Jańa múftı jarylqaı ma?

Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy Ábsattar qajy Derbisáli  óz qalaýymen tóraǵalyqtan bas  tartýǵa  ótinish  bildirip,  qyzmetinen  bosatyldy.  Dinı  basqarmany  13  jyl  basqarǵan   Ábsattar qajynyń   bul sheshimine  ǵylymmen  aınalysqysy  kelgendigi  túrtki bolǵan.   Al  búgin Astanada ótken Qazaqstan musylmandarynyń  VII quryltaıynda buǵan deıin  Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń (QMDB) Semeı aımaǵy boıynsha ókil ımamy bolǵan Erjan Maıamerovtyń  kandıdatýrasy  qabyldanyp,  elimizdiń  bas  múftıi bolyp saılandy. 

   Bizdińshe,  qoǵamdaǵy  dinı  júgensizdikter, aýyzdyqsyz  ketken  dinı  aǵymdar men  ekstremıstik-terrorıstik  oıqıǵalar beleń  alýy  din salasyndaǵy  aýys-túıisterdiń  qajettigine  alyp  kelgen edi.  Endi  qazaq jurty  «oryntaq almastyrý»   naýqanynan   keıin   dinı  basqarmanyń  jańa  basshylyǵyna  asa úlken   jaýapkershilik júkteri  anyq.   Alaıda,  jańa   múftı  Qazaqstandaǵy kúrdeli dinı ahýaldy sheshe  alady ma?  О́zi  halyqqa  qanshalyqty  tanys? Onyń aldynda qandaı mindetter tur?  Burynǵy  dinbasy  Ábsattar  qajy  Derbisáliniń eńbegine  kópshiliktiń  kóńili  tolady ma?  

    Osy  saýaldar  tóńireginde  tómendegi  azamattardyń  pikirin  usynyp  otyrmyz... Sizdiń  alyp-qosaryńyz bolsa,  marhabat! 

 Ǵarıfolla Esim, Senat depýtaty:  Men Dinbasynyń jumysyna rızamyn. Endigi maqsat – Bas múftı atqarǵan izgi isterin ary qaraı jalǵastyrý. Din – názik dúnıe. Dinde shekten shyǵýǵa, astamshylyq jasaýǵa bolmaıdy. Qudaıǵa shúkir, halqymyz qazir ımanǵa uıysyp keledi.  

Sultan Sartaev,  akademık:  Ábsattar qajy Derbisáli qyzmetke kirisken sátten bastap 13 jyl ishinde barlyq aýyl, aýdan, qala, oblystardy aralap, meshitterdiń jaı-kúıimen tanysyp shyqty. Áli kúnge deıin habar alyp turady. Elimizdegi 2300-den astam meshitterdiń jaǵdaıy Ábekeńe málim. Sheıh Ábsattar qajy Derbisáliniń izi qalmaǵan meshit joq desem, artyq aıtqanym emes. Sebebi, Islam dininde meshittiń orny erekshe. Musylman bilimdi de meshitten alady, qulshylyqty da Alla úıinde jasaıdy. Ǵıbadathanada ýaǵyz da aıtylady. Aıta bersek, meshittiń artyqshylyǵy kóp. Ábekeń ǵalym adam. О́mir bolǵan soń, saparlas bolyp turamyz. Kórgen-bilgenderin, oıǵa túıgenderin qaǵazǵa túsirip júredi. Ushaqta otyrǵanda ýaqytyn bosqa ketirmeı, sapardan alǵan áserlerin jazyp-syzady. Qaıda barsa da sómkesinen kitaptaryn tastamaı, el-jurtqa nasıhattap júredi.   

Serık Abbasov,  «Qazaqstan» UTA  bas  prodıýseri:  Qazaqstan musylmandarynyń kezekten tys VII quryltaıynda Bas múftı laýazymyna Erjan Maıamerov degen azamat usynylyp, jıynǵa qatysqandar onyń kandıdatýrasyn biraýyzdan qoldapty. Sizderdi qaıdam, atalmysh quryltaı maǵan “Nur Otannyń” sezdi sııaqty áser qaldyrdy. Tipti, jıynǵa qatysýshylardyń bári “Nur Otan” músheleri me dep qaldym? Tym bolmasa bireýi qalys qalsa qaıtedi? Qaırat Joldybaı degen bilimdi jigitti biletinbiz. Al myna kisini tanymaımyn, sol úshin qatty uıalyp otyrmyn. Bul “Pýtındi” “Elsınge” qaı “Berezovskıı” taýyp berdi eken dep qoıamyn?

Ámirjan  Qosanov, «Azat» JSDP-nyń bas hatshysy: Derbisáli: "Dinı basqarmany 13 jyl basqardym. Burynǵy jumysyma, ǵylym salasyna qaıta oralǵym keletinin aıtyp, elbasyǵa ótinish jasadym". Ata zań boıynsha bizde din men memleket bólek emes pe? Nege elbasyna ótinish jasaıdy?! 

