Láılániń jan syry nemese "Qyrǵyzsaıdyń" kıesi aq túıede me?

  Kópten beri kóńilim qulazyp júr. Ár nársege alańdap, josparlaǵan jumystarymdy atqarýǵa zaýqym bolmady. Ár mezgildiń adam janyna áser etetin keremet kórinisteri bar ǵoı. Bul joly qystan habar aıtqan alǵashqy qar da kóńilimdi sergitken joq. Shirkin, osyndaıda aqtarylyp áńgimelesetin dos bolsa ǵoı! Keýdege tyǵylǵan óksikten aryltyp, týlaǵan júrekti jyrlatyp, kóńildegi tunshyqqan muńdy ketiretin syrlas dos bolsa ǵoı! Myna sózimnen meni bir túpsiz tereń qaıǵyǵa batqan beıbaq eken dep qalmańyz. Men de siz sekildi tirshiliktiń soıylyn soǵyp, kóshke ilesken kóptiń birimin. "Onda nege janyń jaı tappaı júr?" deısiz ǵoı. Bireý kóshten oza shaýyp, aldy bolýdy armandaıdy, endi bireý kóshtiń sońy bolmaýǵa tyrysyp, ómir súredi. Tirshilik etýdiń máni de sol shyǵar, ondaılarǵa qarsylyǵym joq. Qapas dúnıeni tar sanap, keýdeme syımaıtyn júregim men janymdy kúıdirgen saǵynyshqa dárý izdep kelemin. Meniń qaıǵym osy. 

       Saǵynyshyma shıpa izdep, balalyq shaǵym ótken aýylyma kóp barýshy edim. Taýdyń eteginde ornalasqan Qyrǵyzsaıdan artyq men úshin qasıetti meken joq. 3-synypta ákemniń qyzmeti boıynsha osy aýylǵa kóship kelgenbiz. Balaǵa bári tańsyq. Jańa mektep, jańa dostar, jańa ortanyń unaǵany anyq. Oqýshy kezdegi qyzyqty sátterdiń orny tipti bólek. Al, aýylymnyń tabıǵatyna súısinip, bıik taýdyń baýraıynda bala bop oınap, qýanǵan kezderim erekshe men úshin. Kúnde tańerteń taýǵa qaraı sıyr aıdaýǵa erinýshi edik. Bul jumysty inim ekeýmiz kezektesip atqaratynbyz. Tańǵy uıqyny qımaı, kózdi tyrmalap ashyp, ózi jol tabatyn sıyrdyń sońyna ilesemin. Jarty jolǵa jetkende tańǵy aýadan boıym sergip, uıqym shaıdaı ashylady. Sıyrdy jaıylymǵa jetkizip, qaıtarda joldy qysqartý úshin qyrqalardy asyp, tóte jolmen úıge týra tartamyn. Aýyldyń orta tusyna jaqyn mańda ornalasqan jartasqa shyǵyp, qyzý tirshilikke kirisip jatqan jurtty syrttaı tamashalaýshy edim. «Jalǵyz júrmin-aý» dep eleńdep, qorqý joq. Kerisinshe qııalǵa berilip, sol jartasta uzaq otyratynmyn. Sosyn "anam izdep qalady-aý" degen oımen úıge qaraı aıańdaıtynmyn. Joǵary synypta oqyp júrgen kezimde de áldenege kóńilim tolmasa, sol jartasqa ketip qalatynmyn. Sol jerden qyzaryp batqan kúndi tamashalaý maǵan qatty unaıtyn. 11 synypta oqyp júrgen kezimde Qyrǵyzsaıdan aýdan ortalyǵyna kóshtik. Kóshýdiń áńgimesi shyqqan kúnnen bastap, kózim qurǵamady-aý. Baýyr basqan dostarymdy qımaı qınalǵan edim. Kóship bara jatyp kólik ishinde ózimdi toqtata almaı jylaǵanym bar. Qazir sol kezdegi qımas dostarymnyń biri de joq. Kóre qalsam, áńgimemiz amandyqtan ári aspaıdy. Stýdent bolǵan kezde «sol kezde nege sonsha jyladym, nege sonsha qımaı qınaldym» dep ótkendi kúlip eske alyp júrdim. Bala júrek dostarynan alystaǵandyqtan emes, kıeli mekenin qaldyryp, máńgige jyraqtap bara jatqanyn sezgen eken ǵoı. Ony men keıin túsindim. Árıne árkimge de týǵan jeri, balalyq shaǵy ystyq shyǵar. Biraq búginde aýylynan alystap, eseıip, es bilgen qatarlastarymnyń Qyrǵyzsaıǵa at basyn bura bermeıtinin jaqsy bilemin.

