Shetelde oqımyn deseńiz...

"Bilimdi tal besikten, jer besikke deıin izden" dep halqymyz bilim alýdy basty orynǵa qoıǵan. Qazirgi qoǵamymyzda oqımyn degen adamǵa kóp jaǵdaı jasalǵan. Búginde shetelde oqyp, bilimin jetildirip jatqan qazaq jastary az emes. Shet memlekette oqýdyń paıdasy tımese, zııany tımeıtini anyq. Qamshy.kz aqparat agenttigi jarty jyl Túrkııa memleketinde oqyp kelgen Aıdana Babataevadan shetelde oqý jaıly surap, neni qaperde ustaý kerektigin bilgen bolatyn.

 – Aıdana sen Túrkııa  memleketinde oqyp keldiń. Qandaı baǵdarlamamen bardyń? Qaı qalasynda oqydyń?

– Men ýnıversıtetimde stýdentterdi jarty nemese bir jylǵa oqýǵa jiberetin "akademııalyq utqyrlyq" baǵdarlamasy bar. Men Túrkııa memleketiniń Kastamoný qalasyna baryp keldim. Oqý jyly aıaqtalǵanda jańa oqý jylynda shetelge oqýǵa jiberetin stýdentterden ótinish jınaıtyn, mende tapsyryp kórdim. Grýppadan Asem ekeýmiz tapsyrǵanbyz, sosyn jarty jyldyq oqýǵa bardyq. Bul baǵdarlamanyń eki túri bar, tolyqtaı shyǵyndardy jabatyn grant jáne tek oqý aqysyn jabatyn grant túri. Ekinshi túrimen bir semestrda 15-20 stýdent Túrkııanyń alty qalasynyń bireýin tańdaı alady.

– Túrkııada oqyp jatqan qazaq jastary kóp pe? Shetelde oqýdyń bizdegiden aıyrmashylyǵy bar ma?

– Biz barǵan Kastamoný 90 myńdyq turǵyny bar Túrkııanyń Qara teńiz bóliginde ornalasqan shaǵyn qala. Munda sheteldikter óte kóp jáne basym kópshiligi stýdentter. Kastamonýdaǵy qazaqtar sany 100-den asady. Sonymen qatar alpystan asa basqa ult ókilderin kezdestirýge bolady.  Oqý júıesi: stýdentter birinshi semestrda bir rýbejka, bir sessııa tapsyrady. Sol ekeýiniń arasynda tek leksııa sabaqtaryn alady. Semınar sabaqtar bolmaıdy. Jáne osy alǵan bilimdi emtıhanda kórsetý kerek. Emtıhan jazbasha úsh suraqtan nemese oqytýshynyń qalaýymen test suraqtarynan turýy múmkin. Emtıhanǵa ár sabaqtan 20-30 mınýt ýaqyt ǵana beriledi. Daıyndyq kezinde stýdentter óte qatty daıyndalady. Kitaphana tolyp ketetin kezderi de bolady.

Bizde bir qyzyq oqıǵa bolǵan. Bir dosymyzdy emtıhan kezinde múldem kórmedik, sóıtip bir aptadan keıin kezdessek, qurbymyz qatty aryqtap ketipti. Ne bolǵan saǵan desek? "Emtıhandar boldy emes pe? Soǵan daıyndalǵannan" dep jaýap berdi. Biz kúldik. Aıtpaǵym mundaǵy stýdentter óte qatty daıyndalady".

– Shetelde oqýdyń úsh artyqshylyǵyn aıtyp berseń?

– Stýdentterge bilim alýǵa múmkindikter kóp jasalǵan. Shetelden kóptegen jańa dostar tabasyń. Damısyń.

–  Suhbatyńa rahmet! Sáttilik!

Suhbattasqan, Alǵabek Hamıtuly