Almatydaǵy "ótedi" dep ótpeı qalǵan mıtıng (vıdeo)

Búgin, 6 maýsymda Almatyda oppozısııa belsendileriniń mıtıngi ótedi delingen "Abaı" eskertkishine qaraı baratyn kóshelerdiń barlyǵy temirmen qorshalyp, polısııa sol mańdy torýyldap turdy. Eskertkishke qaraı barmaqshy bolǵan azamattardy polısııa ol mańǵa jibergen joq. 

Kúshtik qurylymdar men jergilikti bıliktiń qarsylyǵyna qaramastan mıtıngige kelgen azamattar óz narazylyqtaryn bildirip, talaptaryn aıta aldy. Biraq belsendiler "mıtıng ótkizemiz" dep bastapqyda josparlaǵan "Abaı" eskerkishiniń qasynda emes, ózge jerlerde narazylyq tanytty. Oǵan sebep – kúshtik qurylymdardyń eskertkishke baratyn barlyq joldy jabýy.

Kúshpen tarqatylǵan top

Narazy azamattardyń bir toby Abaı men Nazarbaev kósheleriniń qıylysynda jınaldy. Bul mańǵa jınalǵandar negizinen shetelde turatyn oppozısııaner Muhtar Áblıazov jetekshilik etetin "QDT" qozǵalysy (Qazaqstan soty "ekstrımıstik" dep tanyǵan, al Eýroparlament "beıbit oppozısııalyq uıym" dep ataǵan) men jýyrda ǵana osy qozǵalysqa "qatysy bar" dep tanylyp, Qazaqstanda tyıym salynǵan "Kóshe" partııasyn jaqtaýshylar. Aldymen olar "Abaı" eskertkishine aparatyn jolǵa qoıylǵan temir qorshaýdy ashyp, ózderin mıtıng ótedi degen jerge ótkizýdi talap ete bastady. Narazy topty tarqatýǵa tyrysqan jergilikti bılik, prokýratýra, bıliktegi "Nur-Otan" partııasynyń ókilderi "Abaı" eskertkishiniń mańyna koronavırýsqa qarsy dezınfeksııa jumysy júrgizilip jatqanyn aıtyp, jınalǵandarǵa "Zańsyz mıtıngige ruqsat joq, tarańyzdar" degen eskertý jasady. Bılik ókilderiniń eskertýin narazy top elegen joq. Qarsy ýáj aıtqandar da boldy.

Jınalǵandarmen  sóıleskenimizde, olar negizinen úsh talaby baryn aıtty. 

"Bizdiń eń negizgi talabymyz – jer satylmasyn, sheteldikterge jalǵa da berilmesin. Odan keıin osy jer úshin, el úshin basyn báıgege tigip, búginde túrmede otyrǵan saıası tutqyndardy túgel bosatsyn deımiz. Buǵan qosa, bılik halyqtyń kredıtın keshirip, bir ret nesıelik amınıstııa jarııalasyn" dedi belsendiler. 

Bılik ókilderiniń birneshe eskertýinen keıin polısııa qoldaryna túrli-tústi shar ustaǵan, jýrnalısterge suhbat berip turǵan azamattardy ustaı bastady. Degenmen bastapqyda narazylar polısııaǵa boı bermeı, bir-birin qapsyra qushaqtap, biraz qarsylyq tanytty. Osy kezde polısııaǵa omondar qosylyp, jappaı ustaýlar bastaldy. Narazy top ishinen belsendiligimen kózge túsken azamattardy omondar kúsh qoldana (qol-aıaǵyn qaıyryp) otyryp, jol jıeginde turǵan avtozaktarǵa salyp áketti. Qamshy tilshisi sol mańda kemi 40 adamnyń ustalǵanyn baıqady. Ustalǵandar arasynda byltyr kóktemde Almatydaǵy ortalyq kóshelerdiń birine "Shyndyqtan qasha almaısyń" degen baner ilip, 15 táýlikke qamalǵan belsendi Ásııa Tóleshova da bar. 

Narazy toptyń birazy ustalap ketken soń Almaty qalasy Medeý aýdanynyń ákimi Sultanbek Mákejanov bastaǵan birneshe sheneýlik azamatardy dıalogqa shaqyrdy. Sheneýnikter "Bulaı zańsyz jınalyp qajet emes, máselelerińiz bolsa, jeke-jeke qabyldaıyq" dedi. Biraq narazy top sheneýnikterdiń sózine qulaq asqan joq. Senbeıtinderin aıtyp, tek mıtıngige shyǵý arqyly ǵana óz talaptaryn oryndatatyndaryn jetkizdi. Bılik ókilderine qarsy ýáj aıtqandar artynsha ustalyp ketip jatty. Osylaısha, bul mańdaǵy narazy toptan eki saǵatqa jýyq ýaqyttan  keıin eshqaısysy qalǵan joq. 

