О́lketaný mýzeıiniń ónegesi mol

Elbasynyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty baǵdarlamalyq maqalasynda «Týǵan jer» baǵdarlamasyn qolǵa alý týraly tapsyryp, ólketaný isiniń ózindik qundylyǵy týraly oı qozǵaǵan bolatyn. Baıandy bastamanyń nátıjesinde ashylǵan nysannyń biri- Jambyl oblysy, Moıynqum aýdany, Bınazar aýylyndaǵy «О́lketaný» murajaıy.

Jalpy, úsh bólmeli murajaı «Aýylym-altyn besigim», «Aýylymnyń eńbek ardagerleri», «Qaldyrǵan iziń máńgilik», «Aýǵan soǵysy ardagerleri» jáne «Batyr analar» atty bólimderge bólingen. Onda Sosıalıstik Eńbek Erleri Qudaıbergen Birtaev pen Shoman Sháripbaevtyń ómir joldary men erligi erekshe kórinis tapqan.

Murajaıǵa qoıylǵan qundy málimetter men jádigerler aýyl turǵyny, uzaq jyldar boıy basshylyq qyzmetterde bolǵan Aıman Zenádilovanyń jeke qorynan alynǵan. Aldaǵy ýaqytta olardyń qatary kóne zattar, tarıhı buıymdar, sarǵaıǵan hattar jáne sýrettermen tolyǵa túspek.

Aıta ketý kerek, bul Moıynqum óńirindegi ekinshi murajaı. Aýdan ortalyǵyndaǵy mýzeı 1973 jyldan kúni búginge deıin qaltqysyz qyzmet kórsetip keledi. Murajaıdyń ataýy 1978 jyly «Eki márte Eńbek Eri Jazylbek Qýanyshbaev atyndaǵy shopandar turmysy men eńbeginiń tarıhı mýzeıi» dep atalsa, keıinnen «Jazylbek Qýanyshbaev atyndaǵy mýzeıi» dep aýystyryldy. Mýzeıde aýdannyń ótkeni men búgininen syr shertetin 6530 jádiger jınaqtalǵan. Murajaıǵa kelýshiler eń aldymen Jaz-atanyń beınesi, ómir joly men ólkeniń tarıhy jáne kórneki oryndarymen tanysa alady. Ásirese, sýretshi Zańǵar Medetbekovtiń qolynan shyqqan Jaz-atanyń jaılaýdaǵy beınesi, Qazaq handyǵynyń qazyǵyn qaqqan Jánibek pen Kereı hannyń at ústindegi bolmysy, tabıǵat dıagrammasy men «Jaılaýdaǵy toı» týyndylary sózsiz kelýshilerdiń tańdaıyn qaqtyrady.

Jaz-atanyń arnaıy buryshynda «Eńbek Eri» ataǵyna berilgen qos juldyzy, ár jyldardaǵy sýretteri men qujattary, shopan taıaǵy, «Urpaqqa ulaǵat» atty kitapshasy, 80,90,100,110 jasqa tolýyna oraı shyǵarylǵan tósbelgileri, jeke buıymynan kostıým-shalbary, shapany, qundyz bórki, 80 jastyq mereıtoıyna tartý etilgen syılyqtary men Qýanyshbaevtyń ózi jatqan tósegi qoıylǵan. Sondaı-aq munda kózi tirisinde túsirilgen qysqa metrajdy derekti fılmdi de kóre alasyz.

«Tabıǵat» bólmesinde aýdannyń ań-qustary, ósimdikteri men «Qyzyl kitapqa» engen janýarlary jaıynda tanysýǵa bolady.

Arheologııalyq bólmedegi Birlik aýylynyń mańyndaǵy «Tórtkúl» qalashyǵynan tabylǵan qysh qumyranyń synyqtary, keramıka túrleri, qumyra, tabaq, jebeniń ushtary, qol shoqpar, kise beldik syndy kóne buıymdar mýzeıdiń ajaryn ashyp tur.

Al «Etnografııa» bóliminde turmystyq buıymdar men ulttyq kıimder, mal sharýashylyǵynyń órkendeýi men damýyna arnalǵan dúnıeler jınaqtalǵan. Mine, osyndaı qundy jádigerler kelýshilerdiń kózaıymyna aınalyp otyr.