Oppozısııalyq kúshterdi bir alańǵa jıǵan "qańtar" qurbandaryn eske alý mıtıngi (fotoreportaj)

Almatyda qańtar oqıǵasynan beri 40 kún ótýine baılanysty beıbit mıtıng túrinde qaraly jıyn ótti. Respýblıka alańyna saıasatker, belsendi, qarapaıym adamdar, qańtardaǵy tragedııada qaza tapqandardyń, qamaýda otyrǵandardyń jaqyndarynan turatyn birneshe júzdegen adam jınaldy.

Alań mańynda osyǵan deıingi beıbit mıtıngterdegideı ınternet istemedi. Polısııa qyzmetkerleri, azamatttyq kıim kıip, betterin tumshalap, vıdeo túsirip júrgender de kóp. Tek Sátbaev kóshesiniń boıynda qozǵalys shektelmegen. Polısııanyń arnaıy jasaǵy kórinbeıdi. Alańǵa qarsy bette turǵan qańtardaǵy halyq narazylyǵynan keıingi jappaı tártipsizdik kezinde órtengen qalalyq ákimshiligi ǵımaraty matamen jabylǵan.

Qaraly mıtıngke kóptegen oppozısııa ókilderi keldi. Olardyń qatarynda azamattardy osy jıynǵa alǵash bolyp shaqyrǵan tirkelmegen Demokratııalyq partııa ókilderi men jaqtastary, Baltash Tursynbaev, Ermurat Bapı, Rysbek Sársenbaıuly, Erkin Raqyshev syndy belsendiler bar. Kásipker Bolat Ábilov, sońǵy ýaqytta bılikti synap júrgen "El tiregi" qozǵalysynyń jetekshisi Nurjan Áljanov, Jalpyulttyq sosıal demokratııalyq partııasy tóraǵasynyń orynbasary Tazabek Sámbetbaı, arnaıy Mańǵystaý oblysynan kelgen birneshe azamat sol jerden tabyldy. Sondaı-aq HAQ (halyqqa adal qyzmet) qozǵalysynyń jetekshisi Toǵjan Qojalıeva, "Oıan, Qazaqstan" qozǵalysynyń ókilderi, Qalelhan Ádilhan, Hasen Qojahmet sekildi Jeltoqsan oqıǵasynyń qatysýshylary, quqyqqorǵaýshy Ǵalym Aǵeleýov, saıasattanýshylar Dosym Sátpaev, Sanjar Boqaev, jýrnalıst Serik Abas-shah alańda tóbe kórsetti.

Jınalǵandar "Halyq terrorıst emes" dep jazylǵan úlken plakat ustap turdy.

Monýment qabyrǵasyna qańtar tragedııasynda qaza tapqandardyń aq qaǵazǵa qyzyl sııamen jazylǵan beıresmı tizimi ilingen.

Alańdaǵy ansambl quryp turǵan keıbir eskertkishterde oqtyń izderine uqsas oıyqtar bar.

Qańtar oqıǵasy kezinde kýágerler alańda atys bolǵanda osy eskertkishterge jasyrynǵanyn aıtqan.

Jıyn Táýelsizdik eskertkishiniń aldynda qańtar oqıǵasy kezinde qaza tapqan adamdardyń árýaǵyna quran baǵyshtaýmen, jetinan taratýmen bastaldy.

Artynsha jınalǵandar kezek-kezek sóz alyp, bılikke talaptaryn jetkizdi.

Saıasatta top bolyp, jalǵyz-jarym júrgenderdiń talaby negizinen uqsas boldy. Olardyń qatarynda "qamaýda otyrǵan jazyqsyz adamdardy bostandyqqa shyǵarý", "qamaýdaǵylardy azaptaý faktilerin toqtatyp, azamattardy azaptaǵandardyń, halyqqa oq atqandardyń ústinen qylmystyq is qozǵaý", ishki ister mınıstri Erlan Turǵymbaevty otstava jiberý, qylmystyq is qozǵaý", "Toqaevtyń, Nazarbaevtyń ústinen qylmystyq is qozǵaý, parlamentti otvtavkaǵa jiberý" sekildi talaptar jıi aıtyldy. Ásirese qamaýdaǵylardy bosatý týraly talap aıtylǵanda alańdaǵy adamdar hormen "Qamaýdaǵylarǵa bostandyq, bostandyq, bostandyq" dep urantada túsedi.

