Túrkııada dombyrany nasıhattap júrgen tatar men japon jigittiń áńgimesi

Ulty tatar Sedat Solakogýly men japon Akıra Takegýchı qazaq dombyrasyn nasıhattap júrgen sheteldikterdiń biri ári biregeıi. Olar Qamshy tilshisine dombyraǵa degen qyzyǵýshylyǵy qalaı paıda bolǵany týraly aıtyp berdi.

 "Dombyra tartqanym úshin qazaqtar meni jaqsy kóredi"

Sedat Solakogýly atategi Qyrym tatarlarynan taraıdy. О́zi Ystambul qalasynda týǵan. Qazir Sakarıa memlekettik orkestrinde jumys isteıdi.

– Bala kezimde túrik aspaby "baǵlama" (dombyraǵa uqsas túrik asbaby – red) sabaǵyna baratyn edim. Úıge kelgende ájem maǵan tatardyń áni "Boztorǵaıdy" aıtqyzatyn. Men ony úıde turǵan aspap kómegimen súıemeldep, shyrqap beretinmin. Jyldar ótip, kolledjge bilim alýǵa kelgende Ystambulda bir ansamblmen tanystym. Olar túrki áleminiń mýzykasyn zertteıtin edi. Bir kúni daıyndyqta dırıjerimiz,  ansambldegi qazaq jigitke dombyramen bir án shyrqaýyn ótindi, – dep áńgimesin bastady Sedat.

Ansambldegi qazaq jigit dombyramen án shyrqaǵanda Sedattyń esine bala kezinde ájesiniń "dombyra" týraly aıtqandary túsedi. Sodan bastap dombyramen birge qazaqtardy da tanýǵa qulshynysy oıanyp, tipti ýnıversıtettegi bilimin Qazaqstanda jalǵastyrýdy jón kórgen.

– 2003-2007 jyldar aralyǵynda Túrkistandaǵy halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetinde bilim aldym. Almatydaǵy ataqty kúıshi Aıgúl Úlkenbaevamen tanysyp, ol kisiden kóp nárse úırendim. Qurmanǵazy atyndaǵy konservatorııadaǵy birneshe muǵalimmen tanysyp, dombyra men kúılerdi tereńinen zerttedim. Keıde dombyra tartyp otyrǵanymdy kórgen qazaqtar "qazaqsyń ba, qaı rýdansyń?" dep surap jatady. Men olarǵa qarap qaljyńmen "ıá, qazaqpyn" dep jaýap beremin. Men úshin qazaq, túrik, tatar bári birdeı. Jáne osy ıdeıany ustanamyn, – dep kúldi ol.

Sedat qazirgi tańda 30 shaqty kúı biletinin aıtady. Qazaqstannyń ataqty kúıshiler – Bilál Ysqaqov, Qarshyǵa Ahmedıarovty jáne birneshe jas kúıshini tanıtynyn da  atap ótti.

– Dombyra tartqanym úshin qazaqtar meni jaqsy kórip, qurmettep konserttik is-sharalarǵa shaqyryp turady. Talaı ret Qazaqstanǵa da baryp qaıttym. Ol jer maǵan qatty unap, tipti óz úıimdeı sezindim. Maǵan qazaqtyń dombyrasy, jaılaýy men tabıǵaty, kıiz úıi qatty unap, adamdarynyń bir-birine degen syılastyǵy jaqsy áser etti. Negizi meniń qanymda da qazaqty tartatyn bir nárse bar. Múmkin, Qyrymnan kósh aýdarǵan soń ba..., – deıdi Sedat. 

"Dombyrada oınaý meniń ereksheligim"

28 jastaǵy Japondyq Akıra Takegýchı birneshe mýzykalyq aspapty úırenip júrip, tańdaýy dombyraǵa túsken. Ol az ýaqytta dombyra tartý tehnıkasyn meńgerip, búginde "Adaı", "Saryarqa", "Balbyraýyn", "Kóńil tolǵyny", "Erke sylym" kúılerin tarta alady.

– О́zim Japonııada týyp óstim. Ol jaqta adamdar kúndelikti kúıbeń tirshilikten ómirdiń qalaı ótip jatqanyn baıqamaıdy. Men ózimdi tabý úshin álemdi aralap jolǵa shyqtym. 2007 jyly Túrkııaǵa kelip, mýzykalyq bilimimdi jetildirip júrgende dombyramen tanystym. Az ýaqyt ishinde dombyrany úırengen soń Ystambuldyń Taksım alańynda dombyramen óner kórsete bastadym. Bul jerde men sııaqty kóptegen mýzykanttar bar. Biraq olardyń eshqaısysy dombyrada oınamaıdy. Al dombyra meni olardan erekshe etip otyrady, –  deıdi ol.

Akkıranyń dombyra úırenýine noǵaı dosy Akdenız yqpal etken. Sodan bastap ol dombyra úırenýge sheshim qabyldapty. 

– Qazaqstanda alǵash ret 2018 jyldyń qazan aıynda boldym. Ol jerde shamamen 2 apta turdym. Qurmanǵazy konservatorııasynyń stýdentterimen tanysyp, dombyra boıynsha sabaq aldym. Qazaqsatanda ózimdi óte jaıly sezindim. Tamaqtary da qatty unady. Dombyra oınaǵanda ózimdi baqytty sezinemin. Maǵan kóptegen qazaq dostarym únemi kómektesip, qoldaý bildirip otyrady, – deıdi Akkıra Takegýchı 

Akkırany búginde Túrkııadaǵy qazaq dıasporasy jaqsy tanıdy. Sondaı-aq ártúrli is-sharalarǵa jıi shaqyrylyp turady.