29 Mamyr, 2019 Tarıh
"Steplag" lageri aldaǵy 4-5 jylda typ-tıpyl bolýy múmkin (foto)
Tarıhı oryndar ne sebepti qaıta qaldpyna keltirilmeıdi...
Kezinde 6 myńdaı saıası tutqyn jazasyn ótegen "Steplag" lageriniń orny búginde qırap jatyr dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi. Ol týraly Darhan Muqan óziniń Facebook áleýmettik jelisinde jarııalaǵan.
"Munda 1954 jyly 16 mamyr 26 maýsym aralyǵynda tutqyndardyń jappaı kóterilisi bolyp, kúshpen janyshtalǵany belgili. Lager kontıngentin negizinen ýkraındar men lıtvandar quraǵan. Derekterde kóterilisti basýǵa 1500-nan astam áskerı, 100 shaqty ıt, órt sóndirý mashınalary men tankiler qatysqany aıtylady" - dep tarıhı oryndardy saqtap qalýǵa qatysty birneshe usynystaryn jetkizdi.
Bizdiń aıtpaǵymyz-basqa. Osy tarıhı oryn joıylyp barady. Aldaǵy 4-5 jylda typ-tıpyl bolýy da múmkin. 70-jyldary lager aýmaǵyna túrli óndiristik nysandar oryn tepse, keıin jeke kásipkerlerge jer ýchaskeleri berilgen. Osynyń barlyǵyn júıelep, qujattaryn durystap daladaǵy mýzeı ashý jaǵyn oılastyrý kerek. Kásiporyndarǵa reti kelse basqa aýmaqtan oryn berilse. Sóıtip, tolyqtaı bolmasa da lagerdiń biraz bóligin qalpyna keltirip, "Dolınka" sııaqty tarıhı-týrıstik ortalyqqa aınaldyrýǵa bolady. Kásipkerler, iri kásiporyndar lager aýmaǵyndaǵy paıdalanylmaı jatqan ýchaskelerin memleketke qaıtarsa, úkimet osynyń tıimdi tetikterin usynsa. Ol ıgi iske Arystanbek Muhamedıuly basqaratyn mınıstrlik bastamashy bolyp, zańnamalyq-quqyqtyq múmkindikterdi qarastyrsa degen tilek bar.
Sharýashylyq ǵımarattardyń qırandysy
Raýshan Qaparova basqaratyn Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıi osy orynǵa qaladaǵy №8, 13 mektep oqýshylaryn aparyp, tanymdyq-tarıhı ekskýrsııa jasatty. Tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, О́.Baıqońyrov atyndaǵy Jezqazǵan ýnıversıtetiniń professory Turǵanbek Allanııazov oqýshylarǵa Keńes odaǵyndaǵy lagerler júıesi, "Steplag" tutqyndary men mundaǵy rejımdik erekshelikter týraly áńgimeledi.
1954 jyly 16 mamyrda qylmystyq baptarmen sottalǵan tutqyndar osy jerde qabyrǵany buzyp, áıelder pýnktiniń aýmaǵyna ótpek bolǵan
Ekinshi qabatqa kóteriletin baspaldaq jaqynda qulapty
Steplag — «halyq jaýlaryna» arnalǵan erekshe lager. 1940 jyly Keńgir ózeniniń jaǵasynda burynǵy pıoner lageriniń ornynan SSRO ishki ister halyq komıssarıatynyń (NKVD) iri lager «Jezqazǵan lageri jáne SSRO NKVD GÝLAG-nyń kombınaty» quryldy. 1943 jyly Úlken Jezqazǵannyń iske qosylǵan jáne salynyp jatqan bólimderiniń bári NKVD-nyń qaraýyna berilip, ol «NKVD Jezqazǵan eńbekpen túzeý lager-kombınaty» dep ataldy. 1947 jyly №4 Erekshe lager nemese STEPLAG dep ataldy. Steplag-tyń basty mindeti — Jezqazǵan mys kombınatyn tez arada salyp bitirý edi.
Sottalǵandar negizinen kinásiz jumysshylar, kolhozshylar, ınjenerler, dárigerler jáne NKVD tizimi men qurylysqa, shahtalarǵa eńbek kúshi kerek bolǵandyqtan qamalǵan adamdar boldy.
Usynǵan: Marjan Sábet
Qate tapsańyz, qajetti bólikti tańdap ctrl+enter basyńyz.
Pikir qaldyrý
pikir