TERIS PIǴYLDY AǴYMDARDYŃ KО́ZDEGENI - OTANSÚIGIShTIK SEZIMDI JOIý

Otannyń árbir adam úshin qasıetti uǵym ekendigi, onyń otbasynan bastaý alyp, memleketti ishteı jumyldyryp turatyn alyp kúsh ekendigi barshaǵa aıan. Bul týraly buryn da, qazir de qanshama týyndylar jazylyp, qanshama qanatty, ataly sózder aıtylýda. Sondyqtan da óz otanyn, týǵan jerin qorǵaý barshanyń azamattyq paryzy. Eline adal qyzmet etip, ony qorǵaýdy maqsat etý, óz Otany men atamekenine súıispenshilikpen qaraý sezimi «patrıotızm» uǵymymen anyqtalady. Bul- adamnyń óz otbasyna, qorshaǵan ortasyna, turǵan jeriniń tabıǵatyna, jalpy eline degen qurmetten bastaý alatyn sezim. Mine, jastardy osyndaı shynaıy patrıottyq sezimge baýlyp tárbıeleý isi qoǵam úshin mańyzdy máseleler qatarynan oryn alady. О́ıtkeni, bul eshqashan ózektiligin joǵaltpaıtyn, eldiń órkendep damýy úshin óte qajetti nárse. Árbir eldiń bolashaǵynyń jarqyn bolýy onyń azamattarynyń bilimdiligimen qatar, olardyń otansúıgishtik sezimderiniń deńgeıine baılanysty. О́z eliniń, ultynyń patrıoty bolǵan azamat qana eliniń taǵdyryna janashyrlyqpen qarap, oǵan adal qyzmet etýdi óziniń boryshy dep sanaıdy.

Qazaq halqy da qashan da «Otan úshin otqa tús, kúımeısiń» degen danalyq sózdi tárbıeniń negizi ustanymdarynyń biri retinde ala otyryp, ár balanyń otandy qorǵaý jolynda barlyq qıyndyqtarǵa tóze bilýge baýlyp tárbıeleıdi, ata-babamyzdyń kózdiń qarashyǵyndaı qorǵap kelgen jeri men ańsap ótken táýelsizdigin saqtap qalý úshin keıingi urpaqqa perzenttik paryz júkteıdi.

Degenmen sońǵy jyldary elimizdiń aýmaǵynda osynaý otan degen uly uǵymnyń qadir-qasıetiniń parqyna barmastan, ony qorǵamaq túgil, halyqtyń ózine tán qundylyqtary men ulttyq bolmysynan aıyryp, eldiń tutastyǵy men qaýipsizdigine qater tóndiretin teris pıǵyldy aǵymdardyń áreket júrgizip otyrǵandyǵynbaıqaýdamyz. Nıeti teris mundaı aǵymdardyń negizgi maqsaty -  el halqynyń arasyna iritki salyp, alaýyzdyq týdyryp, terrıtorııalyq tutastyǵymyzǵa qol suǵý ǵana.

Máselen, keıbir dástúrli emes aǵymdar eldigimizdiń sımvolıkalyq belgileri bolyp tabylatyn memlekettik rámizderdi qurmettemeıdi, saılaýda daýys berýge qatyspaıdy, memlekettik merekelerdi toılamaıdy. Iаǵnı, olardyń boıynda otansúıgishtik, patrıottyq sezimnen ada ekenin baıqaýǵa bolady.

Al, naǵyz patrıottyq sezim adamnyń eń aldymen óz eliniń Ata Zańyn, Týyn, Eltańbasyn, Ánuranyn, Tólqujatyn, memlekettik tili sekildi memlekettik nyshandaryn erekshe qurmetteýinen bastalady. Sondyqtan da memlekettik rámizderge elimizde bıik mártebe berilip, olardy qadirleý eldiń táýelsizdigin qurmetteýmen teńestiriledi, olardy qurmet tutý azamattardyń otansúıgishtik sezimin qalyptastyrýǵa septigin tıgizedi dep esepteledi.

Sondaı-aq, adamdy óz otbasynan, odan ary Otanynan bezinýge jeteleıtin ıslam atyn jamylǵan dinı aǵymdardyń da elimizdiń aýmaǵynda júrgizgen áreketterin jasyra almaımyz. Olar sanasy áli qalyptasyp úlgermegen óskeleń urpaqqa shetin kózqarastaryn sińirý arqyly olardy jerinen, elinen aıyrýdy kózdeıdi. Qalyptasqan ulttyq qundylyǵynan alystaǵan bala ózindik oılaý qabiletinen aırylyp, kúızeliske ushyraıdy, odan soń qoǵamnan oqshaýlanyp, óz elin tastap ketýge deıin barady. Jalǵan jıhadtyń sońynda, «taza ıslamdy» ańsap, «jumaqqa» barýdy kózdep týǵan jerin op-ońaı tastap ketýshiler de osyndaı teris pıǵyldy aǵymdardyń qataryn tolyqtyrýshylar. edi. О́tken jyldary elimizden «jıhadtyń» jetegine erip, Taıaý Shyǵystaǵy soǵys alańyna attanǵan azamattardyń sany tórt júzdi quraǵan bolatyn.

Zaıyrly memleket pen onyń zańdaryn joqqa shyǵaratyn teris pıǵyldy aǵymdar ózderin ǵana shynaıy ıslam dininiń ustanýshylary dep jarııalap, bılikke qarsy shyǵýǵa baǵyttalǵan kózqarastardy nasıhattaıdy. Olardyń memleketke qatysty ustanymdary zaıyrly memleket basshysyn moıyndamaýǵa, azamattyq mindetterden, zaıyrly ómir súrý saltynan bas tartýǵa negizdeledi.

