Aqordadaǵy aýys-túıistiń astary nede? Sarapshylar pikiri

Búgin bılikte birqatar kadrlyq aýys-túıister boldy. Prezıdent Q.Toqaevtyń jarlyǵymen Qazaqstannyń Reseıdegi tótenshe jáne ókiletti elshisi Imanǵalı Tasmaǵambetov zeınet jasyna tolýyna oraı qyzmetten ketse, Qanat Bozymbaev energetıka mınıstri qyzmetinen bosatylyp, prezıdent kómekshisi bolyp taǵaıyndaldy. Darhan Káletaev prezıdent ákimshiligi jetekshisiniń birinshi orynbasary qyzmetinen bosatyldy. Onyń qandaı qyzmetke taǵaıyndalǵany ázirge belgisiz. Káletaevtyń burynǵy qyzmetine prezıdent kómekshisi mindetin atqarǵan Máýlen Áshimbaev keldi. Sondaı-aq Madına Ábilqasymova ulttyq bank tóraǵasynyń orynbasary qyzmetinen bosap, qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraıymy bolyp taǵaıyndaldy. Qamshy.kz aqparat agenttiginiń tilshisi sarapshylardy sózge tartyp, kadrlyq taǵaıyndaýlar týraly pikirlerin bilip, Aqordadaǵy aýys-túıistiń astaryna úńildi.

Ermurat Bapı / datnews.info

Oppozısııalyq saıasatker, jýrnalıst Ermurat Bapıdyń pikirinshe, Imanǵalı Tasmaǵambetovtyń saıası karerasy bitkenimen, onyń saıasattaǵy qyzmeti endi bastaldy.

– Eger ol óziniń qoǵam aldyndaǵy azamattyq paryzy bar dep esepteıtin bolsa, onda ol táýelsiz saıası qyzmetke birtindep aýysýy qajet. Ol úshin álbette azamattyq batyldyq pen bılikke talasýǵa jiger kerek. Tasmaǵambetov oppozısııa bolmaı-aq, bılikke qarsy shyqpaı-aq qoǵamǵa qyzmet etýi múmkin. Imanǵalı Tasmaǵambetov zeınet jasyna shyqqanymen, qaýsap turǵan joq, kerisinshe kemeldengen, úlken dárejedegi laýazymdardy atqara alarlyqtaı shaqta. Sondyqtan ol zeınetke óz qulshynysy boıynsha shyqty dep oılamaımyn. Onyń úlken saıasatta bolatyn ýaqytyn, prezıdent bolatyn ýaqytyn Nazarbaevtyń 30 jyldyq quzyry jep qoıdy. Eger bizdiń elde demokratııanyń negizinde táýelsiz saıasat saltanat qurǵan jaǵdaıda Tasmaǵambetov qana emes, Ákejan Qajygeldın de, Muhtar Ábilázov ta, Ǵalymjan Jaqııanov ta, Bolat Ábilov ta, ózge saıasatkerler de eldegi eń joǵarǵy laýazymǵa baqtaryn synap, qoǵamdyq ómirge ózgeris ákelýge múmkindikteri bolar edi. Sondyqtan ol qyzmetten boldym-toldym dep ketip otyrǵan joq. Tasmaǵambetovtyń "bul júıede budan ary túk shyqpaıdy" dep saly sýǵa ketkendeı ketýi múmkin nemese "kitaphananyń" kiriptarlyǵynan shyǵyp, aqyryndap, birte-birte táýelsiz saıasatker retinde karerasyn bastaýy múmkin, – deıdi ol.

Ermurat Bapı Darhan Káletaevtyń prezıdent ákimshiligi basshysynyń birinshi orynbasary qyzmetine kelgenine 5-6 aı ǵana tolǵanda ornyn bosatýyn oǵan qatysty jasalyp jatqan aqparattyq shabýyldarmen baılanystyrady.

– Áleýmettik jelilerde taralyp jatqan aqparattyń qanshalyqty ras, ıa ótirik ekenine baǵa bere almaımyn. Biraq ony ketirýge yntaly kúsh boldy. Birinshi ol kúsh Qyrymbek Kósherbaevty ketirdi. Ekinshi Káletaevtyń ketýine yqpal etti. Ol "kitaphanashyl" top tarapynan jasalýy múmkin. О́ıtkeni olar Aqordanyń bilimdi, bilikti saıası tehnologtarmen kúsheıgenine múddeli emes. Bul – Toqaevty "jalańashtaý" jolyndaǵy áreketterdiń biri. Atalǵan oıdyń durystyǵyn Kósherbaevtyń ketýi dáleldeı tústi, – dedi Bapı.