Mamaı da jaqtastarymen birge qarsylyqqa ushyrady

Dál osy 6 maýsym kúni mıtıng ótkizýge eń birinshi bolyp bastama kótergen Dempartııa (áli qurylmaǵan partııa) belsendisi Janbolat Mamaı da ózi josparlaǵan "Abaı" eskertkishiniń mańyna jete alǵan joq. Mamaı bastaǵan top "Abaı" eskertkishine jete almaı ózge jerlerde jınalǵan jaqtastaryna barmaqshy boldy, biraq Almaty qalasy ákimniń orynbasary Erjan Babaqumarov bastaǵan sheneýnikter men "Nur-Otan" partııasynyń ókilderi, kúshtik qurylymdar olardy Qurmanǵazy men Dostyq kósheleriniń qıylysynda qorshap, basqa jaqqa qaraı qozǵalýǵa múmkindik bergen joq. 

"Tóbeles kerek pe, tóbelesemiz"

Bılik ókilderi sol mańda jınalǵan azamattardy taratý úshin túrli áreketke bardy. Máselen, adamdar toptasyp turǵan jerge dezınfeksııa jasaıtyn jumysshylar qaıta-qaıta dári shashty. Al endi birde buǵan deıin bılikshil kózqarasymen tanylyp, mıtıngige shaqyrǵan, barǵan oppozısııa belsendilerine qarsy shyǵyp júrgen "Jeltoqsan rýhy"  uıymynyń tóraǵasy Talǵat Rysqulbekti ortaǵa saldy. Rysqulbek ákimdik ókiliniń "Bul jıyndaryńyz jańa qabyldanǵan beıbit jıyndar" týraly zańǵa qaıshy. Tarańyzdar!" degen sózin qoldap, jınalǵan jurtty mıtıngige kelesi joly shyǵýǵa shaqyrdy.

"Myna ákimshilik ruqsat beremiz dep jatyr ǵoı. Beretin bolsa, búgin ótinish bereıik te, kelesi joly shyǵaıyq. Meniń baýyrym Qaırat qurban bolǵan. Sondyqtan qazir tarqaıyq, biraq kelesi jolǵa zańdy túrde keleıik" dedi ol.

Al Mamaı bastaǵan top ózderi josparlaǵan mıtıngini keıinge qaldyrmaıtyndaryn aıtyp, jınalǵandardy taraýǵa shaqyrǵan Rysqulbekti "arandatýshy" dep atady.

Qasyna bir top adam ertken Rysqulbek "janynda jıyrma jigit baryn" aıtyp, "tóbeles kerek pe, tóbelesemiz" dedi. Al onyń buzaqylyqqa shaqyrǵan bul sózderine polısııa qyzmetkerleri men ákimdik ókilderi estip tursa da, eshqandaı ýáj aıtqan joq.

Rysqulbekten bólek, bıliktegi "Nur Otan" partııasynyń ókilderi de Mamaı bastaǵan topty birneshe ret dıalogqa shaqyrdy. Bılik partııasyn ókilderi jınalǵandardy "Nur Otan halyqtyń barlyq máselesin zańdy sheship beredi" degenge sendirýge tarysyp baqty, al narazy top "Nur Otannyń artynda eshqandaı halyq joq. Mıllıondaǵan múshesi bolsa da, bul partııany tek kúshtik qurylymdar ustap tur" degen ýáj aıtty. 

Shamamen bes saǵatqa jýyq bir-birimen taıtalasqan qos tarap – bılik ókilderi men narazy top dıalogqa kele almady. Sol mańdaǵy bılik ókilderi men kúshtik qurylymdar narazylardy tartýǵa tyrysty, biraq jappaı ustap áketken joq. Osylaısha, túski saǵat tórtke qaraı bul mańdaǵy narazylyq jıyny da tarqady. 

Oppozısııa belsendileri, onyń ishinde Janbolat Mamaı "6 maýsym kúni mıtıng ótkizemiz" degen bastamany bir aıdan buryn kótere bastaǵan. Bastapqyda onyń bastamasyn synap, "Mamaı shaqyrǵan mıtıngige barmaımyz" dep málimdegen Muhtar Áblıazov ta keıin óz jaqtastaryn dál osy 6 maýsym kúni bılikke qarsy narazylyqqa shyǵýǵa shaqyrǵan. 

Qazaqstannyń bas prokýratýrasy oppozısııalyq kúshter shaqyrǵan bul mıtıngilerdiń "zańsyz" ekenin aıtyp, halyqty alańǵa barmaýǵa, narazylyqqa shyqpaýǵa úndegen.