Qumar Aqsaqalov, Soltústik Qazaqstan oblysynyń ákimi: Meniń paraqsham – ashyq dıalog alańy

Qamshy.kz aqparat agenttigi aımaqtaǵy jaǵdaıdy oqyrmandarǵa tolyqqandy habardar etý úshin ákimdermen suhbat serııasyn bastaǵany málim. Kóp kúttirgen joq. Bul jolǵy  kezekti saýalymyzǵa Soltústik Qazaqstan oblysynyń ákimi Qumar Irgebaıuly Aqsaqalov jaýap berdi. Sonymen...

– Prezıdent Toqaev qazirgi ýaqytta ákimderge erekshe talap qoıdy. Ákimderdiń halyqqa jaqyn bolýyn eskertti. Bıýrokratııadan arylý kerek ekenin aıtty. Al Siz ákim retinde halyqqa qanshalyqty jaqynsyz?

– Ákimderdiń, memlekettik organdardyń ashyqtyǵy, halyqqa jaqyn bolýy –  qazirgi zamannyń talaby, bizdiń jumysymyzdyń basym baǵyty. Qazir oblysta "Ashyq bıýdjet" jobasy júzege asýda. Ákimshiliktiń ınternet saıtynda azamattar bıýdjettiń qalaı jumsalyp jatqanyn kórip, salyq tóleýshilerdiń aqshasy qaıda baǵyttalatyn baqylap otyra alady. Bar aqparat turǵyndarǵa qoljetimdi bolady.

Aıta ketetin bir jaıt, búginde ınteraktıvti karta jasalýda, ol jerde qurylys jáne jóndeý jumystarynyń oryndalý barysyn qadaǵalaýǵa múmkindik týady.

Bizde jaýyndy jáne qarly kúnderde de joldardyń jóndelý faktilerin baqylaýǵa alýǵa bolady. Qazir ár adamda uıaly telefon bar. Eger osyndaı jaıttar tirkelse, ony túsirip alý kerek. Oǵan memlekettik organ tıisinshe jaýap beredi.

Sondaı-aq qazirgi ýaqytta memlekettik organdar qujat aınalymyn elektrondyq júıege aýystyrýda. Memlekettik qyzmetterdi avtomattandyrý – jemqorlyq qaterin tómendetip, azamattardyń ótinishterin shuǵyl túrde qarastyrýǵa múmkindik beredi. "Qyzyljar – adaldyq alańy" jobalyq keńsesi osynyń barlyǵyn úılestirip, júıeli jumys júrgizbek. 

Oblysta dástúrli ashyq qoǵamdyq qabyldaý ótkizip turamyz. Bul shara bastalǵannan beri 700-den asa adam qabyldandy. О́z basym júzdegen azamattyń muń-muqtajyn tyńdap, ol sheshimin tapty.  Ashyq qoǵamdyq qabyldaý – halyqpen keri baılanys jasaýdyń tıimdi joly. Biz azamattarymyzdyń máselelerin sheshemiz, túsindirý jumystaryn júrgizemiz.

– Kóp balaly analardyń, áleýmettik jaǵynan az qorǵalǵan azamattardyń baspana máselesi óńirde qalaı sheshilip jatyr?

– Kópbalaly otbasylar, áleýmettik az qamtylǵan adamdarǵa kómek kórsetý, olardyń baspana máselesin sheshý jergilikti bıliktiń basty nazarynda. 

Jalpy osy jyly oblys boıynsha 2240 páterdi qoldanysqa berý josparlanǵan, osynyń arqasynda 126 kópbalaly otbasy óz baspanalaryna qol jetkizedi, al 205 páter áleýmettik az qamtylǵan adamdarǵa berilmek.

– Toqaev halyqpen tikeleı baılanysty kúsheıtý úshin áleýmettik jelini paıdalanýdy usyndy. Bul oraıda siz qanshalyqty belsendisiz?

– Qazirgi tańda áleýmettik jeli ómirimizdiń ajyramas bóligine aınaldy. Ásirese, Facebook jarııalylyq pen ashyqtyq saıasatynyń nyshany ispetti. Atqarýshy bılik pen halyq arasynda kópir ornatqan taptyrmas jeli. Osynyń barlyǵyn eskere otyra, men Facebook áleýmettik jelisinde jeke paraqshamdy ashýdy uıǵardym. Keıin ınstagram jelisine de tirkeldim. Jeke paraqshalarymda  Soltústik Qazaqstan oblysynyń ómirindegi tyń jańalyqtarmen, óńirimizdiń damýyna qatysty óz oılarymmen bólisemin. Aımaqtyń damýy men turǵyndardyń ál-aýqatyn jaqsartýǵa qatysty usynystar men eskertýlerdi qabyldaımyn. Meniń paraqsham ashyq dıalog alańy. Kóp turǵyndar óz buıymtaılaryn posttyń astyna jazyp jatady. Biz memlekettik organdardyń basshylarymen birigip, tez arada jaýap berip, máseleni sheshýge tyrysamyz.

– Jýyrda Almatyda, Nur-Sultanda, Arysta, Teńiz kenishinde jáne taǵy basqa óńirlerde  áleýmettik teńsizdikke baılanysty ártúrli narazylyq sherýi ótkeni belgili. Al Siz óz aımaǵyńyzdaǵy jaǵdaıdan tolyq habardarsyz ba? Mundaı jaǵdaı Siz basqaryp otyrǵan óńirde de qaıtalanýy da múmkin ǵoı...

