Aqtoty hanym, Siz jastarǵa senesiz be? (vıdeo)

Danalyǵy men daralyǵyna dálel bolar sıpatty ótken kúnderdiń sulbasynan jıi qalqyp alatyn halyqpyz. О́ıtkeni qazaq ótken zamanda ór edi. О́ıtkeni qazaq ilgeride aıbatty kórinetin. Eldi birlikke bastap, jurtty jumyldyrýǵa úndeıtin aqyn-jyraýlardyń aýzynan shyqqan ár sóz qazaqtyń qulaǵyna quıylǵany bylaı tursyn, qanyna sińip ketetin. Eli men jeriniń bútindigi úshin basyn báıgege tikken batyrlardyń erligi án men kúı arqyly zamannan zamanǵa kóship otyrdy. Qazaq ómirdiń qupııasyn óner arqyly uǵyndy. Babalar amanatyn janyna túıip ósti…

Jaraıdy, aryǵa barmaı-aq qoıaıyn. О́zińiz bilesiz, Maǵjan aqynnyń «Jastarǵa» deıtin ǵalamat óleńi bar. Onyń ǵalamattyǵy sol, «Men jastarǵa senemin» degen tegeýrindi tirkes uran, dabyl sıpatynda ár shýmaq saıyn qaıtalanyp kelip otyrady. Bul sóz rýhty oıatpaı qoımaıdy. Janǵa sáýle túsiredi, júrekke jiger beredi. Sebebi aqyn artqan senimniń ózeginde jaýapkershilik júgi de bar. Sondyqtan da shyǵar, Smaǵul Sadýaqasovtyń «Maǵjan – qazaq jastary oı-sanasynyń ámirshisi» deıtini.

Biz sol daýylpaz aqynnyń dabyldy jyryn jastardyń boıyna sińire aldyq pa? Jastardy otanshyldyqqa, el men jerdi súıýge úndeıtin, ózderin bolashaq Qazaq eliniń ıesi retinde sezinýine umtyldyratyn budan asqan qandaı óleń kerek? Osy oı meni kópke deıin mazalady. О́zim arǵy bette týyp, shekaranyń syrtynda ósip, atamekendi ańsap jetken qazaqpyn. Etjaqyndarym áli de Qytaıda. Elimnen ne alam emes, ne berem dep kelgen uldyń biri edim. Bererim – boıymdaǵy ónerim ǵana. Buǵan deıin jıyrmadan asa ánim jaryqqa shyqqan eken. Uzaq tolǵanystan keıin Maǵjan Jumabaevtyń sózine jazylǵan «Men jastarǵa senemin» ánim ómirge keldi. Tyńdarmandar (áleýmettik jeli arqyly) jyly qabyldaǵan tárizdi. Birqatar zııalylar batasyn berip, alǵysyn aıtty. «Mynaýyń naǵyz «Maǵjannyń marshy» eken desti. «Alashtyń armanyn oryndaǵan ekensiń», «Maǵjandy tiriltken ekensiń» desti. Biraq...

Biraq «Men jastarǵa senemindi» eshbir telearna, eshbir radıo («Qazaqstan» arnasy men «Shalqar» radıosy tusaýyn keskenin qospaǵanda) qajet etpedi. Ásirese «Jastar jylynyń» tusynda jastardyń rýhyn kóterer dúnıeniń kereksiz bolǵanyna tańdanbaý múmkin be? Qazaqstanǵa kelip, kóp nársege tańdanǵan, kóp nársege shamdanǵan qazaqpyn. Tańdanys týdyrǵan jaıttyń biri – ıdeologııanyń basty quraly sanalatyn telearnalarǵa jeńil-jelpi, jarqetpe ánderdiń ótimdi keletini. Kim biledi, toı-dýmannyń kórigin qyzdyratyn jeńil dúnıeler de kerek shyǵar... Biraq ómir tek toıdan turmaıdy ǵoı... Toı urpaqty tárbıeleı ala ma? 

Qurmetti Aqtoty Rahmetollaqyzy! Eger mádenıet salasynyń tizgini Sizdiń qolyńyzda bolmasa, men bul hatymdy jazbaýym da múmkin edi. Sebebi Siz ónerdiń tól perzentisiz. Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty memlekettik konservatorııasyn támamdap, eńbek jolyńyzdy da osy qasıetti shańyraqtan bastadyńyz. Qazaqy naqyshtyń ereksheligin qaltqysyz uǵynasyz, dala sazynyń sıqyryn salmaqtaı bilesiz. О́tinishim, «Men jastarǵa senemindi» bir tyńdap kórińiz! Unamasa, meniń osal bolǵanym. Onda shamama qaramaı, Maǵjannyń jyryna jarmasqanym úshin kóp aldynda keshirim suraýǵa da daıynmyn. Al eger... Eger talǵamyńyzdyń údesinen shyqsa, Maǵjannyń jyryn jańǵyrtyp, búgingi qoǵamǵa «ótkize almaı» júrgen otyzdaǵy oralman qazaqtyń muńyn túısinetin shyǵarsyz. 

Maǵjan aqyn «Men jastarǵa senemin» dep ketti. Qaltqysyz sendi. Jastar qazir sol senim bıiginde me? Siz jastarǵa senesiz be? Mendegi maqsat – atymdy shyǵarý emes. Mendegi maqsat – jalǵyz, Maǵjan artqan senimdi búgingideı alaquıyn zamanda jastardyń mıyna shegelegim keldi. Bar bolǵany osy!
О́zińizge degen zor qurmetpen :

Erlan Tóleýbaı