        Merekege qatysty úsh kúndik demalysty paıdalanyp, aýylǵa barýdy jón kórdim. Saǵynyshtan sarǵaıǵan kóńil qalanyń shýynan qutylǵansha asyq. Keńdikke jetsem, serpilermin dep jumanyń keshinde jolǵa shyqtym. Bul jolǵy josparym bólek. Qudaı sátin salsa, Qyrǵyzsaıyma baramyn. Qurbylarymmen birge taýdaǵy demalys ornyna baryp qaıtýdy jón kórdim. Josparlaı salyp, aýylda birge ósken qyzdarǵa usynys aıtqanmyn.

– Qurbyjan, júrseńshi, aýylǵa baraıyq. Jumys degen bitpeıdi. Merekege berilgen úsh kún demalysty paıdalanyp qalaıyq. Taza aýamen tynystap, serpilip kelemiz, – dep elpildep turmyn qýanyp. Sóıtsem týǵan jerdi saǵynbaıtyndar da bar eken, qurbym ar jaqtan:

    – Qoıshy, aýylda ne bar? Úsh kún demalysta aýylǵa baryp, ýaqytty bosqa ótkizbeksiń be? Odan da qalada qydyraıyq, – dedi tańdanǵan daýyspen. Áli de oılanar degen úmitpen men de óz usynysymnan bas tartpaımyn.

     – Qalada kúnde qydyrýǵa bolady ǵoı. Al taýda demalýǵa múmkindik bola bermeıdi. Oılan! Aýyldy saǵynbadyń ba?

   – Qoıshy, saǵynǵany nesi? Sýyqta taýda ne bar? Sen shynymen baraıyn dep tursyń ba? Ary-beri bosqa shyǵyndalyp ne kerek?

    – Árıne. Barmasań óziń bil, – dedim  jalynǵannan paıda bolmasyn bilip. Jurttyń bári men sekildi saǵynyshtan zaryqpaıtyn shyǵar dep qoıamyn ózimdi jubatyp.

        «Esebi túzý» adam bul kúnde qaltasynyń qamyn oılaıdy. Ol da durys shyǵar. Esebimniń burystyǵynan el aralap júrgenim joq. Taýdy qatty saǵynyp, kóńilim aýylǵa aýa beredi. Al uzaq ýaqyt barmaı qalsam, óz-ózime jat bolyp, janym kúızeledi.  Keıde «osy meniń denim saý emes shyǵar» dep kúdiktengen kezderim de az emes. Alaıda saǵynysh deıtin keremettiń san túrli aýrýdyń qataryna kire qoımaǵandyǵy belgili.  Saǵynbasam, múmkin men de... Joq, qarjyǵa táýeldi bolǵannan qudaı saqtasyn. Saǵynyshty sezingenime qýandym, aýylymdy saǵyna alatyn júregimniń baryna shúkir dedim. Almatyda aýyly túgili anasynyń qal-jaǵdaıyn bilýge asyqpaıtyndar barshylyq qoı. Sebebi – bireý-aq. Ýaqyttary joq. Qurbymnyń da altyn ýaqytyn urlap, qııanat keltirmeıin dedim. Onyń ústine:

–  Týǵan aýylǵa durystap barǵym keledi, – dep qaldy. Túkke túsinbegen men:

–    Durystap barǵany nesi,  – dedim tańdanyp.

