Sábıt Muqanov, Roza Baǵlanova. Alpys jyl buryn Almatyda túsirilgen sýretter

Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq memlekettik kınofotoqujattar jáne dybys jazbalar muraǵatynda buǵan deıin jarııa bolmaǵan qundy dúnıeler óte kóp. 1 qyrkúıek – jańa oqý jyly qarsańynda sondaı fotomaterıaldardyń birqataryn jurtshylyq nazaryna usynǵandy jón kórdik.

Qazirgi bilim oshaqtaryn, bilim berý júıesin osydan 60-70 jyl burynǵy kezeńmen salystyrýǵa, árıne, bolmaıdy. О́ıtkeni ózgergen zamanmen birge mektepter de jańardy. Múlde zamanaýı bilim oshaqtary boı kóterdi. Oqý baǵdarlamasy da san márte ózgerdi, halyqaralyq standarttarǵa beıimdeldi. Tehnologııa jetistikteri oqý baǵdarlamalaryna engizildi...

Degenmen ózgermegen bir nárse bar. Ol ne? Ol – mektepke degen qurmet, mektepke degen yntazarlyq, bilim alýǵa degen qulshynys. Halqymyz qaı kezeńde de ul-qyzyn bilimdi etip ósirý úshin aqy-pulyn da, kúsh-jigerin de aıamaǵan.

Buǵan qosa, Keńes odaǵy tusynda balalardy yntalandyrý, oqýshylardyń kóńilinde ádemi áser qaldyrý maqsatynda túrli sharalar uıymdastyrylatyn. Elge belgili iri tulǵalarmen, qoǵam qaıratkerlerimen, óner maıtalmandarymen kezdesýler jıi ótip turatyn. Mundaı basqosýlar áli de úzilgen joq. Ásirese qala balalary bul jaǵynan alǵanda baqytty-aq. О́ıtkeni aqyn-jazýshylar, ánshi-jyrshylar, bir sózben aıtqanda, óner salasynyń ókilderi negizinen Almaty sekildi iri qalalarda jumys isteıdi.

Shoqan Ýalıhanov atyndaǵy №12 gımnazııa – Almaty qalasyndaǵy eń tarıhy baı bilim oshaqtarynyń biri. 1922 jyly 8 jyldyq qazaq-qyrǵyz mektebi bolyp ashylǵan bilim uıasy eki jyldan keıin Qazaqtyń ólkelik úlgili tájirıbelik mektebi bolyp qurylǵan.

Tómendegi sýretter osy bilim oshaǵynda ár jyldary túsirilgen. Tek qazaqtyń áıgili jazýshysy, Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń akademıgi S. Muqanov pen KSRO Halyq ártisi, qazaq halqynyń dara bulbuly R. Baǵlanovanyń sýretteri ǵana qaı jyly túsirilgeni jazylmaı qalypty. Degenmen biz bul sýretter keminde alpysynshy jyldardyń ishinde túsirilgen dep boljaımyz. Odan beri de 50-60 jyl óte shyqqanyn eskerseńiz, bul sýrtterdiń qanshalyq qundy ekenin ańǵara túsesiz.

Taǵy ne baıqadyńyz? Barlyq sýretke ortaq qandaı belgi bar? Bizdińshe, bárine ortaq dúnıe – jylylyq. Barlyq sýret jyp-jyly! Al endi munyń syry nede dep oılaısyz? Osydan 70-80 jyl burynǵy zymyraǵan ýaqyttyń ádemi bir sátin sart etkizip ustap qalyp, búginge jetkizgen jádigerlik artyqshylyǵynda ma? Iаǵnı, tarıhı qundylyǵynda ma? Iá, múmkin.

Degenmen bizdińshe, osy sýretterdiń baǵasyn arttyryp turǵan taǵy bir syr bar. Ańdasańyz, oqýshylarmen kezdesýge kelgen tulǵalardyń júzinen mektepke degen qurmet, balalarǵa degen súıispenshilik peıili baıqalady. Ásirese, Joǵarǵy Keńes depýtaty Baljan Bóltirikovanyń oqýshylarmen túsken beınesine taǵy bir kóz salyńyzshy. Quddy, óziniń týǵan balalarymen otyrǵandaı áser qaldyrady. Keremet emes pe?!

R.Baǵlanovanyń oqýshylarmen kezdesý sáti. Almaty, jyly kórsetilmegen

 Jazýshy S.Muqanov oqýshylarmen kezdesýge keldi. Almaty,jyly kórsetilmegen

 

Oqýshylar aǵash otyrǵyzýda. Almaty, 1955 j.

 

Arıfmetıka sabaǵynda. Almaty, 1949 j.

 

Joǵarǵy Keńes depýtaty Baljan Bóltirikova 4 synyptyń úzdik oqýshylarymen birge. Soldan ońǵa: Mıkesh Karımova, Roza Chýrına, Roza Qotabaeva. Almaty, 1947 j.

 

Halyq ártisi Q. Jandarbekovtyń oqýshylarmen kezdesý sáti. Almaty, 1956 j.

 

Eńlik Tolyqbaeva,

QR Ortalyq memekettik

kıno-fotoqujattar men dybys jazbalar

arhıviniń bólim jetekshisi