Túrki elderi odaǵynyń qurylýyna bir qadam jasaldy

     Búgin Parlament Májilisiniń tóraǵasy Nurlan Nyǵmatýlınniń jetekshiligimen ótken palatanyń jalpy otyrysynda «Qazaqstan Respýblıkasy men О́zbekstan Respýblıkasy arasyndaǵy strategııalyq áriptestik týraly shartty ratıfıkasııalaý týraly» zań jobasy maquldandy.  Qujatqa sáıkes, eki memlekettiń nemese bireýiniń qaýipsizdigine qater tóngen jaǵdaıda qos tarap ol máseleni keńesip, ortaq sheshimge keletin bolady. Soǵan sáıkes Qazaqstan men О́zbekstan ózara áskerı jáne áskerı-tehnıkalyq salalarda, azamattyq qorǵanys salasynda yntymaqtasady. Iаǵnı, eki el bir-birine qaýipsizdik máselesinde arqa súıeı alady.  Osyǵan  máselege baılanysty, zańger, Qazaq Ulttyq keńesi tóraǵasynyń orynbasaryMaqsat Ilııasulynyń pikirin bilgen edik...

     Qazaqstan Respýblıkasy Parlament Májilisiniń «Qazaqstan Respýblıkasy men   О́zbekstan Respýblıkasy arasyndaǵy strategııalyq áriptestik týraly shartty ratıfıkasııalaý týraly» zań jobasyn maquldaýy óte quptarlyq. Reseı Federasııasynyń 1994-jylǵy 5-jeltoqsanda qol qoıylǵan Býdapesht memorandýmyn buzyp, Ýkraınanyń táýelsizdigine, jeriniń tutastyǵyna qol suǵa otyryp, Qyrymdy ózine ozbyrlyqpen qaratyp alýy geosaıasatta úlken dúrbeleń týǵyzdy. Bul jaǵdaıǵa qarap otyryp biz qandaı sabaq alýymyz kerek? Birinshiden, Reseı Federasııasy óziniń ımperıalıstik saıasatyn júrgizý jolynda ózi qol qoıǵan kez-kelgen halyqaralyq kelisimdi oılanbastan jáne qymsynbastan buza salatynyn dáleldedi. Ekinshiden, atalǵan memorandýmǵa qol qoıǵan AQSh pen Ulybrıtanııa úshin áldebir shaǵyn, álsiz Ýkraına, Qazaqstan sııaqty memleketterdiń táýelsizdigin qorǵaý, jeriniń tutastyǵyn saqtaý jónindegi kepildigin júzege asyrǵanǵa qaraǵanda Reseı Federasııasymen «jyly» qarym-qatynasty saqtaý mańyzdyraq ekenin kórsetti. Úshinshiden, óziniń baýyrlas Ýkraına memleketine osyndaı ozbyrlyq jasap otyrǵan Reseı Federasııasy Qazaqstan, Túrkimenstan, О́zbekstan, Qyrǵyz eline jaqsylyq jasamaıtyny dáleldenip, Reseı eli týraly «máńgilik dos», «tatý kórshi» degen eles joıyldy. Sonymen birge, Reseı Federasııasy Memlekettik dýmasynyń vıse-spıkeri, LDPR partııasynyń ári fraksııasynyń jetekshisi Vladımır Jırınovskııdiń "Rossııa 24" telearnasyna bergen suhbatynda «Nıkakıh respýblık v Sredneı Azıı. Sredneazıatskıı federalnyı okrýg – glavnyı gorod Vernyı! Segodnıa ý nego chýjoe nazvanıe Almata – moı rodnoı gorod. Eto prıdýmalı Ýzbekıstan, Kırgızııa, Tadjıkıstan, Týrkmenııa, Kazahstan. Sredneazıatskıı federalnyı okrýg!» dep málimdeýi atalǵan elderdiń narazylyǵyn týǵyzdy jáne Reseı Federasııasynyń ımperıalıstik saıasaty ol memleketterdiń táýelsizdigine anyq qaýip týǵyza bastady. Osyndaı jaǵdaıdan keıin túrki tildes memleketterdiń ózara yntymaqtasýy zańdy qubylys jáne bolýy tıis mańyzdy qadam bolatyn. Jalpy, Reseıdiń ımperıalıstik pıǵylyna, saıasatyna qarsy turýdyń jalǵyz joly túrki tildes memleketterdiń odaqtasýy ekenin osyǵan daıin de aıtyp kelemin. Túrik halyqtarynyń dúnıejúzilik Assambleıasy (1991), Túrki mádenıeti halyqaralyq uıymy (1992), Túrkitildes memleketterdiń Parlamenttik assambleıasy (2008), Túrkitildes memleketterdiń yntymaqtastyq keńesi (2009) jumys isteıdi. Túrki keńesine qazir Ázerbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyz jáne Túrkııa múshe bolsa, Túrkimenstan men О́zbekstan áli oılaný ústinde. Bul memleketter birikse 200 mıllıondyq odaq qurylýy múmkin. Bul qazirgi kóterilip jatqan Eýrazııalyq odaqtan álde qaıda kóp. Bul memleketterdi jalań ekonomıkalyq nemese saıası ustanym emes, ortaq til, din, tarıh jáne túbi bir túrkilik baýyrlastyq baılanys jalǵastyryp jatyr. Tek Qazaqstan ǵana emes, Qyrǵyz eliniń, О́zbekstan, Túrkimenstannyń táýelsizdigi men jeriniń tutastyǵyn saqtap, Reseıdiń aqparattyq, ekonomıkalyq ekspansııasyna qarsy turýdyń bir joly osy elder arasyndaǵy strategııalyq baılanysty nyǵaıtý bolmaq. Osy zań qabyldanǵan soń О́zbekstan Túrkitildes memleketterdiń yntymaqtastyq keńesine tolyqqandy múshe bolsa tipti jaqsy bolar edi dep oılaımyn. О́zbekstan Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymyna (ODKB) múshelikten shyǵyp ketti. Endi Qazaqstan da osy uıymnan shyǵyp, Reseıdiń 7 áskerı jattyǵý polıgondaryn jabýǵa tıis.