– Sózsiz, jergilikti turǵyndardyń máseleleri buqaralyq aqparat quraldarynda, áleýmettik jelilerde, jınalystarda kóteriledi. Degenmen, olar jergilikti atqarýshy organdarmen beıbit jolmen sheshiledi. Bizdiń óńirde halyqpen keri baılanys durys jolǵa qoıylǵan, udaıy ashyq esik kúnin, jeke qabyldaýlardy ótkizemiz, eldimekenderge, jumys oryndaryna baryp, azamattarmen betpe-bet kezdesemiz. Oblys pen aýdandarda qoǵamdyq keńester men ózge de konsýltatıvtik organdar qyzmet etedi, olardyń quramynda azamattyq sektor ókilderi bar.

– Sizdińshe, qazirgi ýaqytta aımaq úshin basty problema ne? Ony sheshýdiń joly qandaı?

– Oblystyń eń negizgi problemalarynyń biri – eńbekaqynyń tómendigi. Bıyl Elbasynyń tapsyrmasymen jalaqyny ósirý boıynsha jumys júrgizildi, Nátıjesinde 141 myń adamnyń eńbekaqysy ósti, olardyń ishinde 48 myń adam – bıýdjettik sala qyzmetkerleri.

Halyqty jumyspen qamtý jáne jańa jumys oryndaryn ashý maqsatynda 2019 birinshi jarty jyldyǵynda 7600 jańa jumys orny ashylyp, 14900 adam jumyspen qamtamasyz etildi. Boljam boıynsha, jyl sońyna deıin 12000 jańa qyzmet oryndary paıda bolmaq.

– Prezıdent Toqaev tamyz aıynda Ulttyq qoǵamdyq keńestiń alǵashqy otyrysy bolatynyn jarııa etti. Almaty qalasynda da ákimniń janynan qurylǵan arnaıy qoǵamdyq keńes bar. Munda negizinen turǵyndardyń talap-tilegi aıtylyp, muń-muqtajy eskeriledi. Bul oraıda siz basqarǵan ákimdik halyqtyń talabyna qanshalyqty qulaq asyp otyr?

– Osyndaı qoǵamdyq keńes bizdiń oblysta da jumys isteıdi. Bul keńestiń basty maqsaty – halyqty tolǵandyratyn ózekti máselelerdi kóterý, talqylaý jáne sheshimin tabýǵa yqpal etý. Keńes jumysyna  qoǵamnyń ártúrli ókilderi qatysady.

Jyl basynan bastap 6 otyrys ótti. 56 normatıvti quqyqtyq akti qaralyp, memlekettik organdar basshylarynyń 9 esebi tyńdaldy.

– Sizdiń aımaqtaǵy sheteldikter basqarýǵa alǵan óndiris oryndary men kásiporyndaǵy otandyq jumysshylardyń jaǵdaıy qalaı? Olardaǵy jalaqy aıyrmashylyǵynyń bar ekeni Sizdi alańdatpaı ma?

– Ústimizdegi jylǵy 1 shilde kúngi jaǵdaı boıynsha oblystyń 5 kásiporny sheteldik jumys kúshin tartqan. Berilgen ruqsat boıynsha 8 sheteldik maman, onyń ishinde alty 3 sanatty ("Bogatyrskııprodýkt" saýda úıi" JShS, "Agro Hım Servıs Plıýs" JShS, "TinOneMining" AQ, "Taıynsha Maı" JShS) maman jáne  1 sanatty eki maman ("Daksın Qazaqstan" JShS, "Taıynsha Maı" JShS) jumys isteıdi.

Sońǵy jyldary meniń atyma, osyǵan jaýapty oblystyq memlekettik eńbek ınspeksııasy basqarmasyna sheteldik jumys kúshin tartqan kásiporyn qyzmetkerlerinen eńbek zańnamasy máseleleri boıynsha shaǵymdar men ótinishter túsken joq.

– Ulttyq, memlekettik taqyryp máselesi óte ózekti, Bul oraıda respýblıkalyq deńgeıdegi qazaq saıttary belsendi jumys isteýde. Osyǵan oraı Siz basqarǵan ákimshilik respýblıkalyq aýqymdaǵy qazaq saıttarymen qanshalyqty mańyzdy baılanys jasap otyr?

– Oblys ákimshiligi elimizdiń birqatar respýblıkalyq ınternet saıttarymen, basylymdarmen, BAQ-pen jumys jasaıdy. Olardyń ishinde "Kazınform" halyqaralyq aqparat agenttigi, "Zakon.kz" agenttigi, Egemen Qazaqstan, BAQ.kz,  saıttarynda oblys týraly aqparat jıi jaryq kóredi.  Mysalǵa, 2018 jyldyń tamyz aıynda biz "NationalGeographic Qazaqstan" jýrnalymen jáne sheteldiń úzdik fotograftaryn jınap, "Soltústik Qazaqstan: ǵajaıyptar ólkesi" atty ekspedısııa uıymdastyrdyq. Jýrnaldyń bir nomeri qazaq jáne aǵylshyn tilderinde jaryq kórdi.

Jalpy halyqtyń ál-aýqatyn kóterý baǵytynda aldaǵy ýaqytta jumystar jalǵasa beredi.

– Suhbatyńyzǵa rahmet!

Áńgimelesken Marjan Sábet