Onyń oıynsha, Darhan Káletaev "kitaphananyń" Aqordadaǵy adamy emes.

– Káletaev "kitaphana" adamy bolsa, oǵan qansha jerden "shabýyl" jasalsa da, murty qısaımastan sol qyzmetinde otyra berer edi. Máselen, Darıǵa Nazarbaeva sheteldegi mıllıardtaǵan esepshottarynyń bary anyqtalǵanyna qaramastan, ornynda bylq etpeı otyr. Endi Káletaev taǵdyry úsh ssenarıı boıynsha órbýi múmkin. Eger ol elshilikke, Tasmaǵambetovtyń ornyna keter bolsa, onda "kitaphanaǵa" kereginiń shamaly bolǵany. Onda bul Aqordadan alastatý úshin ǵana jasalǵan bolyp shyǵady. Al eger áleýmettik jelide taralyp jatqan aqparattyń qandaı da bir bóligi shyndyq bolsa, onda onyń ústinen qylmystyq is qozǵalady. Úshinshi nusqa – Káletaev "kitaphanaǵa" qajet bir qyzmetke qonjııady, – deıdi Bapı.

Onyń sózinshe, prezıdent ákimshiligi basshysynyń birinshi orynbasary qyzmetine taǵaıyndalǵan Máýlen Áshimbaev "kitaphananyń" synaqtan ótken, sonyń sheńberinen shyqpaıtyn qyzmetkeri.

– Áshimbaev osy ýaqytqa deıin qaıda qyzmet etse de, birinshiden "bas kitaphanashynyń" múddesine jumys istedi. Áshimbaevtyń Káletaevtyń ornyna kelýi – Toqaevtyń attap basqan qadamyna tusamys bolady, – dedi ol. 

Bapı Bozymbaevtyń qyzmet aýystyrýyn bıliktegi "klandyq júıemen" baılanystyrdy.

– Áleýmettik jelilerde taraǵan aqparattarda Qanat Bozymbaevtyń da aty atalǵan. Oǵan qatysty da jalalar jabylýda. Sondyqtan ol qyzmetinen kete turýǵa májbúr bolǵan sııaqty. Al ol jalaıyrlar klanynan bolǵandyqtan, prezıdent keńesshiligine bara turýǵa týra kelgen sekildi. Toqaevtyń klandyq júıege qanshalyqty yntaly ekenin bilmeımin, biraq jalaıyrlar klanyna jatatyn top ókilderi, prezıdent aınalasyna shoǵyrlanyp, óz saıasatyn júrgizýge tyrysýy múmkin, – deıdi jýrnalıst.

Shalqar Nurseıtov / foto saıasattanýshynyń jeke muraǵatynan alyndy

Saıasattanýshy Shalqar Nurseıtovtyń pikirinshe, Tasmaǵambetovtyń zeınetke shyǵýy kútilgen sheshim.

– Eki úsh apta buryn Aqorda men "kitaphana" yyedilov arqyly "Tasmaǵambetov zeınetke shyǵady" degen ınsaıdty qoǵamdyq talqylaýǵa tastady. Búgingi sheshim – sony jaı ǵana rastaý, bekitý ǵana. Bul – Tasmaǵambetov kelesi prezıdent bolýy múmkin, ashyq básekelestikke shyǵady degen negizsiz áńgimeni qoǵamdyq dıskýrstan birjola alyp tastaıdy dep oılaımyn. О́ıtkeni Tasmaǵambetov ózi aıtqandaı, Nazarbaev rejıminiń ónimi. Sondyqtan ol bul júıede prezıdent bolýy múmkin emes, táýekelge de barmaıdy dep oılaımyn. О́ıtkeni táýekelge barý úshin ambısııany ashyq bildirý kerek, bıliktiń sheshimderimen kelispeý kerek. Al Tasmaǵambetovtyń osy ýaqytqa deıin fýndamentaldy másele boıynsha bılikke qarsy shyqpaǵanyn eskersek, zeınetke shyqqan ýaqytynda rejımdegi adamdarǵa qarsy turýy ekitalaı. Tasmaǵambetovtyń zeınetke shyǵýǵa kelisýi – onyń saıası karerasynyń aıaqtalǵanyn ańǵartady dep oılaımyn, – deıdi ol.

Onyń pikirinshe, Tasmaǵambetovte prezıdent bolatyn múmkindik boldy.