–     Appaq djıppen aýyldyń shańyn kókke kóterip, kóshede kólikti basyp aıdap ótsem, shirkin! Sol darejege jetken de ǵana aýylǵa baramyn, - dedi senimmen. Qurbym qaljyńdasa da shyn oıyn aıtty. Men onyń asqaq armanyna kúlkim kelip:

– Kimniń kózine kóringiń kep júr ondaı darejemen? Aýyldaǵy jurt qalaǵa kóship, onda tek úlken kisiler qalǵan, – dedim.

–      Meıli, sonda da, – dedi qurbym meniń kekesin sózimdi qulaǵyna da qystyrmaı.

Aıdananyń sózine yza boldym.

–    Men ǵoı taýdy saǵynamyn, – dedim. Basqa eshteńe aıtpadym.

      Dombyram ne deıdi, men ne deımin. Kóksegeni basqa bolsa, kóńildiń jaıyn qaıdan uqsyn... Aqsha taýyp, dúnıeni maqsat tutqan adam qyrda qalyp kónergen aýyldy qaıtsin? Qoldy bir siltep, aýylǵa qaraı tartyp otyrdym. Búginde sonsha jerden zaryǵyp jetken de aldyńnan shyǵyp, qarsy alatyn dos ta, qurdas ta, qımas ta qalmaǵan aýylda. Júzi tanys kisiler kezdese qalsa, qasynan  bas ızep óte shyǵamyn. Arnaıy baryp amandasaıyn desem, bizge sabaq bergen ustazdardyń barlyǵy derlik qyzmetterin aýystyryp, keıbireýi qalaǵa kóship ketipti. On jyl ishinde Qyrǵyzsaıda kóp nárse ózgergen. Al qol jaıyp bata suraıtyn qarttardyń da qatary kórinbeıdi. Men sonda da Qyrǵyzsaıǵa qumartyp turamyn. Osy aýyldyń qyrqalary men jotalary, qaraǵaıly  belderi men saılary jane bıik taýlary meni qushaq jaıyp qarsy alyp, aq jol tilep, shyǵaryp salatyn atam men ájem sekildi edi.

     Qasyma eki qurbymdy ertip, aýylyma jettim. Qyrǵyzsaıdyń qazirgi kelbeti janymdy aýyrtty. Aýyldyń kórki bolar jastardyń barlyǵy derlik qalaǵa ketken. Bala ketken soń, artynan erip ata-anasy ketken. Bir kóshede birneshe úı qulazyp bos tur. Al murjasynan tútin kóringen úılerde qalaǵa ketken bala-shaǵasynyń tileýin tilegen áke men sheshe ǵana otyr. Aýyldy aralap, birneshe kósheni aınalyp óttim. Ne oınaǵan bala, ne qımyldaǵan qart kórinbeıdi. Múlgigen tynyshtyqtan janym túrshikti. О́zim turǵan úıge qaraı buryldym. Baıaǵyda bıik bolyp kórinetin «aq saraıym» alasaryp qalǵandaı. Qorada mal baılaýly turǵanyna qaraǵanda adam turatyn sııaqty. "Syrt kózge kúdikti kórinbeı tezirek qaıtaıyn" dep asyqtym. Amandasaıyn desem, kórshilerimniń de tóbesi kórine qoımady. Terezesi kóshe jaqqa qaraǵan bólmemniń ishki kórinisin elestettim. Men izdegen bala Láılániń elesi ǵana júgirip ótkendeı boldy. Árıne óz oıymda ǵana.