Búgingi mýftıattaǵy jańalyqtarǵa oraı bir oı. Qudaıǵa, Allaǵa senemin. Biraq onyń jer ústindegi resmı ókilderin unata bermeımin. Sebebi kóp, birazyn ózderińiz bilesizder. Bir ókinishtisi, sol ókilderge degen kózqaras kóp jaǵdaıda adamnyń dinı senimine de áser etip jatady. "Qudaımen tikeleı baılanysta bolǵym keledi, maǵan deldal kerek emes" degiń kelip ketedi keıde!

Aısáýle Ábildaeva,  zańger:  Negizi zaıyrly, ıaǵnı din memleketten bólek degen ustanym, memleket dinge qatysty múldem eshteńe bildirmeıdi, aralaspaıdy, sheshpeıdi degen maǵynany bildirmeıdi. Tek sot isinde, basqa da ekonomıkalyq, basqarý máselelerinde sharıǵat zańdylyqtaryna súıenbeımiz degendi ǵana meńzeıdi. Mysaly: Reseı de zaıyrly memleket, biraq Pýtın kóp is-sharalardy bas Popyn qasynan tastamaıdy. Oǵan qosa, qandaı bolsa da basshyǵa baǵyný - paryz.

Sholpan Dıdar, muǵalim:   Qaırat Joldybaıuly óte bilimdi, kóregen   adam.  Jol sol kisiniki  edi. Jastar jan-jaqqa tartyp jatqanda eldi, olardy  tyńdata biletin adamdy nege qoımady eken? Úlkendi syılaımyz-aý, degenmen qazir zaman shaldardyki emes...

 Dáýren  Babamurat,  "Bolashaq" jastar qozǵalysynyń  tóraǵasy:  Jańa múftıdi tanymaıdy ekenmin. Bálkim, bul meniń osy saladan sál alshaqtaý ekenimniń belgisi bolar. Degenmen, ol kisiniń aldynda turǵan negizi basymdy maqsattar aıqyn. Ol- eldiń ishindegi ártúrli aǵymdardy tyıyp, qoǵamdy óz "ıslam" dinimizge qaıta burý. Bul isti ońaı sharýa deı almaımyz, bul baǵytta atqarylatyn is   qyrýar. Ásirese,  jastarmen jumys birden kúsheıýi kerek. Onsyz bolmaıdy. Al Ábsáttar qajyǵa keler bolsaq, ol kisi el ishinde kádimgideı bedeldi boldy deı alamyn. Osy kisiniń bas múftıligi kezeńinde qazaq  Islam dinine qaıta burylyp el elde,  jer jerde meshitter salyna bastady. Bul da bolsa jaqsy kórsetkish.

Baýyrjan Qaraǵyzuly, aqyn:  Máselelerdiń sheshilý-sheshilmeýin  jańa  basshylyq  jumysy  barysynda  kóre  jatarmyz. Menińshe, mýftı degen jan-jaqty bilimdi bolý kerek. Máselen, Qaırat Joldybaıuly sııaqty bilimdi azamattar kelý kerek edi. Al men bul múftıińdi men bilmeıdi ekenmin.Kitabyn, tym bolmaǵanda bir maqalasyn oqyp kórmeppin. Dinı ahýaldy múftı sheshe qoıady degenge senbeımin.  Burynǵy dinbasy Ábsattar qajy Derbisáliniń eńbegine kópshiliktiń kóńili toldy dep te aıta almaımyn.

Berik Aǵybaev, “Bolashaq” qozǵalysynyń jastar qanatynyń jetekshisi:  Kúrdeli dinı ahýaldy sheshý bir kúnniń máselesi nemese bir adamnyń jeke sharýasy emes. Qoǵam bolyp túzeýge at salysý kerekpiz. Syrtqy kúshter Qazaqstan ishindegi máselelerdiń órshı túsýine qatty yqpal jasap otyrǵanyn bilemiz. Osy oraıda sheshiletin túıinderge múftııat jaýapty bolyp, áser ete almaıdy. Ol barlyq mınıstrliktermen qatar qoǵam bolyp kúresýdi kerek etip turǵanyna kózimiz jetti. О́z basym bul kisini buryn tanymaıdy ekenmin. Biraq bul  jaıt qatty mańyzdy emes dep oılaımyn. Bastysy iske sheber, kópshilikke týra qarap, elin súıe bilse bolǵany. Ábsattar qajy moıyndaý kerek, halyq arasynda qatty tanymal bolatyn jáne qyzmette óz qarsylastaryna aıaýsyz, jaqtastaryna barynsha berik edi degen pikirdi jıi estıtinbiz. Mýftııat bastysy,  durys baǵdar berý kerek, halyqty aǵartý salasynda qosatyn úlesi basym.

    P.S.: Áleýmettik  jelilerde  júrgizgen saýalnamamyzda   jaýap  berýshilerdiń  basym  kópshiligi  jańa  múftıdi  birinshi  ret  estip  turǵandyǵyn aıtady nemese  din  salasynda tereń bilimi bolmaǵandyqtan  jaýap  berýden  bas  tartty. 

Ázirlegen  Janııa  Ábdibek