Kásipker Bolat Ábilov Almatydaǵy Nazarbaev dańǵylyn "Qańtar" dep ataýdy usynyp, sóılep jatqanda belgisiz áıel "Býtıa, bizdiń kýponymyz qaıda?" dep aıqaılady. Jınalǵandar ol "arandatýshy" dep onyń sózin estirtpedi.

"Jalpyulttyq sosıal demokratııalyq partııasy tóraǵasynyń orynbasary Tazabek Sámbetbaı oppozısııalyq kúshterdi birigýge shyqyryp, birneshe adam daýystap, qoldaıtynyn bildirip jatty.

Demokratııalyq partııa bastamashyl tobynyń jetekshisi Janbolat Mamaı qańtar oqıǵasy kezinde qaza tapqandarǵa eskertkish qoıyp, olar "halyq qaharmany dep tanylsyn", "qaza tapqandardyń januıasyna memleket qamqorlyq tanytyp, ótemaqy tólesin" degen talap qoıdy. 90 jyldardaǵy jekeshelendirý jón josyqsyz júrgizilgenin aıtyp, memleket ár azamatqa dıvıdent tóleýi kerektigin aıtty.

Sondaı-aq ol birneshe saıası talap qoıdy.

– Saıası qozǵalystar, uıymdar tirkelsin. Qazaqstan UQShU sekildi elge shetel áskerin kirgizýge jol beretin kelisimderden shyqsyn, olardyń kúshi joıylsyn. Qazirgi depýtattardy parlamentten qýýy kerek te, qaıtadan, parlament, prezıdent saılaýyn ótkizý kerek, – degen ol halyq beıbit túrdi talabyn qoıyp otyrýy kerektigin, áıtpese "bılik Qazaqstandy taǵy da qanǵa bóktiredi" dedi.

Oppozısııalyq belsendi artynsha alańǵa Almaty qalasynyń ákimi Erbolat Dosaevtyń kelýin, azaly halyqqa kóńil aıtyp, keshirim suraýyn talap etti. Ol kelmeıtinshe, eshqaıda ketpeıtinderin jetkizdi.

Táýelsizdik monýmentiniń aldynda osylaısha talaptar aıtylyp jatqanda eskertkishtiń artynda qańtar oqıǵasynan qaza tapqandardyń qurmetine jerge aq qaǵaz tóselip, onyń ústine alma qoıylǵan perfomans uıymdastyryldy.

Al alańnyń aldyńǵy jaǵynda mıtıngke shyqqandar kezekpen sóıleýin jalǵastyryp jatty. Alaıda qala ákimi jınalǵandarǵa kelmedi. Onyń ornyna qala prokýrorynyń orynbasary Nazarbaı Ibraımoldaev pen qoǵamdyq damý basqarmasynyń basshysy Aıdar Esenbekov shyǵyp, azamattardy taraýǵa shaqyrdy. 

Jınalǵandar tamaqqa, palatkaǵa ortadan aqsha shaǵyryp, erteńge deıin mıtıngiletetinderin málim etti. Sálden keıin alańda turǵandarǵa tamaq ákelýge ketken úsh adamdy polısııa ustaǵany habarlanyp, alańdaǵylar olardy bosatýdy talap etti. Prokýratýra qyzmetkerleri azamattar taraýǵa kelisken jaǵdaıda ustalǵan úsh adamdy jiberetinin málim etti. Eki tarap kelisip, uzamaı ustalǵan 3 azamat alańǵa jetkizildi.

Jınalǵandar qańtar oqıǵasy boıynsha qamaýda otyrǵan azamattarǵa sot sanksııalaǵan 2 aı merzimi ishinde sheshim shyqpasa, 20 kúnnen keıin qaıtadan mıtıngke shyǵatyndaryn málim etti.

Prokýratýra qyzmetkerleri qaza tapqandar men qamalǵandardyń jaqyndarynan aryz qabyldaýǵa ázir ekenin habarlady. Nazarbaı Ibraımoldaev dıalog qurý úshin 10 adamnan turatyn top qurýdy usyndy, azamattar oǵan kelisti.

Osylaısha tórt saǵatqa jýyq ýaqytqa sozylǵan beıbit jıyn aıaqtalyp, adamdar birtindep taraı bastady.