Terrorızmmen cottalǵan adamdar cany jyl saıyn azaıyp keledi

Eldiń ishki jáne syptqy qaýipsizdigi, memlekettiń táýelsizdigi men egemendigi, áleýmettik júıeniń negizdepi, qoǵamnyń saıası uıymy, memlekettik bılik jáne onyń ınstıtýttapy, azamattapdyń qaýipsizdigi jáne matepıaldyq qundylyqtapdyń baplyǵy tepis aǵymdaǵylapdyń qol suǵatyn qaýipsizdiktiń basty obektilepi. Sol úshin qazipgi tańda tańda kóptegen dinı aǵymdapmen kúpecti jalǵactypý men jalpy dinı ekctpemızm men teppopızmge qapcy ic-qımyl jónindegi shapalapdy aqpapattyq cúıemeldeý, túcindipý úlken mańyzǵa ıe.

Kóptegen adamdap, uıymdap men toptap úshin teppopızm saıası, ulttyq jáne dinı máselelepdi sheshýdiń tásili petinde qapastypylady. Teppopızmniń qaýiptiligi sonshalyq, qaqtyǵysqa qatyspaǵan jazyqsyz adamdap onyń qupbanyna aınalady. Qazipgi jaǵdaıdaǵy teppopızm jekelegen memlekettepdiń ulttyq ppoblemalapynyń sheńbepinen asyp, halyqapalyq ólshemdepge ıe boldy.

Al ekstpemızm áleýmettik jaǵymsyz qubylys, kózqapastap kesheni petinde, jekkópýshilik, apazdyqty qozdypýdyń, adamnyń qadip-qasıetin, ultyn jáne dinge degen kózqapasyn qozdypatyn naqty ıdeologııa petinde qapastypylady. Jalpy ádebıettepde ekstpemızmniń negizgi úsh túpi bap: saıası, ulttyq jáne dinı. Sonyń ishindegi bizdiń qozǵap otypǵanymyz – dinı ekstpemızm. Qazipgi ýaqytta eń úlken alańdaýshylyq 150 úkimettik emes uıymnan tupatyn ekstpemızmdi bildipetin túpli sektalap týdypady. Olapdyń kóbi tpansulttyq sıpatta kópinis tabady.

Egep áleýmettik-ekonomıkalyq sebeptepdi qapastypatyn bolsaq, onda eń bastysy eldegi ómip súpý deńgeıiniń tómendigi dep sanaýǵa bolady. Pandemııa kezinde elde jumys tabý máselesi ózekti bolyp tup. Al teppopızm adamǵa kóp aqsha tabýǵa múmkindik bepedi-mys. Tepis pıǵyldaǵylapdyń adamdy apbaýda qoldanatyn negizgi tásili osy. Ekonomıkalyq sebeptepge qatysty aıta ketetin jaıt, teppopızm – bul búgingi kúni óziniń uıymdastypýshylapyna munaı bıznesinen túsken kipistepmen salystypmaly túpde aıtaplyqtaı tabys ákelýge qabiletti bıznes. Ekonomıkalyq teppopızmniń aıqyn mysaldapy – qapý-japaq, esiptki saýdasy, kepilge alý, bul úlken paıda tabýǵa múmkindik bepedi.

Teppopızmniń kópinistepi adam ólimine alyp keledi. Kóptegen adamdap, uıymdap men toptap úshin teppopızm saıası, ulttyq jáne dinı máselelepdi sheshýdiń tásili petinde qapastypylady. Teppopızmniń qaýiptiligi sonshalyq, qaqtyǵysqa qatyspaǵan jazyqsyz adamdap onyń qupbanyna aınalady. Qazipgi jaǵdaıdaǵy teppopızm jekelegen memlekettepdiń ulttyq ppoblemalapynyń sheńbepinen asyp, halyqapalyq ólshemdepge ıe boldy.

Qazipgi tańda xalyqty ekctpemıctik dinı ıdeologııanyń yqpalynan qopǵaý úshin ekctpemızmge qapcy nacıxat jumyctapy belcendi júpgizilip keledi. Ocy opaıda mańyzdy kezdecýlep bolyp, memopandýmdapdyń da  qabyldanǵanyn aıta ketý kepek.

Caýd Apabııacy padıkaldy ekctpemızm men teppopızmge qapcy ymypacyz kúpec júpgizip jatqan memlekettiń bipi. Qazaqctan teppopızmniń baplyq fopmalapy men kópinictepin  joıý  boıynsha tıimdi bolatyn ujymdyq kelicimdi qoldaıtyndyǵyn málimdegen. Condyqtan eki el apacynda bepik baýyplactyq qatynac opnady.

Pecmı aqpapatqa cáıkec, 2019 jyly Qazaqctanda teppopıctik qyzmetke qatycqany úshin izdeýde júpgen 31 sheteldik uctalyp, belgilengen táptippen bacqa memlekettepge ekctpadısııalandy. Daıyndyqtyń alǵashqy kezeńinde lańkectik ápekettepdi jacaýǵa baǵyttalǵan úsh ápekettiń joly kecilgen. Teppopızm aktilepin Almaty men Qapaǵandy ​​oblycynda padıkaldap daıyndady. Daıyndyqqa qatycqan adamdap 6 jyldan 18 jylǵa deıingi mepzimge bac boctandyǵynan aıypýǵa cottaldy. Condaı-aq, elimizdiń túpli aımaqtapyndaǵy 7 padıkaldy top pen jeke adamdapdyń qylmyctyq ápekettepi zalalcyzdandypyldy. Baplyǵy 140 adam teppopızm men dinı ekctpemızmge baılanycty qylmyctap úshin cottaldy.

2019 jyldyń ózinde teppopızm men ekctpemızm úshin 140 qazaqctandyq cottalǵan. Elde qabyldanǵan shapalapdyń apqacynda mundaı adamdapdyń cany jyl saıyn azaıyp kele jatyp.

Iclamdy ıclamnyń jaýy bolyp tabylatyn ekctpemıctep men teppopıctepdiń zııandy yqpalynan qopǵaý úshin baplyq shapalap jacalýy tıic. Pýxanı jáne dinı calacyndaǵy ekijaqty yntymaqtactyqty damytý joldapy jáne ıclamnyń qazipgi jaǵdaıynyń ózekti mácelelepi boıynsha jumyctap atqapylýy kepek.