   Jospar boıynsha taýdaǵy demalys ornyna tartyp otyrdyq. Aldyn ala kelisip, eki kúnge oryn alǵanbyz. Qys mezgili bolsa da, qar qalyń emes. Taýǵa qaraı kólik qınalmaı kóterildi. Qar jamylǵan jotalar ózinshe ádemi. Taýdyń aýasyn jutqan saıyn kóńilim kóterilip keledi. Barlyǵyn umyttym... Renish te, kúızelis te, sharshaý da joq. Kerisinshe erkindikti sezinip, alyp-ushyp turmyn. Áldekimdi saǵynyp pa edińiz? Álgi saǵynyshtan oıyńyz bólinip, kóńilińiz qulazyp, janyńyz jaı tappaı, jabyrqap kórdińiz be? Al, sol adammen qaýyshqan kezde she? Qansha ýaqyttan beri saǵynyshtan sarǵaıtqan sary ýaıym bir satte-aq joq bolyp, baladaı máz bolyp qýanyp pa edińiz? Shattyqtan júrektiń dúrsili jıilep, adamnyń óz-ózinen kúle beretini bar ǵoı... Sosyn osynsha saǵyndyrǵan aıaýly jannyń júzine qaıta-qaıta qaraı beresiz. Múmkin aqtarylyp áńgimelesesiz. Aınalany túgel umytyp, saǵynysh basylǵansha baqytty kúıde bolasyz. Mine, men de osyndaı kúıde boldym. Kóńilimde tek qana qýanysh. Sebepsiz qýanysh. Janymnyń jadyraǵan qalpyn sezinip, taýda máńgi qalýǵa barmyn.

      Ot jaǵyp, shaı qaınatyp qoıǵan kútýshi apaı jatyn ornymyzdy kórsetip shyqty. Taza, jınaqy, jyp-jyly úıge birden ornalasyp aldyq. Qurbylarym da maz-meıram. Tek "taý ortasy ǵoı, qasqyr bolýy múmkin" degen kúdik qana kóńilge qorqynysh uıalatty. Esikti ishten bekitip alyp, tamaqtanýǵa kiristik. Uıaly telefon jelisi tartpaıdy eken, Aızada soǵan qýandy. – Naǵyz demalys, keremet tynyshtyq boldy,– dep qoıady kúlip.  Ádetke aınalǵan agent áleminen az ýaqytqa bolsa da qutylǵanyna qýanyp júr. Áńgimemiz jarasyp, "tańǵa deıin uıyqtamaımyz" dep kelistik. Munda tek men emes, qyzdar da sergek júr, kóńilderi de kóterińki. Tún ortasynda jel soqqandaı boldy. Taýdaǵy aýa raıyn baıqap kórmek bolyp, qoryqsaq ta qyzyq kórip syrtqa shyqtyq. Mine, keremet! Qapalaqtap qar jaýyp tur. Aýa jyp-jyly. Qorqýdy da, muzdaýdy da umytyp, qar atysyp, oınaýǵa kiristik.  – Týý, mynandaı keremet jerge nege buryn kelmegenbiz? Budan bylaı taǵy keleıikshi? Tipti, kezekti merekeni osynda ótkizsek qaıtedi, – dedi suraýly júzben Nazym. Bul usynysqa Aızada da qarsy emes: – Ia, tabylǵan aqyl. Sóıteıik,- dep jatyr. – Oı, qyzdar, qaıta kelýdi oılap jatyrsyńdar ma? Meniń ǵoı ketetin oıym joq, erteń qalatyn sııaqtymyn, – deımin kúlip. Sodan ne kerek jyly kórpege oranyp jatyp, kózim ilinip ketipti. Tús kórippin. Túsimde Qyrǵyzsaıdan aýdan ortalyǵyna qaraı alyp baratyn tas joldyń boıymen jaıaý ketip barady ekenmin. «Láılá» dep shaqyrǵan zor daýysqa jalt buryldym. Sóıtsem,  áppaq túıe tur. Álgi túıe kıizsiz, esh jamylǵysyz qurylǵan qazaq úıdiń ortasynda tur eken. Úıdiń ýyqtary anyq kórinedi. Shańyraǵyn da baıqaımyn. Sosyn esh jamylǵysyz, jalańash turǵan úıge qamalǵan túıege jaqyndaıdy ekenmin. Esh qoryqpaımyn. Sóıtsem, túıe de maǵan qaraı jyljyp keledi. Ol júrgen saıyn qazaq úı de birge jyljıdy eken. Myna kóriniske tańdanyp: "E, qazaq úıge qamalyp qalǵan ba desem, qazaq úıdi ózi kóterip júr eken ǵoı"  dep oılap jatyrmyn. Qadalyp qarap tursam, álgi túıe til qatady. Men túıemen kúnde sóılesip júrgen adamdaı álginiń áńgimesin qalypty qabyldaımyn. Biraq kóńilim áldenege alańdaýly eken, ketýge asyǵyp turmyn. Baǵytym aýdan ortalyǵy eken. Áppaq túıe jaı ǵana:

