńaıtqyshtardy engizý topyraqtyń agrohımııalyq kórsetkishteri negizinde jáne mádenıettiń bıologııalyq erekshelikterine súıene otyryp naqty normalanýy tıis. Bizdiń kompanııa osyny eskeredi, aýyl sharýashylyǵy óndirýshilerine topyraq, sý jáne tyńaıtqyshtardy agrohımııalyq taldaý boıynsha akkredıttelgen zerthananyń agronomııalyq konsýltasııalary men qyzmetteri qajet, - dedi Krıstına Hvan.

Al "Naıdorovskoe" JShS "FosAgro" sýlfoammofosyn egý úshin eń jaqsy brend dep sanaıdy.

- "FosAgro" sýlfoammofosynyń quramy da, erigishtigi de dándi daqyldardy qorektendirý úshin óte qolaıly, - deıdi "Naıdorovskoe" JShS dırektory Pavel Lýshak. - Maǵan sýlfoammofosty jaqsy sıpattaıtyn tujyrymdama óte unaıdy - "bul ósimdikterge arnalǵan eń dámdi tyńaıtqysh". Biz úshin bul tyńaıtqysh mańyzdy, óıtkeni bizde RN 8,1-8,2 siltili topyraq bar. Mundaı topyraqty Qyshqyldandyrý kerek, bul úshin sýlfoammofostaǵy azot pen kúkirt jaqsy qyzmet etedi.

Sýlfoammofostyń ǵylym turǵysynan ósimdikterdiń damýyna qalaı áser etetini týraly Aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń kandıdaty, agrohımııa jáne tyńaıtqyshtar zerthanasy meńgerýshisiniń mindetin atqarýshy Iаkov Nazdrachev (sýrette) aıtty. A.I. Baraeva.

Sonymen qatar, sarapshy sýlfoammofosty onyń eń úlken ekonomıkalyq tıimdiligi úshin topyraqqa engizýdiń negizdelgen dozalaryn tańdaýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti.

Aıta ketý kerek, kúkirt ósimdikterdiń azot pen kómirsýlar almasýyna, tynys alý prosesine qatysady, bul daqyldardaǵy aqýyz men maıdyń kóbeıýiniń negizgi "tutqasy" bolyp tabylady. Kúkirttiń jetispeýshiligi ósimdikterdiń álsiz damýyna jáne nátıjesinde ónimdilik deńgeıiniń tómendeýine ákeledi. Kúkirt barlyq daqyldardyń ósýi men damýy úshin qajet, al kókónis, maıly daqyldar, burshaq daqyldary, Dándi daqyldar onyń jetispeýshiligine óte sezimtal.