Depýtattar Ekibastuzǵa baryp, óńirlerdegi jylý energetıkasy máselelerin talqylady

Ekibastuz qalasynda ortalyq atqarýshy organdar, ákimdikter men energetıka salasyndaǵy kompanııa basshylarynyń qatysýymen jylý energetıkasy máselelerine arnalǵan kóshpeli otyrys ótti. Jıyndy Májilistiń Ekologııa máseleleri jáne tabıǵat paıdalaný komıteti uıymdastyrdy. Depýtattar jylý elektr ortalyǵyndaǵy jóndeý jumystarymen jáne qalanyń jylý magıstraldaryn qaıta jańartý jumystarymen tanysty.

Komıtet tóraǵasy Edil Jańbyrshınniń basshylyǵymen ótken kóshpeli otyrys «Ekibastuzteploenergo» JShS jylý-energetıkalyq ortalyǵyn aralaýdan bastaldy. Búginde munda bir mezgilde bes qazandyq agregatyna kúrdeli jóndeý júrgizilýde. Jylytý maýsymy bastalǵanǵa deıin bager sorǵylaryna, qubyrlarǵa jáne basqa da jabdyqtarǵa kúrdeli jóndeý júrgizý qajet. Depýtattar men qoǵam belsendileri kemshilikterge toqtalyp, JEO basshylyǵyna saýaldar qoıdy.

Depýtattar Máshhúr Júsip jáne Abaı kóshelerindegi Ekibastuz jylý magıstraldaryndaǵy jóndeý jumystarynyń barysyn da tekserdi. Resmı málimet boıynsha, munda anyqtalǵan 260 kemshiliktiń 178-i joıyldy. Jazdyń ortasyna qaraı qalany ystyq sýmen jabdyqtaýdy qalpyna keltirý kózdelip otyr.

Talqylaý odan ári «Jylý energetıkasynyń ózekti máseleleri» taqyrybynda ótken dóńgelek ústel aıasynda jalǵasty. Kún tártibindegi másele – Rıdder, Ekibastuz, Temirtaý, Jezqazǵan, Aqtaý jáne Kentaý qalalaryndaǵy aldaǵy jylytý maýsymyna daıyndyq. Dál osy aımaqtarda jylý elektr ortalyqtarynda apat qaýpi bar. Jylytý maýsymy bastalǵannan beri Qazaqstan boıynsha jylý jelileriniń temperatýralyq kestelerin saqtamaýdyń 403 jaǵdaıy tirkelgen.

Otyrysqa máslıhat depýtattary, Energetıka, Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrlikteriniń, oblystyq ákimdikterdiń, energetıkalyq kásiporyndardyń basshylary qatysty.

Jıyndy ashqan depýtat Edil Jańbyrshın Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń VIII saılanǵan Parlamenttiń birinshi sessııasynyń ashylýynda ınfraqurylymdy damytýǵa qatysty ustanymdardy qaıta qarastyrý qajettigi týraly aıtqanyn atap ótti.

Senimdi ári úzdiksiz jylýmen qamtamasyz etý azamattarymyzdyń ál-aýqatynyń negizgi kórsetkishi jáne halyqtyń órkenıetti ómir súrýi úshin mańyzdy. Osy turǵydan alǵanda, Petropavl, Temirtaý, Stepnogorsk, Rıdder qalalary turǵyndarynyń birneshe kún boıy jylýsyz jáne ystyq sýsyz qalýyna ákep soqqan apatty jaǵdaılar júıeli problemaǵa aınalýy múmkin ekenin kórsetip otyr. Sol sebepti, úzdiksiz jylýmen qamtamasyz etý sharalaryn dereý qabyldaý qajet ekeni sózsiz. Qazaqstandaǵy kóptegen jylý energııasy ortalyqtary elý jyldan astam ýaqyt buryn paıdalanýǵa berilgen. Jylý energııasy ortalyqtarynyń negizgi jáne qosalqy jabdyqtarynyń, qazandyqtardyń tozyǵy jetken, jylý jelilerindegi jáne jylýdy tutyný júıeleriniń eskirýi 70%-dan asqan. Bul qaterli deńgeı bolyp esepteledi jáne olar kez kelgen sátte isten shyǵýy múmkin, – dedi komıtet tóraǵasy.

Depýtattardyń pikirinshe, mundaı jaǵdaıdyń sebebi jylý energetıkasy salasynda biryńǵaı saıasattyń bolmaýynda.

О́z kezeginde, Energetıka vıse-mınıstri Jandos Nurmaǵanbetov synı eskertýlermen kelisti. Ol Energetıka mınıstrligi aımaqtardaǵy jumystyń merziminde oryndalmaýy men daıyndyǵyna jaýapty ekenin aıtty.