– Keldiń be,– deıdi. Men bas ızeımin. Biraq ketýim kerek degendi ańǵartyp, jol jaqqa qaraı qol siltep jatyrmyn. Sóıtsem:

– Bilem, sende ketesiń, qalmaısyń ǵoı,– deıdi. "Renjip qaldy ma?" degen oımen túıege jaqyndaımyn. Alyp túıe ornynan qozǵalmaıdy.

–Meniń aýyldan ketkenime kóp bolǵan. Tek el arasyna kire almaı aınalyp júrmin. Meni qýyp jibergen, – deıdi muńly daýyspen art jaǵyna qarap. Qyrǵyzsaı jaqqa kóz jiberip tur. Men aq túıeni adasqan eken dep aýylǵa qaraı aıdaǵym keledi. Biraq túıe ornynan qozǵalatyn túri joq.

– Men jol boıynda júremin,- deıdi ornymnan qozǵama degendeı. –  Sol úshin de jastar jolda kóp apat bolady,- dedi zor daýyspen. Sosyn artqa qaraı aınalyp, túıe jalańash qazaq úıdi kótergen kúıi aýylǵa qaraı aıańdaıdy. Men sońynan ergim kep, biraq «ketýim kerek qoı» dep eki jaqqa kezek qarap turyp oıanyp kettim. Túsim ap-anyq. Sózder sanamda saırap tur. Qaıta-qaıta oı eleginen ótkizip, biraz jattym. Buryn sońdy túsimde túıeni týra osylaı anyq kórmegen ekem, aq túıe kóz aldymnan keter emes. Tań atqan eken, terezeden jaryq túsip tur. Oılanǵan kúıi syrtqa úńildim. Maǵan qarsy qarap turǵan bıik taý uıqymdy shaıdaı ashyp jiberdi. Kózińizdi ashqan kezde dál qarsy aldyńyzda bıik taý kórseńiz qandaı kúıde bolasyz? Elestetińizshi?!  Qar jamylǵan shyrshalar tipti keremet áser beredi eken. Taýdyń tańǵy tabıǵatyn tamashalaýǵa asyǵyp, syrtqa bet aldym. Tup-tunyq aýany qumarlana jutyp, aınalany qorshaǵan bıik belesterge kezek-kezek kóz júgirtip turmyn. Qulaqqa urǵan tanadaı múlgigen tynyshtyq.

– Únsiz turǵanyńmen kóp nárseni aıtqyzbaı uǵasyń-aý,– dedim qarsy aldymdaǵy taýǵa qarap.  – Syrtqy qalpyń qatal qarııaǵa uqsaǵanymen, sen óte meıirimdisiń, – deımin taýmen ishteı tildesip.  – Seniń meıirimiń ǵoı meni osynda jıi shaqyratyn. Seniń baýraıyńnan ǵana saıa tabamyn. Sen sony bilesiń be? Qatty saǵynamyn, qasyńda turyp ta saǵyna beremin, – dedim kóńilimdegi saǵynyshty jetkizgim kep. О́zimmen ózim sóılesip turmyn.

