«Jańa Qazaqstanda» jańǵyrǵan SSR-diń ǵylym akademııasy

Almaty qalasyndaǵy Shevchenko kóshesinde ornalasqan ǵylym akademııasy bar. Sol ǵımarattyń mańdaıynda «Qazaq SSR Ǵylym akademııasy» degen jazý birden kózge túsedi.

Buǵan deıin bul máselege ardager ustaz Myrzahan Qabasov: Almatynyń qaq tórinde, úlken ǵylym ordasynyń mańdaıynda SSR dep jazylǵan sózdi quptamaımyn. Biz ol sovettik kezeńnen ótip, Táýelsizdigimizdi alǵaly qaı zaman?! Al bul ǵylym akademııasynyń mańdaıyndaǵy jazý biz úshin qanshalyqty qajet? Bul máseleni tez arada kóterip, ol jazýdyń kózin qurtý kerek, dep bastama kóterip kelgen bolatyn.

Alaıda ǵylym ordasy bylq etpedi. Jazdan beri ǵımaratta kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilip keledi, ǵımarat syrty basqa túske boıalǵanymen, qasbettegi jazý áli kúnge ózgermepti. Muny ańǵarǵan qoǵam qaıratkeri, jazýshy-pýblısıst Marat Baıdildauly qasbettegi jazýdyń saıası qate ekenin aıtady.

• Úıdiń janynda bolǵan soń qazir jóndeý jumystary júrip jatqan Ulttyq Ǵylym akademııasynyń ǵımaraty janynan jıi ótemin. Ánsheıinde zer salyp qaraı bermeıdi ekenbiz. Keshe Shevchenko kóshesinen ótip bara jatyp, qarasam ǵımarattyń qasbetiniń mańdaıynda qazaqsha «Qazaq SSR Ǵylym akademııasy» dep, astynda oryssha «Akademııa naýk Kazahskoı SSR» degen kóne jazýy kózge uryp tur. Bul jóndeýden ótkennen sońǵy qalpy! Onyń burynǵy ataýyn qazirgi táýelsizdik kezeńine kim tyqpalap júr?
• 
• Marat Báıdildaulynyń avtorlyq sýreti
• 
      Iá, Qazaq SSR Ǵylym Akademııasy arnaıy qaýlymen 1946 jylǵy 1 maýsymda qurylǵany barshaǵa málim. Ol 1993 jyly 21 qańtarda Prezıdent Jarlyǵymen «Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ǵylym akademııasy» bolyp qaıta qurylǵan. Iаǵnı, memlekettiń táýelsizdik alýyna baılanysty mártebesi ózgertildi. 2023 jylǵy 27 naýryzda «QR Ulttyq ǵylym akademııasynyń keıbir máseleleri týraly» QR Prezıdentiniń №152 Jarlyǵymen «QR Ulttyq ǵylym akademııasy» kommersııalyq emes aksıonerlik qoǵamy Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy «Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ǵylym akademııasy» kommersııalyq emes aksıonerlik qoǵamy bolyp ózgertildi. Araǵa jarty aı salyp, Úkimettiń de osyndaı qaýlysy shyqty
• Marat Báıdildaulynyń avtorlyq sýreti
      2023 jyly 11 sáýirde Kúnsulý Daltonqyzy Zakarııa  «Qazaq SSR Ǵylym akademııasynyń» emes,  Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademııasynyń prezıdenti laýazymyna taǵaıyndaldy. Dál búgingi tańda bul ǵylym ordasynyń ataýy resmı qujattarda kórsetilgendeı «Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ǵylym akademııasy!»
     Al jóndeý jumysy júrgizilip jatqan ǵımarattyń mańdaıshasyndaǵy  qazaqsha «Qazaq SSR Ǵylym akademııasy» dep, oryssha «Akademııa naýk Kazahskoı SSR» dep jazylǵan jazýlar saıası qate! Bul keshegi keńestik otarshyl júıeniń qaldyǵy! Sondyqtan ǵylymnyń qasıetti qara shańyraǵyndaǵy qasbet jazýy túzetilýi tıis, – deıdi qoǵam qaıratkeri.

Budan bólek, elimizde SSR degen jazý áli kúnge keıbir mekemelerdiń qujattarynda jazylyp júrgenin estip, kórip júrmiz. Tipti týý týraly kýálikterimizde de bul jazý bar. Sondaı-aq táýelsizdik ala tura áli kúnge deıin Lenınniń eskertkishi, sovet odaǵynyń jazýynan qutyla almaı kele jatqanymyz – sonaý bodandyq kezeńdi eske túsirip turatyndaı kórinedi.