Rýbl qymbattap, dollar arzandaıdy ma?

Kezekten tys prezıdent saılaýynan keıin de, jańa prezıdentti ulyqtaý rásiminen keıin de teńgeniń devalvasııasy oryn ala qoımady. Biraq saılaýǵa deıin ulttyq valıýtanyń quldyraýy týraly qaýip boljamdar, alypqashpa áńgimeler kóbeıgen edi.

Búgingi valıýta baǵamyna nazar salsaq, 2019 jyldyń 27-maýsymyndaǵy reseılik valıýta quny – 5,96 teńge. Osyǵan deıin 12-14 maýsym kúnderi rýbl quny 5,95 teńgege deıin kóterilip, qarjy mamandarynyń tańdanysyn týǵyzǵan. Bul kórsetkish – eshkim boljaı qoımaǵan qymbatshylyq. 2018 jyldyń qorytyndysy boıynsha, 1 rýbl 5,5 teńge bolǵan. Al tórtinshi kvartaldyń nátıjesinde 5,56 teńgege baǵalandy.

Ústimizdegi jyldyń basynan beri reseılik valıýtanyń teńgege shaqqandaǵy quny aspandap ketti. 2019 jyldyń I kvartalynda rýbl quny 5,72 teńge, al sáýir aıynda 5,87 teńge boldy. Mamyr aıynda ǵana sarapshylardyń jyl basyndaǵy qaýpi aıqyndala bastaǵandaı boldy. О́tken aıdyń qorytyndysynda 1 rýbldiń quny 5,86 teńgege baǵalanyp, eshkim oılamaǵan dárejede kóterilip ketti.

"Saǵat tilin" artqa aınaldyrsaq... bul rýbldiń rekordty ósimi me?

Reseılik valıýtanyń qymbattaýyndaǵy rekordtyq kórsetkish eki jyl buryn tirkelgen. 2017 jyldyń 26-qyrkúıeginde rýbl quny 5,96 teńgege baǵalanyp, artynsha atalǵan valıýta qatty quldyraǵan. Biraq araǵa kóp ýaqyt salmaı, sol jyldyń 5-qazanynda baǵa 5,95 teńgege deıin qaıta ósti.

Rekord!

2017 jyldyń 6-qazanynda tarıhı rekordty kórsetkish tirkeldi. 1 rýbl – 6 teńge. Bul – baǵanyń sharyqtaý shegi edi. Osydan keıin birshama ýaqyt turaqtylyǵyn saqtaǵan reseılik valıýtanyń quny qaıta arzandaı bastaǵan.

Rýbl nege qymbattaıdy?

Teńgeniń álsireýine qatysty aıtylatyn basty syltaý da, negizgi sebep te – ózge valıýtalarǵa suranystyń artýy. Ásirese, jaz aılarynda uzaq merzimge demalys alǵan otandastarymyz shetelde demalý úshin valıýta aıyrbastaý pýnktine kóp barady-mys.

Ulttyq banktiń málimetine súıensek, sáýir aıynda qazaqstandyqtar reseılik valıýtany satyp alý úshin 52,3 mıllıard teńge jumsaǵan. Bul sýmma rýbldi satýdan túsken qarjyǵa qaraǵanda, áldeqaıda joǵary. Bul jyl basynan bergi maksımaldy kórsetkish.

Al rýbldiń teńgemen salystyrǵandaǵy áleýetin baıqasaq ta, bul valıýtanyń halyqaralyq naryqtaǵy jaǵdaıy asa máz emes. Qazirgi ýaqytta sarapshylar Reseı Federasııasyna ekonomıkasy jetekshi elderdiń tarapynan tónetin sanksııalar nátıjesinde reseılik rýbldiń quldyraý qaýpi týraly boljamdar kóp aıtylyp júr. Biraq sońǵy ýaqyttarda boljamdardyń oryn alý taǵdyry bulyńǵyrlaý bolyp ketti. О́ıtkeni, AQSh-tyń Qytaıǵa saýda soǵysyn jarııalaýdan qoly bosap jatqan joq. Sonymen qatar, Iran men Venesýelaǵa sanksııalyq qysym kórsetýi taǵy bar. Osylaısha, Reseıdegi qaýyrt emes máseleler kún tártibinen túsip qalyp otyr.

Eger AQSh-tyń Reseıge baǵyttalatyn sanksııalary óz kushine ener bolsa, bul ulttyq valıýtanyń nyǵaıa túsýine sebep bolmaq. Bulaı deýimizge bir negiz – qazirgi ýaqyttaǵy dollardyń quldyraý kezeńinde turǵandyǵy.

Donald Tramptyń júrgizip otyrǵan saıasatyn baǵamdar bolsaq, ol dollardy aıtarlyqtaı quldyratýdy tapsyryp otyr. О́ıtkeni, onyń halyqaralyq saıası arenadaǵy basty qarýy – qarjylyq-nesıelik "soǵys ashý". Dollardyń jedel quldyraýynan keıingi munaı baǵasy turaqtylyqqa úırene bastady. Biraq... biraq Parsy shyǵanaǵyndaǵy tankerge jasalǵan shabýyldan keıin sarapshylar dollar quny rekordty deńgeıge kóteriledi dep boljap otyr. Al osyndaı dúnıejúzilik jaǵdaılardan keıin muny rýbl óz paıdasyna paıdalanyp, kúshin arttyra tústi.

Dollar óz kúshine endi. Aldaǵy ýaqytta rekordtyq dárejege kóterile me?

Al elimizdegi  jaǵdaıǵa kóz salsaq, dollardyń halyqaralyq naryqta álsireýi Qazaqstanǵa áser ete qoımaǵan sekildi. Kerisinshe. Dollar óz qaharyna minip, rekordty kórsetkishine taıap keledi. Maýsym aıyna deıingi 1 dollar quny 384,2 teńgeden aspaǵan-dy. Al sońǵy 10-15 kún ishinde bul kórsetkish úsh ret buzyldy.

5-maýsym dollar kýrsy – 384,21 teńge;

7-maýsym dollar kýrsy – 384,53 teńge;

14-maýsym dollar kýrsy – 384,51 teńge;

Al búgingi valıýta baǵamyna nazar salsaq, 1 dollardyń quny 383,43 teńgeni quraǵan.

Eýronyń hali neshik?

Qazaqstandaǵy eýronyń jaıyna kóz salsaq, bul jaqtaǵy ahýaldyń rekordtyq kórsetkishke jetetin túri joq. Búgingi valıýta baǵamynda eýro quny 429,83 (orta baǵa 434 teńge).

Eýronyń tarıhı rekordtyq kórsetkishi – 441,69 teńge. Bul kórsetkishke salmaqty valıýta 2018 jyldyń 12-qyrkúıeginde qol jetkizgen.