Kenet... kenet esime tańda kórgen túsim kele qaldy. Alyp, aq túıe! Ol ne dep edi? Áıteýir, túıeniń áldenege ashýlanǵany esimde. Aq túıe osy taýdyń kıesi bolsa she? «Kıesiz jer bolmaıdy» degendi kóp oqýshy edim... Mysaly, Muqaǵalı aqynnyń «Aqqýlar uıyqtaǵanda» poemasynda Jetimkóldiń kıesi týraly aıtylmap pa edi? О́z oıymnan ózim shoshyp, degbirim qashty. Jamylǵysyz qazaq úıge qamalǵan aq túıe kóz aldymnan ketpeı qoıdy. Týra qazir qasymda turǵandaı bolyp, qorqa bastadym. Júgirip úıge kirdim.

– Ne boldy, túriń bozaryp ketipti ǵoı, – dedi Nazym mendegi ózgeristi birden baıqap.

– Jaı, tońǵan soń shyǵar,– dep eshteńe bildirtpeýge tyrystym. Túsimdi jaıyp salýǵa bir túrli batylym barmady. Al "oıymdy aıtsam, qorqytyp alarmyn" degen kúdigim de joq emes.

    Qyzdar syrtqa shyǵyp, serýendep júr. Al meniń oıym onǵa, sanam sanǵa bólindi. Aq túıe maǵan neni eskertkisi keldi? Jamylǵysyz qazaq úı neniń belgisi? Men nege jolda qaldym? Nede bolsa, túsimdi jorytýǵa bel baılap, úıge asyqtym. Oıyma kórshi apam tústi. Anda-sanda úıge kelip, kórgen-bilgenderin, aqylyn, ishteı túıgenin áńgimelep, aıtyp otyrýshy edi. Kishkentaılarǵa dem salatyny da bar. Qurannan habardar kisi túsimdi naqty joryp berer dep túıdim. Qyzdardy "keteıik" dep asyqtyryp, tús aýa taýdan tústik. «Densaýlyǵym bolmaı tur» degen syltaýmen kele sala kórshi apama júgirdim. Ol kisi áńgimemdi asyqpaı tyńdap, oılanyp uzaq otyrdy. – Jorytqanyń jaqsy bolǵan. Alladan aıan alypsyń balam, – dedi. – Jalpy túıe túske kóp kirmeıdi. Tústegi túıe árýaqty, kıeni, qasıetti ańǵartady. Ol aýyldyń kıesi ketken eken. Sodan beri jurttyń quty qashyp, berekesi bolmaǵan-aý,sirá. Aq túıe kótergen jamylǵysyz qazaq úı osyny ańǵartyp tur. Shańyraǵy men ýyqtarynyń ornynda turǵanyn kórgeniń – jaqsylyqtyń belgisi, el arasynda birliktiń baryn kórsetedi, – dedi. Al túıeniń aıtqan sózderin joryp qajet emes, ol aqıqatty aıtqan. Seniń barar jerińe ketip qalmaı, jol ortasynda qalǵanyń – aýylyńa alańdaýyń. On segiz myń ǵalamdy jaratqan Alla – barlyq nárseniń ıesi. Adamdy bylaı qoıǵan da, ushqan qus pen jybyrlaǵan jándik te Qudaıdyń menshiginde. «Sý ıesi Súleımen» dep syıynamyz, al jer ıesin jeke dara atamasaq ta, baryn baıaǵydan bilemiz. Demek, bul aýyldyń kıesi bar. Jaryqtyq «aınalyp júrmin» degenine qaraǵanda  ketken kórinedi bir kezderi. Alla jolyna qurban shalyp, quran oqytqan jón bolady aýyl arasynda. Kıe dep qudaıǵa serik qosty demegin, túsińde kórgen túıeń eldiń berekesi, yrysy, yntymaǵy da bolýy múmkin, – dep kórshi apam sózin aıaqtady.   Aq túıeniń sózderin taǵy da esime túsirdim. «Men aýylǵa kire almaı aınalyp júrmin. Jol boıynda júrmin. Sol úshin de jolda jastar kóp apat bolady». Qaharly ún, ashy daýys. Birden kóktemde jol apatynan qaıtys bolǵan synyptasym esime tústi. Qarsy soǵylǵan kóliktegi kisi de osy Qyrǵyzsaıdyń turǵyny. Onyń aldynda da jol apatynan qaıtys bolǵan adamdar az emes. Jáne o dúnıege attanyp jatqandardyń kópshiligi – jastar.