– Tasmaǵambetov úshin bastyǵy – Nazarbaevtan buryn zeınetke shyǵyp ketý saıasatker retinde aýyr soqqy. Biraq Tasmaǵambetovtyń tanymaldyǵy budan da joǵary bolyp turǵan kezde prezıdent atanýǵa múmkindigi boldy. Alaıda ony ol paıdala almady. Endi ondaı múmkindiktiń týýy ekitalaı, – dep atap ótti Shalqar Nurseıit.

Sondaı-aq saıasattanýshy búgingi aýys-túıisterdi qatardaǵy, kezekti taǵaıyndaýlar, olar eshqandaı ózgeriske bastamaıdy degen pikirde. Onyń sózinshe, shynaıy taǵaıyndaý – saıası júıe ózgergen kezde, saıası júıeniń arhıtektory – Nazarbaev bılikten ketken kezde ǵana júzege asady.

Janbolat Mamaı / kz.media

Toqaevtyń kadrlyq taǵaıyndaýlary týraly áleýmettik jelide vıdeo jarııalaǵan oppozısııadaǵy saıasatker Janbolat Mamaı Tasmaǵambetovtyń "Nazarbaev júıesiniń ónimi" ekenine, jemqorlyq áreketteri úshin qoǵamda jıi synalǵanyna, ol Almatyny basqaryp turǵanda Shańyraq oqıǵasynyń bolyp, sony uıymdastyrǵandardyń túrmede otyrǵanyna nazar aýdardy. Mamaı saıasatkerdiń zeınettik demalysqa ketýi kelisilgen ssenarıı boıynsha júrdi degen oıda.

– Meniń oıymsha, Imanǵalı Tasmaǵambetov pen Nursultan Nazarbaevtyń arasynda úlken kelisim bolǵan. Tasmaǵambetov bul júıedegi eń bedeldi saıasatkerlerdiń biri. Onyń zııaly qaýym arasyndaǵy yqpaly, bedeli óte kúshti. Halyq arasyndaǵy bedeli de kúshti. Ol – Nazarbaev júıesiniń ónimi bola tura, Nazarbaevqa básekeles bola alatyn adam. Sondyqtan bul jerde úlken saıası kelisim bolýy múmkin, – degen Janbolat Mamaı úlken oıyn ssenarııi boıynsha Tasmaǵambetovqa úlken saıasatty qoıyp, basqa nársemen shuǵyldanýyna jol ashylýy múmkin ekenin aıtty.

Qoǵam belsendisi saıası oıyn basqa ssenarıı boıynsha órbýi de ǵajap emes deıdi. Onyń kózqarasynsha, Tasmaǵambetovty saıası ómirden, keńistikten syzyp tastaý múmkin emes. Onyń da saıası ambısııasy bar ekeni anyq. Sondyqtan ol áli de saıasatqa oralýy bek-múmkin.

Janbolat Mamaı Darhan Káletaevty prezıdent ákimshiligi basshysynyń birinshi orynbasary qyzmetinen alyp tastap, ornyna Máýlen Áshimbaevty qoıýyna qatysty mynadaı pikir bildirdi.

– Darhan Káletaev shyndyǵy kerek bıliktegi eń jaǵympaz saıası fýnksıonerlerdiń biri. Onyń bılikke jasaǵan eń úlken jumystarynyń biri – Elbasy týraly zańnyń negizgi avtorlarynyń, bastamashysynyń biri bolýy. "Nur Otan" partııasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary bolyp turǵan kezde Nursultan Nazarbaevty "Elbasy – Lıder nasıı" qylaıyq degen adamdardyń biri osy Darhan Káletaev, – deıdi ol.

Mamaıdyń sózinshe, Káletaev Nazarbaev rejımine áli de qajet, al Máýlen Áshimbaev basynan baqaıshyǵyna deıin Nazarbaev rejıminiń adamy. Onyń boıynda halyqqa jaqyndyq, ulttyq múdde úshin kúresý umtylysy baıqalmaıdy.

– Máýlen Áshimbaev – belgili qoǵam qaıratkeri, ultjan azamat Saǵat Áshimbaevtyń uly. Biraq Máýlende halyqqa jaqyndyq, ultjandylyq, ulttyq múdde úshin kúreske degen ynta baıqalmaıdy. Onyń prezıdent ákimshiligine qyzmetke taǵaıyndalýy – saılaý jaqyndap kele jatqanynyń bir belgisi. О́ıtkeni ótken saılaýda Áshimbaev belsendi túrde Toqaevtyń saılaý kompanııasyn júrgizgen adam – dedi Mamaı.