Qansha qazaqstandyq lýdomanııa dertine shaldyqty? Sarapshylar men depýtattar pikiri

Qazaqstanda 440 myńǵa jýyq adam lýdomanııadan zardap shegedi, bul halyqtyń úsh paıyzy. Mundaı statıstıkany Májiliste Almaty Respýblıkalyq psıhıkalyq densaýlyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy bas dırektorynyń orynbasary Dáýlet Baıpeıisov bólisti, dep habarlaıdy QazAqparat Orda.kz.

Parlamentte sóılegen sózinde sarapshy lýdomanııa qumar oıyndarǵa patologııalyq tartymdylyq ekenin atap ótti. Ol hobbıge baılanysty psıhıkalyq buzylys retinde jikteledi. Onyń álemde taralýyn halyqtyń 0,12% - dan 5,8% - na deıin baǵalaıdy. Bul rette eresek halyqtyń shamamen 12,5% - y únemi oınaıdy.

"Osylaısha, matematıkalyq modeldeý kezinde, eger osy sandardy Qazaqstanǵa aýdaratyn bolsaq, osyndaı kórinis alynady. Patologııanyń taralýy 442 myń adamǵa deıin bolýy múmkin ıaǵnı halyqtyń úsh paıyzy", Baıpeıisov aıtty.

Qazaqstanda epıdemıologııalyq zertteý 2012 jyly júrgizildi. Respondentter (tórt myńnan astam) - 16 jastan 21 jasqa deıingi jastar. Zertteý táýeldilik táýekelderiniń taralýyn anyqtady. Zertteý nátıjeleri boıynsha 16 jáne 21 jastaǵy jasóspirimder men jastardyń kompıýterlik táýeldiligi bir paıyzdy quraıtyny anyqtaldy. Al nashaqorlyqtyń damý qaýpi-saýalnamaǵa qatysqan adamdardyń 23% -. patologııalyq táýeldiliktiń damý yqtımaldyǵy saýalnamaǵa qatysqan oqýshylardyń bes paıyzynda anyqtaldy.

"Qazir búkil álem boıynsha kómek suraýǵa qatysty. Bul ortasha eseppen 0,23 % quraıdy. Qazaqstanda qandaı kómek kórsetiledi. Osy kontıngentke kómek kórsetý úshin 20 psıhıkalyq kómek kórsetý ortalyǵy jumys isteıdi. Iаǵnı, árbir oblys ortalyǵynda jáne Respýblıkalyq mańyzy bar úsh qalada osyndaı ortalyqtar bar. Sonymen qatar, qalalyq emhanalar deńgeıindegi 80 bastapqy psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵy. Aýylda bul 205 psıhıkalyq densaýlyq kabıneti. Dıagnoz qoıý jáne kómek kórsetý densaýlyq saqtaý mınıstrligi bekitken tıisti buıryqtar men erejelermen retteledi", deıdi maman.

Onyń derekteri boıynsha, 28 naýryzǵa dınamıkalyq BAQYLAÝDA Qazaqstan boıynsha 12 pasıent tur. О́tken jyly 11 adam, 2022 jyly 10 adam boldy. Emdeý stasıonar jaǵdaıynda da, ambýlatorııalyq jaǵdaıda da bolýy múmkin.

"Bizde halyqaralyq standarttarǵa sáıkes keletin jańartylǵan klınıkalyq hattama bar. Aımaqtyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyqtarynda jyl saıyn 20-30 pasıent stasıonarlyq emdeýden ótedi. Emdeý uzaqtyǵy stasıonarda 22-den 31 kúnge deıin. Emdeý men ońaltýdyń uzaqtyǵyn eskere otyryp, adamdy qoǵamǵa qaıtarý úshin toǵyz aı qajet", deıdi Dáýlet Baıpeıisov.

Sondaı aq buǵan deıin depýtat Elnýr Beısenbaev lýdomanııaǵa qatysty bıznestiń jyljymaıtyn múlik naryǵyn basyp ozǵany týraly habarlaǵan bolatyn.

— О́tken jyly beıresmı aqparat boıynsha býkmekerlik keńselerdiń aınalymy 1 trln teńgege jetti. Qumar oıyndar qazir jyljymaıtyn múlik naryǵyn basyp ozdy. Sondyqtan zań jobasy qoǵam úshin óte ózekti jáne mańyzdy ekeni túsinikti. Shynynda da, Qazaqstandaǵy qumar oıyndar stranyet retinde taralyp, eldiń qaýipsizdigine qaýip tóndiredi. Munyń basty sebebi-qumar oıyndardyń ońaı qol jetimdiligi jáne olardyń uıymdastyrýshylarynyń veb-saıttarynyń Internette keń taralýy. Eger siz derekterge qarasańyz, aldaǵy eki jarym jylda eldiń árbir besinshi turǵyny oıyn oınaıdy nemese qumar oıyndarǵa qatysy bar. 400 myńǵa jýyq adam býkmekerlik keńseler men kazınolardyń turaqty klıentterine aınaldy, - dedi Elnýr Beısenbaev Parlament Májilisinde oıyn bıznesi týraly zań jobasynyń tusaýkeseri kezinde.

Onyń aıtýynsha, ajyrasýdyń 40% - y lýdomanııadan tikeleı týyndaǵan. Turmystyq zorlyq-zombylyqqa júginetinderdiń kópshiligi osy qumar oıynǵa táýeldi.

— Mysaly, 2022 jyly elde 3 myń 676 adam óz — ózine qol jumsady, al olardyń besinshisiniń biriniń sebebi-lýdomanııa. О́kinishke oraı, bul aýrý qazir armııada keń taralǵan. Buryn sarbazdar arasynda sýısıd sırek kezdesetin. Aýrý azaıǵanymen, sarbazdar arasyndaǵy sýısıd jıilep ketti. Olardyń kópshiligi qumar oıyn tuzaǵynan shyǵa almaıdy jáne osyndaı qorqynyshty qadamǵa barady. Sonymen qatar, qylmyskerlerdiń 20% - y "qumar oıynǵa táýeldiler"ekeni belgili boldy. Olar aldymen stavkalardan aqsha tabý úshin qaryz alady, sodan keıin urlyq pen tonaý sııaqty qylmystar jasaıdy. Osylaısha, lýdomanııa HHI ǵasyrdyń aýrýyna aınalady. Tipti mektep oqýshylary da oınap, stavka jasaı bastady. Olar eresek týystarynyń atynan tirkelip, oınaıdy, mundaı jaǵdaılar jıilep ketti. Mysaly, eldegi árbir besinshi jas býkmekerlik keńselerde bás tigedi. Bul degenimiz, mıllıonnan astam jas kem degende birneshe ret bás tigedi, - dep tolyqtyrdy májilismen.