"Bılik partııasymen birikpeımiz". Qazaqstanda jańa saıası qozǵalys quryldy

"El, jer, ádilet" sekildi qarapaıym urandardy tý ettik" degen qozǵalys músheleri saıası kúshke aınalyp, partııa retinde tirkelip, el saıasatyna aralasýdy, zańdy jolmen halyqqa formaldy túrde esep beretin bıliktiń ornyna naqty bılik júıesin ornatýdy kózdeıdi.

 

Belsendiler qozǵalys azamattar esebinen qarjylandyrylatynyn, sol úshin halyqtan Kraýdfandıng ádisimen qarjy jınamaıtynyn jetkizdi.

 

Qamshy tilshisi Qazbek Beısebaevpen áńgimelesip, qozǵalys qyzmetine baılanysty birneshe suraq qoıdy.

– "Halyq senimi" qozǵalysy ózin qalaı sıpattaıdy, oppozısııalyq qozǵalys pa?

– Biz "oppozısııa" degen sózdi qoldanbaımyz. "Oppozısııa" ókimetke qarsy degendi bildiredi ǵoı. Áńgime mynada. Qazaqstannyń saıası sahnasyndaǵy búgingi shynaıy jaǵdaıdy naqty bilip, baǵamdap otyrmyz. О́zińdi "oppozısııa" dep jarııalasań, bılik tyrp etkizbeıdi. Qorqyp turǵamyz joq, tek jaǵdaıdy jaqsy bilemiz. Ony durys baǵalaý óte mańyzdy. Biz eldegi júıeniń ózgerýin qalaıtyn azamattardyń basyn qosyp, ata zańda jazylǵan zańdy quqyǵymyzdy paıdalanyp, saıası kúsh qurǵymyz keledi. Buǵan bizdi búgingi úkimettiń isi, júrgizip otyrǵan saıasaty májbúrledi. 

 – Saıasatta jańa saıası kúsh óz ıdeıasyna halyqty ılandyrý, jaqtastar jınaý, buqarany sońynan ertý úshin ózine básekeles saıası kúshtiń olqy tustaryn, kemshiligin ashyq aıtý, synaý tehnologııasyn qoldanylyp jatady. Sizderdiń jaǵdaılaryńyzda mundaı tájirıbe qoldanyla ma?

– Málimdememizde aıtylǵandaı, "Halyq senimi" qozǵalysy kezekti bılikti synaýshy toptardyń qatarynan tabylǵysy kelmeıdi. Qazir bári synaıdy. Kez kelgen azamat synaı alady. Al biz ózgeris jasaǵymyz keledi, sózden iske kóshýdi qalaımyz. Ol úshin qozǵalys partııaǵa aınalýy kerek, partııa tirkelýi kerek, parlamentke ótýi mindet, sosyn reformalarǵa jaǵdaı jasaıtyn tıisti zańdyq ózgeristerdi qabyldaý kerek. Bizdiń maqsatymyz bılikke qol jetkizý. Osy jumystyń ózi ońaıǵa soǵaıyn dep turǵan joq. О́ıtkeni bizde saıası partııa qurý óte qıyn. Kedergiler kóp. Máselen, Reseıde partııa qurý úshin 500 adamnyń qoly qajet, al bizde – 20 myń. Bul – óte kóp. Qazirgi bizdiń birinshi kezekte qolǵa alatyn isimiz – aımaqtardan fılıal ashý, uıymdastyrý jumystary.

– Qozǵalys halyq aqshasyna qarjylandyrylatyny málimdeldi. Alda el aralap, is-saparlarǵa shyǵý jumystary baryn aıtyp otyrsyz. Buǵan da belgili bir qarajat qajet. Bul máseleni qalaı sheshesizder?

– Muny da halyq qarjysyna júzege asyramyz. Biz saıası kúsh quratynymyzdy jarııalaǵanymyz búgin ǵana. Birtindep halyqtan aqsha túsip jatyr. Sonyń bárin ashyq kórsetemiz. Aldaǵy jumystardyń bári halyq qarjysyna júzege asady. Iаǵnı, biz halyqtan aqsha alyp, sonyń múddesi jolynda qyzmet qylǵymyz keledi.

 – Demek, starttyq kapıtal joq pa?

– Ondaı joq.

 – Qaltaly azamattar tarapynan qoldaý bar ma?

– Qyzyǵýshylyq bar. Bizge bul ıdeıa bir jyl buryn kelgen. Sol kezde kóptegen kásipkerlermen jolyqqanbyz. Qyzyǵýshylyq tanytyp, sóz júzinde ıdeıany qoldaǵandar bolǵan. Alda qalaı bolaryn ýaqyt kórseter.

 – Málimdemelerińizde "Halyq senimi" qozǵalysy qazirgi tirkelgen partııalarmen birlese qımyldaýy da múmkin ekeni aıtyldy. Bul bir kezderdegideı basqa partııalarǵa qosylyp ketýi múmkin ekenin bildire me?

– Bizdiń maqsat – qalaıda saıası kúshke aınalý. Ol úshin partııa qurý. Al Qazaqstanda partııa qurý jańa aıtqanymda óte qıyn. Onyń qarjylyq shyǵyny bar, bıýrokratııalyq kedergileri kóp. Al eger qozǵalys úlken kúshke aınalyp, biraq partııa retinde quryla almaı, bizge ózge partııalar "quda tússe" ortaq maqsat úshin ondaı múmkindikti qarastyrýǵa ázirmiz.