Osyndaı ıdeologııanyń yqpalyna túsken dinı saýatsyz jastar óz eline qarsy kózqarasyty ustanyp, «naǵyz ıslam» memleketinde turýdy kózdep elden ketýge sheshim qabyldaıdy. Alaıda, elimizde otbasyn tastap, týǵan jerden bezetindeı eshqandaı jaǵdaı týyndap otyrmaǵany belgili. Dindi ustanýǵa da, dinniń nasıhattalýyna da elde barlyq jaǵdaı jasalǵan deı alamyz. Bul jaǵdaılardy baǵalamaı shekara asyp jatqandar- jalǵan jarnamaǵa elitip, jańylǵan, saýatsyz jandar. Al, olardy jyly uıasynan bezdirýge úndep otyrǵandar halyqtyń arasyna iritki salyp, memlekettiń tynyshtyǵy men yntymaǵyn buzýdy kózdeýshiler, eldi bólshektep, jerimizge kóz súzýshiler.

Al, shynaıy ıslam dininde Otanǵa degen, otansúıgishtik, patrıottyq sezimge degen kózqaras qandaı? Bul uǵymdardyń máni qalaı túsindiriledi?

Islam dininde Otandy, týǵan jerdi qorǵaý eń qasıetti boryshtardyń biri bolyp sanalyp, ony qorǵaý jolynda qaıtys bolǵandar sháıitterdiń qatarynan sanalatyndyǵy bul uǵymnyń qanshalyqty mańyzdy ekenin kórsetip tursa kerek.

Sonymen qatar, Otan qorǵaýdyń mańyzdylyǵyn kórsetetin mynadaı taǵylymdy hadıs te bar: «Eki kóz aqyrette tozaqqa kúımeıdi: birinshisi kúnásyna ókinish bildirip, ońashada egilip jylaǵan kóz, ekinshisi Otandy qorǵap shekara kúzetken kóz». Osynyń ózi basqa jerdi óziniń týǵan jerinen artyq sanap, «jumaq ómirdi» ańsap, Otanynan bezinýdiń qısynsyzdyǵyn kórsetýge jeterlikteı. 

Qoryta aıtqanda, jat nıetti aǵymdardyń negizgi maqsattarynyń eldiń qamyn oılap, jastarǵa týra joldy kórsetý emes, kerisinshe memlekettiń ishki qaýipsizdigine zııan tıgizý ekeni aıdan anyq. Sol maqsatta, ıaǵnı eldi toqyratý jolynda olar jastardy kóptep paıdalanatyndyǵy belgili. О́ıtkeni, eldiń erteńi bilimdi jastardyń qolynda. Búgin jastardy arbap, bilimnen, rýhanııattan aıryyp, óz maqsattaryna qoldana alsa, máńgúrtke aınalǵan adamdy óz múddelerine qoldaný qıyn sharýa emes. Sol sebepten olar jastardyń bilim alýyna, ǵylymmen shuǵyldanýyna qarsy baǵytta qarqyndy jumys júrgizedi.

         Sondyqtan da jastardy ár túrli jat aǵymdardyń jeteginde ketýden saqtandyrý úshin olardy jastaıynan óziniń asyl dinin, tól tarıhyn, ulttyq qundylyqtaryn sińirip ósýine basa mán berý óte mańyzdy. О́skeleń urpaqty ata-babalarymyzdyń san ǵasyrlar boıy ustanyp kelgen ımandylyq jolyna, týǵan jeri men salt-dástúrin, tili men mádenıetin berik ustanýǵa tárbıeleý arqyly eldiń tutastyǵy men yntymaǵyna qol suǵýdy kózdegen teris pıǵyldy aǵymdardyń yqpalynan saqtandyrýǵa kúsh salǵanymyz jón. Olardy otansúıgishtikke, patrıottyqqa, adamgershilik qasıetterge baýlyp, jalǵan qundylyqtardan aýlaq bolýǵa tárbıeleýimiz qajet.

         Ata-babalarymyz da terrıtorııalyq tutastyǵymyz pen rýhanııatymyzdy qorǵaý jolynda qanshama ter tógip, eren eńbekter atqardy. Atamekenin jatqa taptatpaǵan jaýynger qazaq halqynyń urpaqtary endi osy naızanyń ushy, bilektiń kúshimen kelgen týǵan jerdiń, táýelsizdiktiń qadirin jete túsinýge mindetti. Talaılar ańsap ótken táýelsizdiktiń týyn jyqpaı, eldiń máńgilik elge aınalýyna úles qosý - búgingi býynnyń perzenttik paryzy.

Osy turǵyda aıtylǵan Elbasy N.Nazarbaevtyń «Bul dúnıede bizdiń Otanymyz bar, ol – Táýelsiz Qazaqstan. Bul týǵan memleketimizdiń táýelsizdigin baıandy etýge, qýatyn arttyrýǵa, onyń ıgiligine, halyqaralyq qoǵamdastyqta abyroıynyń ósýine adal qyzmet etýge paryzdarmyz. Ol úshin árbir azamat elimizdiń tutastyǵyn, jerimizdiń bútindigin, halyqtarymyzdyń jarastyǵyn aman saqtaı bilý qanshalyqty úlken tarıhı jaýapkershilik ekenin jaqsy jan – tánimen seziný kerek»- degen taǵylymdy sózi joǵaryda aıtylǵandardy naqtylaı túsedi.

Teńlibaeva Janar Qantemirqyzy,

QR Din isteri jáne azamattyq qoǵam mınıstrligi Din isteri komıteti Din máseleleri jónindegi ǵylymı-zertteý jáne taldaý ortalyǵynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri