Janat Nursultanuly: At baılarym - Atajurt(vıdeo)

Qýanyshyn da, qaıǵysyn da ánge qosqan qazaqtyń Qazaqstannan keıingi uıysyp, jurt bolyp otyrǵan jeri - Qytaı.  Ol jaqtaǵy bir shoǵyr jurttyń ishinde -  namysyn bıik ustap, alamanda at ozdyryp júrgen,  erlik kórsetip, eldikti pash etip júrgen baýyrlarymyz jeterlik. Básekelerde top jaryp - báıge oljalaǵan, kúreskenin jumarlap, judyryqtasqanyn sabaǵan, ánin asqaqtatyp, kúıin kúmbirletken  qandastarymyzdyń  ataǵyn estigende qashanda kóńilimiz marqaıyp qalady. Áne sol arǵy jaqtaǵy rýhy ór qazaqtyń biri - Janat Nursultanuly. Búgingi qazaq poezııasynyń qara nary Járken Bódeshulynyń jaqynda ótken mereıtoıyna sonaý Ishki Qytaıdan arnaıy kelgen Janat myrzamen syr-suhbat qurýdyń sáti tústi. 

-  Bul Atajurtqa alǵashqy kelýińiz be?

- Joq, bul birinshi kelýim emes. Meniń ata-anam elge alǵashqy bolyp qonys aýdarǵandardyń biri. On jyldan beri Jarkent qalasynda turady. Ata-anama sálemdese, osyndaǵy ónerdegi dostarymnyń shaqyrtýymen elge jıi kelip turamyn.

-   Janat myrza, bizdiń bilýimizshe, Siz Qytaıdaǵy baýyrlarymyzǵa etene tanyssyz. Degenmen qazaqstandyq oqyrmandarǵa jaqynyraq tanysýdyń sáti kelgen sııaqty.... 

-  Ákemniń esimi – Nursultan. Úrimji qalasynyń mańyndaǵy qazaq aýylynda týyp-óstim. Anamyz 12 balany dúnıege ákelgen ardaqty jan. 7 ápekem, 2 aǵam, 2 inim bar. Baýyrlarym, ápkelerimniń bári Atajurtta baqytty ǵumyr keshirýde.

-  Án ónerine qalaı keldińiz?

- Jasymnan ánge áýes boldym. Mektep qabyrǵasynda túrli is-sharalarda, konsert-keshterde án salyp júretinmin. Aýdandyq, qalalyq baıqaýlarda óner kórsetip júrdim. Mektep bitirgen kezde  úlken sahnalarǵa aıaq bastym. Shyńjań televızııasy uıymdastyrǵan,  Úrimji mádenıet basqarmalary uıymdastyrǵan saýyq keshter men konsertterde án shyrqadym.

- Bul jaqtaǵy óner juldyzdarymen shyǵarmashylyq baılanysyńyz bar ma?

- Árıne, bar. Bul jaqtaǵy kóptegen ánshilermen aǵa-baýyr bop aralasamyn. Birlesip jazǵan ánderimiz de kóp. Olardy Qytaı eline konsertke shaqyryp turamyz. Men jeke shyǵarmashylyqpen qatar Baqytkeldi Muqashuly degen azamatpen birge «dos toby» degen  dýet bolyp ta án salyp júrmin. Osy jaqtaǵy dostarymyzdyń shaqyrýymen 2012 taraz qalasynda ótken «Qarataý áýeni» atty festıvalda óner kórsetip, júldeli orynǵa ıe boldyq. Bıylǵy ótken «dala daýysy» festıvaliniń de syılyǵyn enshiledik.

-  Joǵaryda ata-anam Jarkentte turady dep qaldyńyz. Baýyrlaryńyzda osy jaqta eken. О́zińiz qashan tolyqtaı at basyn burasyz bul jaqqa?

-   Iá, «dúnıeniń basqa túkpiri qansha jerden jánnat baǵy bolsa da, Qazaqstanǵa jetpeıdi» - dep úlken kisiler bul jaqqa erte kóshken. Men mektepten soń gıdrologııa, ıaǵnı aýa raıyn boljaý men baqylaý boıynsha bilim aldym.  Oqyp júrgen kezimde úlken tabystarǵa jetý úshin bilim ǵana emes úlken tájirıbeler kerek ekenin túsindim. Solaı bıznes bastap kettim. Bıznesim ónerimdi damytýym úshin kerek.  Qolǵa alǵan sharýalarym boıynsha qazir Qytaıdyń Gýańjoý qalasynda turamyn. Bızneste júrip, Qytaıdyń iskerlik tájirıbesine ábden qanyqtym.  Qalaı degenmen, qansha alysta júrsek te óz ultymdy, otanymyzdy bir sát esten shyǵarǵan emespin. Alla qalasa jaqynda Atajurtqa bir jola at basyn buramyn.  Almaty qalasynyń turǵyny atanyp, januıaly bolýǵa nıettenip otyrmyn.

- Elge kelemin dep jatsyz, Alla nıetińizge bersin! Bul jaqqa kelýge arǵy bettegi jurttyń, óz qataryńyzdyń yqylasy qalaı?

- Árıne, atajurtqa bári de kelgisi keledi. Qaı qashanda elge kelip júrgen bizderden qyzyǵyp surap jatady. Men de dostaryma:

«Qazaq bop týǵan balamyn,

Qazaq dep jandy janarym,

Qazaqtaı elim bolǵan soń

Qazaqsyz qaıda baramyn.», - dep, elge kelýge ylǵı da nasıhat aıtyp júremin. О́ner jolynda júrgen, basqa salada da júrgen jigitter qazaq balasy retinde jumys isteı alýy kerek.  Bir jeńnen qol, bir jaǵadan bas shyǵaryp, shetelde alǵan bilimderin osynda jumsap, iske jaratýy qajet. Meniń baıqaýymsha, Qazaqstanǵa bir kisilik úlesin qosa alatyn tanymal ǵalymdar men tıisti mamandar shetelde júr. Qytaıdyń ózinde qanshama qarakózder ǵylymı áleýetin sol eldiń damýyna jumsaýada. Sondyqtan, shetelden maman shaqyrýda, shetel tájirıbesin ıgerýde eń aldymen sol elde ómir súrip jatqan qandastarymyzdy birinshi nazarda ustaǵanymyz jón. Estýimshe, sońǵy jyldary bir jola toqtalyǵan qazaq kóshi qaıta jandanatyn kórinedi. Bul árıne qýantarlyq jaǵdaı. Mundaı qadam Qazaq eli men onyń bıligin dúnıejúzine abyroıly ete túspek.

- Áńgimeńizge rahmet! Elge bir jola kelýińizdi kútemiz...

-    О́zińe de rahmet! Amandyq bolsa bir kisilik azamattyq úlesimdi qosýǵa daıynmyn. Árbir qazaq qaıda júrsede "Qazaqstan" dep atalatyn memlekettiń gúldenip-kórkeıýine, ósip-órkendeýine qyzmet etýge mindetti. Onyń árbir tasy men topyraǵy ata-babalarymyzdan bizge amanattalǵan. Sol amanat úshin Atajurtqa at baılaımyn.

Áńgimelesken Nurǵalı Nurtaı