 – Bılik partııasy "quda tússe" qaıtesizder?

– Bılik partııasymen birikpeımiz. Májiliske kirmegen partııalarmen kelissóz júrgizýge bolady. Saıasattyń ózi kompromısten turady ǵoı.

– Qoǵamda belsendilerge, úlken saıasatqa aralasatynyn málimdegen azamattarǵa "bılik jobasy" dep qaraý úrdisi bar. Eger sizder týraly mundaı pikirdegi adamdar shyǵyp jatsa, olarǵa aıtar jaýap qandaı bolmaq?

– Men bylaı aıtaıyn. Bizde bári ashyq. Osydan bir jyl buryn osyndaı ıdeıa kelgende bılikke shaǵyn keńes berýshi organ retinde birge jumys istesek dep oıymdy bildirgenmin. Biraq olar bas tartty.

– Olar degen kimder? Jáne nege keńes berýshi organ, ondaı organ – ulttyq qoǵamdyq senim keńesi bar emes pe?

– Qazir olardyń kim ekenin aıta almaımyn, jalpy bılik degenim ǵoı. Ári olardyń atyn ataý mańyzdy da emes. Biz senim keńesinen bólek, saıası, ekonomıkalyq, áleýmettik máselelerdi kótergimiz keldi. Biraq bılik tarapynan qoldaý bolmady. Biz óz jolymyzben kettik. Sosyn parlament saılaýy aldynda bir partııaǵa kirip, óz oılarymyzdy, istegimiz kelitin jumystar týraly aıttyq. Eger saılaýda bizge mandat berip jatsa, sol oılarymyzdy júzege asyrýǵa ázir ekenimizdi jetkizdik. Biraq olar da bas tartty.

 – Ol partııany da ataı almaısyz ba?

– Ataı almaımyn. Oıymyzdy júzege asyrýǵa múmkindik beretin saıası alań tabylmaǵan soń, osy qozǵalysty qurýǵa bel sheshtik. Bizdiń bılikpen esh qatysymyz joq. Kez kelgen azamat úshin ashyqpyz. Kez kelgen azamat oıyn bildirsin, eldi damytý boıynsha oıyn aıtsyn, qatarymyzǵa qosylsyn. О́ıtkeni eldiń qazirgi jaǵdaıynda ózgeris jasaý asa qajet. Ol ózgeris osyndaı órkenıetti, zańdy jolmen ǵana sheshilýi kerek dep sanaımyz. Al zańdy jol joq jerde, másele kóshede qaralady, kóshe degenimiz ne? Revolıýsııa. Biz revolıýsııany qoldamaımyz.

– Partııa qurý qıyndyǵy týraly aıtyp otyrsyz. Esińizde bolsa, byltyr Demokratııalyq partııa bastamashyl toby quryltaı ótkizgeli jatqanda, jer-jerde jaqtastary túrli aıyppen ustalyp, qamalyp jatty. Artynsha, belsendiler quryltaı uıymdastyrý ornyna, mıtıngke shyqty. Eger sizderdiń de jaqtastaryńyz osylaı qamalsa, ne isteısizder?

– Áńgimeniń basynda aıtyp ketkenimdeı, biz ózimizdi "oppozısııa" retinde jarııalamaımyz. Joǵary bılikke talasatyn oıymyz joq. Taǵy da aıtam, bul jaǵdaıdy shynaıy baǵalaýdan týǵan oı. Oppozısııamyz dep shyqsaq, shyny kerek nebir problema shyǵady. Al "Halyq senimi" qozǵalysy ózgeristi zań sheńberinde júzege asyrýdy qoldaıdy. Sondyqtan bizdiń jaqtastarymyzdy qýdalaıdy dep oılamaımyn. Al eger saıası partııa qurýǵa múmkindik bermese, onda "Halyq senimi" qozǵalys retinde ári qaraı ómir súre beredi. Halyq qoldaýyna ıe bolmasa da biz óz áreketimizdi óz kúshterimizge saı, shaǵyn masshtabta bolsa da jalǵastyra bermekpiz. О́ıtkeni bireý kelip biz úshin bárin jasap beredi dep ún-túnsiz, syrttaı baqylaýshy retinde otyra berýge bolmaıdy. Qalaıda ózgeris jasaýǵa talpyný kerek. Olaı istemegende taǵdyrymyz bizge baılanyssyz jaǵdaılardyń oıynshyǵyna aınalýy múmkin.

– Qozǵalys ereksheligi retinde "onyń basqa árbir múshesi ártúrli pozısııalarda bolýy múmkin, biraq bárine ortaq bir nárse – eldi jaqsy jaǵyna qaraı ózgertýde olardyń maqsattary birdeı!" ekeni týraly aıttyńyzdar. Osy oıdy tolyǵyraq túsindirip bere alasyz ba? Bul ózara alaýyzdyqqa soqtyryp, "aqqý, shortan hám shaıannyń" kebin kıdirip júrmeı me?

– Bul – biz azamattyrdyń ultyna, tiline, dinine qaraı bólmeıtinimizdi, maqsatymyz osy el azamattarynyń jaǵdaıyn jaqsartýdy kózdeıtinimizdi bildiredi. Bizdiń qatarymyzda basqa ult ókilderi de bola alady. Qozǵalys ishinde túrli baǵytta másele kóterilýi múmkin, biraq olardyń bári elge ózgeris ákelý muraty jolynda bir núktede túıisedi.

 – Suhbatyńyzǵa rahmet!