– Mınıstrlik elektr stansııalarynyń tehnıkalyq aýdıtin aıaqtady. Reıtıng kelesi negizgi kórsetkishter boıynsha qalyptastyryldy: amortızasııa, negizgi jabdyqtyń jumys ýaqyty, otyn shyǵynynyń naqty kórsetkishteri, shtattyq keste, tıimdilik, tehnologııalyq buzýshylyqtar jáne jóndeý baǵdarlamalarynyń oryndalýy. Kórsetilgen krıterııler boıynsha elektr stansııalary reıtıng boıynsha bólinedi. Barlyq 37 JEO boıynsha ákimdiktermen birlesip, aldaǵy jylý maýsymyna daıyndyq boıynsha Jol kartalary qalyptastyrylady. Olar mınıstrliktiń baqylaýynda bolady, – dep baıandady vedomstvo basshysynyń orynbasary.

Sondaı-aq, májilismenderdi energetıka kásiporyndarynyń jylý energııasyn jetkizýshiler aldyndaǵy qaryzyn joıý, sala qyzmetkerlerine eńbekaqy tóleý barysy alańdatty. Depýtat Sergeı Ponomarev JEO-ǵa barǵan soń Ekibastuzdaǵy jylý elektr stansııalarynyń jumys isteý jaǵdaıyn ekstremaldyq dep atap ótti. Al májilismen Aıan Zeınýllın apattardy tekserýdiń qorytyndysy men jylý jelilerin kommýnaldyq menshikke berý barysy týraly saýal qoıdy.

– Bul Memleket basshysynyń tapsyrmasy bolatyn. «Ekibastuzteploenergo» kompanııasynyń búginde óte úlken qaryzy bar. Sondyqtan jóndeý naýqanyn júrgizý úshin ystyq sý qazandyqtaryn Ekibastuz qalasynyń kommýnaldyq menshigine tegin qabyldadyq. «Ortalyq Azııa elektroenergetıkalyq korporasııasy» aksıoner retinde JEO jóndeý naýqanyna tikeleı ınvestısııa salady. Bizdiń ortaq mindetimiz – 1 qazanda halyqty jyly taratý, – dedi  Pavlodar oblysynyń ákimi Asaın Baıhanov.

 «Qazaqstan elektrenergetıka qaýymdastyǵy» tóraǵasy Talǵat Temirhanov saladaǵy jalaqynyń ádilettiligi máselesin kóterdi. Onyń pikirinshe, elimizdegi kóptegen JEO-da jylý energııasyna bekitilgen tarıfter jylý energııasyn óndirý men tasymaldaýǵa baılanysty shyǵyndardy óteı almaıdy. Bekitilgen tarıfter men naqty óndiris shyǵyndary arasyndaǵy alshaqtyq keıbir jaǵdaılarda 40%-ǵa jetedi.

Osy jáne ózge de máseleler qazir Májilistiń qaraýynda jatqan «Jylý energetıkasy týraly» jańa salalyq zań jobasynda kórsetilgen.

Búginde Aqtaýdaǵy MAEK JEO-da, Qaraǵandy oblysyndaǵy JEO-da qazandyqtardy jóndeý áli bastalǵan joq. Ekibastuz JEO boıynsha biz bul máseleni qysta kóterdik, men qalanyń jylý jelilerin retteý qyzmetin qurý kerektigin aıttym. Ekinshiden, tekserý jáne baqylaý organdaryna jóndeý jumystaryn júrgizý kezeńinde energetıkalyq obektilerge barýǵa múmkindik berý. Úshinshiden, ashyq tenderlik rásimderdi ótkizý úshin talap engizilsin, – dep depýtat Dúısenbaı Turǵanov óz usynysyn jetkizdi.

Otyrysty qorytyndylaǵan Edil Jańbyrshın memlekettik organdarǵa, ákimdikterge jáne kompanııalardyń aksıonerlerine birlesip, úılesimdi jáne jedel áreket etýdi usyndy. Komıtet depýtattary kelip túsken barlyq usynysty eskere otyryp, osy salanyń tolyqqandy jumys isteýi úshin zańnamalyq bazany jetildirý boıynsha jumys júrgizip jatqanyna toqtaldy.

О́tken qysta oryn alǵan apatty jaǵdaılar qaıtalanbaýy kerek. Jaz ýaqyty jyldam óte shyǵyp, jańa jylytý maýsymy da kelip qalady. Sondyqtan memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdar, jylý energetıkasy salasynyń sýbektileri jylý energetıkasy obektilerin jańǵyrtý men jóndeý jumystaryn ýaqtyly ári sapaly júrgizý jónindegi barlyq mindettemelerin oryndap úlgerýge tıis. Qazir estip otyrǵanymyzdaı, bul jumystar bastalǵanymen, kesteden keshigý oryn alýda, keı jerlerde qarjylandyrý áli bastalmaǵan, – dedi komıtet basshysy.

Májilistiń Ekologııa máseleleri jáne tabıǵat paıdalaný komıteti jylýmen qamtý máseleleri boıynsha kóshpeli otyrystar ótkizý tájirıbesin ózge óńirlerde de jalǵasady.

Májilistiń Baspasóz qyzmeti 74-63-01. Foto J.Jumabekov