     Qyrshynnan qıylǵan qurby qurdastarymdy oılap otyrmyn. «Allanyń jibergen ajalynan kim qashyp qutylǵan» dep talaı ret ózimizdi jubattyq. Keýdemiz óksikke tolyp, ózegimiz órtense de, qoldan keler dármen joq, talaıdy jer qoınyna tapsyrdyq. Búginde bári bir-bir tómpeshikke aınalǵan. Sonda Qyrǵyzsaıdan kıe ketkendikten jastaryn ajal qushty ma? Jerdiń kıesi nege ketti? Álde qudaıdyń qahary ma? Jerdiń kıesi eline qorǵan bola ma? Jaýapsyz suraqtar tizilip jatyr... O dúnıelik bolǵan jastardyń barlyǵymen derlik etene jaqyn aralaspasam da, olardyń amandyǵy kóńilge qýat edi. Búginde qurby-qurdastarymnyń barlyǵy ózinshe jol taýyp, tirshilikke kirpish bolyp qalanyp jatqany anyq. Kimniń de bolsa, alystan atyn estip, habaryn bilip qalsam, «aýyldasym» dep alańdaımyn. Jalǵyz men ǵana emes, Qyrǵyzsaıda ósken qurdastarymnyń barlyǵy da solaı. Kúnde kezdesip, jıi júzdespesek te, bir-birimizge ishteı tileýlespiz, bilemin. Biraq sońǵy jyldary jıilegen jas ólimnen seskenetinim ras. Ajalǵa arasha bola almasym anyq, alaıda shynaıy yqylaspen jasalǵan duǵa jáne sadaqa aldaǵy qaýipti qaıtaratynyn oqyǵanmyn. "Qalaıda aýyldyń kıesin óz jerine qaıtarý kerek! Kóptiń tilegi qabyl ǵoı, ortaq nıetpen qudaıǵa qulshylyq etý kerek shyǵar..." Aıan bergen Allaǵa shúkir aıttym. Osy sheshimnen soń arqamnan aýyr júk túskendeı jeńildep qaldym.

      Essiz saǵynyshymnyń sebebin endi túsingendeımin. Janyma medet, kóńilime qýat beretin kıeńniń baryn baıaǵydan bilsemshi... Aqqýsyz qalǵan Jetimkóldeı, kıeń ketkeli sende qulazyǵan ekensiń-aý, aýylym! Baýyryńnan bútin bir el kóshpese de, berekeń bolǵan, merekeń bolǵan órimdeı órenderińnen aırylypsyń. «Bul qonysqa asyǵatyndaı kindigim kómilmep edi ǵoı» deýshi edim. "Ulanym" dep ózińe shaqyryp turatyn kıeńniń baryn endi ǵana túsindim.

      Eki kúnnen soń qalaǵa qaıttym. Meni únemi taýǵa tartyp turatyn jumbaq kúıden arylyp, boıym jeńildegen. Jumysqa da qulshynyspen kiristim. Alaıda aq túıe kópke deıin oıymnan ketpeı júrdi. Tipti onymen taǵy da túsimde qaýyshqym keldi. Qyrǵyzsaıdan jyraqtaǵan soń shyǵar, aq túıe túsime qaıta kirmedi. Meıli, aq túıeni túsimde kórmesem de, jerdiń kıesin qasıetti topyraǵyna qaıtaryp, toıy toıǵa ulasqan aýyldyń ajarynan kóretinime senimdimin. Sol úshin amanattaı bolǵan aıandy qabyldap, perzenttik boryshymdy oryndaýǵa bel baıladym. 

Láılá Noǵaıbekqyzy