Referendým ótkizý kezekten tys saılaýdan álde qaıda tıimdi

"Qamshy" - erkin aqparat alańy. Oı ortaqtasyp, pikir jarystyrý - oqyrmannyń enshisinde. Hat qorjynymyzǵa Álibek Ydyrys esimdi avtordyń "Referendým ótkizý saılaý ótkizýden áldeqaıda tıimdi" atty maqalasy kelip tústi.  Osy jazbaǵa baılanysty ózgeshe oı, basqasha ýáj aıtam degen kez kelgen avtorǵa minberimiz daıyn. 

qamshy.kz

Jaqynda Qazaqstan halqy Assambleıasy keńesi músheleri Qazaqstanda kezekten tys Prezıdent saılaýyn ótkizý týraly bastama kóterdi. Assambelıa keńes músheleri bundaı baılamǵa kelýiniń basty sebepterin «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» baǵdarlamasyn jáne «Qazaqstan-2050» uzaq merzimdi Strategııasyn júzege asyrý úshin bar kúsh-jigerimizdi biriktirý dep túsindirdi. Sondaı-aq, Prezıdenttik saılaýdy merziminen buryn ótkizý arqyly ekonomıka ósimin nyǵaıtýǵa, júrgizilip otyrǵan saıasattyń sabaqtastyǵyn qamtamasyz etýge bolatyn kórinedi.  Taǵy bir sebep - 2016 jyly prezıdenttik jáne parlamenttik saılaýlar bir mezgilge sáıkes keledi. Konstıtýsııa normalaryn buljytpaı oryndaý maqsatynda eki saılaýdy ártúrli kezeńderde ótkizgen jón.

Bul bastamany qyzý talqylaǵan áleýmettik jeliler men baspasóz betterindegi pikirlerge súıensek, kezekten tys saılaýdyń qortyndysy belgili bolyp tur. Iаǵnı qazirgi «Ulty kóshbasshysynyń» mańaıyna toptasý. Muny qarapaıym jurt qana emes belgili qoǵam qaıratkerleri de aıtyp otyr. Iаǵnı osy Prezıdent saılaýynyń da jeńimpazy Nursultan Nazarbaev bolary sózsiz. Halqymyzda  «ótkelde at aýystyrma» degen támsil bar. Bul qazirgideı álemdi ekonomıkalyq jáne saıası daǵdarys qysyp turǵan qysyltaıań sátke qaratylyp aıtylǵan sóz.

О́tkende Prezıdent elde qatań únemdeý rejımine kóshý qajet dep málimdedi. Iаǵnı 2015 jylǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjettiń shyǵys bóligi 700 mıllıard teńgege nemese jalpy shyǵystyń 10 paıyz kóleminde azaıýtýdy, sonymen birge bıýdjettiń árbir tıynyna deıin esepteý kerektigin atap kórsetken bolatyn. Senimdi aqparat kózderine súıensek, 2011 jylǵy kezekten tys Prezıdenttik saılaýdy ótkizýge Úkimet qorynan 4,7 mlrd. teńge bólingen. Bul  2005 jylǵy saılaýǵa jumsalǵan qa­rajattan 1 mlrd. 697 mln. teńgege artyq. Al sodan bergi ınflıasııany jáne teńgeniń qunsyzdanýyn eskersek, bul retki kezekten tys saılaýdyń odanda kóp somany talap etetini anyq. Ekinshiden, jurttyń bári saılaý naýqanyna kirisip ketse, jer-jerde jınalystar kóbeıip jumystyń jaıyna qalary da shyndyq. Al ondaı «alashapqyn» Elbasynyń ózi jumyla júk kóterýdi úndep otyrǵanda ýaqyt pen ónimdilikti syrap etý bolyp sanalady.

Sondyqtan barlyq Qazaqstan halqy Elbasyna senetini jáne kezekten tys saılaýdyń jeńimpazy «Ult kóshbasshymyz» ekendigi belgili bolyp turǵanda Elbasy quzirettilgin 2020 jylǵa deıin uzartýǵa referendým ótkizý kezekten tys saılaý ótkizýge qaraǵanda ýaqyt pen qarjydan utatyn tıimdi jol. Sondyqtan bastamashyl top quryp referendým ótkizýdi qoldaýymyz kerek.

ÁLIBEK Ydyrys