Sańyryq sar dalanyń sańlaǵy

Talas aýdany, Úsharal aýylynda ornalasqan Sańyraq batyr eskertkishi«Qazaqstannyń kıeli jerleriniń geografııasy» jobasy aıasynda Qazaqstannyń óńirlik qasıetti nysandar tizimine engen memorıaldy eskertkish. Bul nysan batyrdyń 300 jyldyq mereıtoıy qarsańynda turǵyzylǵan, dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

Qazaq eliniń táýelsizdik jolyn janyn pıda, basyn qurban etken jaýjúrek batyrlarymyz az bolmaǵan. Olardyń barlyǵy derlik óz sońdarynan óshpes iz qaldyra aldy. Alty alashqa aty tanylǵan sondaı erdiń biri Sańyryq Toqtybaıuly 1692 jyly Talas óńirinde dúnıe esigin ashqan. Onyń ákesi Toqtybaı da batyrlyǵymen, týrashyldyǵymen, qara qyldy qaq jarǵan ádildigimen daralanǵan tarıhı tulǵa bolǵan. Toqtybaıdan týǵan úsh bala da «jaý qaıda?» dep urandap, qolyna qarý alýdan taımaǵan erjúrek bolypty. Sańyryqtyń aǵasy Dánen de, inisi Sarymergen de qaharmandyǵymen kózge túsken tekti uldardyń teginen.

Al Sańyryqtyń aty quralaıdy kózge atqan mergendigimen shyqqan. Qazaq halqynyń basyna náýbet bolǵan «Aqtaban shubyryndy» kezinde Sańyryq mergendigin eldi qorǵaý jolynda sarp etti. Bulanty – Bileýti shaıqasynda Sańyryq kishi júzdiń Taılaq batyrymen birge jońǵarlardy oısyrata jeńdi. Osydan soń Sańyryq pen Taılaq juby Ańyraqaı shaıqasynda da atoı saldy.

Sańyryq batyr Talas óńirin jaýlap alyp, Aqkesene men Kókkeseneni áskerı qosynǵa aınaldyrǵan oırat basqynshylarymen urysta eren erliktiń úlgisin kórsetti. Aqkesene, Kókkesene arasyndaǵy shaıqastaǵy Sańyryqtyń áreketine rıza bolǵan Tóle bı batyrǵa tek qolbasshylarǵa ǵana beriletin aıyryqsha belgini tartý etip, batasyn bergen eken. Sondaı-aq «Qarlyǵash áýlıe» batyrdy Sandalkók dep atalatyn atqan mingizip, beline Isfahan qylyshyn baılaıdy. Al 1740 jyldyń sońynda Sańyryq batyr aýyr jaraqat alyp kóz jumdy. Sańyryq batyr men Taılaq batyrdyń erligi Qojabergen jyraýdyń «Elim – aı» dastanynda, jazýshy Ánýar Álimjanovtyń «Jaýshy», S.Smataevtyń «Elim – aı» romanynda kórkem sýretteledi.

Sańyraq batyr jankeshtiligimen kúresken Talas óńirinde jerlenedi. Búginde ony basyna turǵyzylǵan kesene keıingi urpaq úshin eren erlik pen kózsiz batyrlyqqa qoıylǵan eskertkish beınesin beredi.