Áleýmettik tólem alatyn qazaqstandyqtardy qandaı ózgeris kútip tur?

1 shildeden bastap Qazaqstanda eńbekke qabilettiliginen aıyrylý jáne asyraýshysynan aıyrylý jaǵdaılary boıynsha áleýmettik tólemder 14,5% - ǵa artady. Áleýmettik tólemder kóleminiń ulǵaıýy qazaqstandyqtardyń ómir súrý sapasyna qalaı áser etetini týraly áleýmettik saqtandyrý qorynyń qoǵammen baılanys jónindegi dırektory Gúlbaǵıla Bolatbekova aıtyp berdi.

"Bul jerde bul tólem uzaq merzimdi bolyp tabylatynyn atap ótken jón. Mysaly, eger adamǵa múgedektik belgilense: zeınetkerlik jasqa tolǵannan keıin tólem alatyn adamdar sanaty bar, osylaısha, eger adam 25 jyl jumys istese jáne jaraqat alsa, onda olar 40 jastan asqan múgedektik belgileı alady. Eger asyraýshysynan aıyrylsa: adam jumys istedi jáne baqytsyzdyq boldy, sodan keıin onyń otbasy, ıaǵnı asyraýyndaǵy adamdar bul tólemdi alady. Eger bala bir jasta bolsa, onda bul tólem 18 jasqa deıin taǵaıyndalady, al oqý jaǵdaıynda jyl saıyn stýdent anyqtama alyp, 23 jasqa deıin járdemaqy alady", - dedi sarapshy.

Ol sondaı-aq áleýmettik tólemderdiń mólsheri jyl saıyn qunsyzdanatynyn, sondyqtan QR Úkimetiniń qaýlysy negizinde tólemder ulǵaıatynyn atap ótti.

"Bıyl 1 qańtardan bastap bul tólemder 8,5% - ǵa ulǵaıtyldy. Memleket Basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasy aıasynda járdemaqylar taǵy 14,5% - ǵa ulǵaıtylady. Nátıjesinde, jyl basynan beri biz járdemaqy mólsherin 23% - ǵa arttyrdyq. Bul aqshaǵa shynymen muqtaj halyqtyń osal sanaty", - dep atap ótti Gúlbaǵıla Bolatbekova.

Sonymen qatar, 2023 jyldyń mamyr aıynda Qazaqstanda 92 myń múgedek adam jáne asyraýshysynan aıyrylǵan 61 myń otbasy turady, olardyń barlyǵy áleýmettik tólemder túrinde kómekpen qamtylatyn bolady.

"Qazaqstanda kóp deńgeıli júıe qurylǵanyn atap ótken jón, búgin men mindetti áleýmettik saqtandyrýǵa qatysýshylar týraly aıtyp otyrmyn, bul adamdar Múgedektigi boıynsha bazalyq memlekettik járdemaqy jáne asyraýshysynan aırylý boıynsha bazalyq memlekettik járdemaqy alady. Bul járdemaqylar da 14,5% - ǵa artady, biraq olar áleýmettik kodeks aıasynda ósýde", - dep qosty ol.

Qazaqstanda mindetti áleýmettik saqtandyrý 2005 jyly engizilgen. Jumys berýshiler áleýmettik táýekelder jaǵdaılary úshin óz qyzmetkerleriniń saqtandyrý syılyqaqylaryn óz qarajattarynan tóleıdi.

"Siz eńbek shartyn jasaǵannan keıin, sizdiń jumys berýshińiz aı saıyn óz qarajaty esebinen qaltasynan áleýmettik aýdarymdardy, ıaǵnı sizdiń tabysyńyzdyń 3,5% - strah saqtandyrý syılyqaqylaryn tóleýge jaýapty bolady. Osylaısha, jumys berýshiler óz qyzmetkerlerin áleýmettik táýekelderdiń alty túrinen saqtandyrady: jumys qabilettiliginen aıyrylǵan jaǵdaıda; asyraýshysynan aıyrylǵan jaǵdaıda; jumysynan aıyrylǵan jaǵdaıda (jumyssyzdyq boıynsha járdemaqy); júktilikke jáne bosanýǵa baılanysty jumysynan aıyrylǵan jaǵdaıda; sondaı-aq 1,5 jasqa deıingi bala kútimi boıynsha; bala asyrap alý. Memleket basshysynyń halyqqa joldaýy aıasynda 2023 jyldan bastap bizde jumyssyzdyq boıynsha járdemaqy halyqaralyq standarttarǵa sáıkes keletini belgili. Bala kútimimen aınalysatyn áıelderge keletin bolsaq, eger biz buryn bir jasqa deıin járdemaqy tólegen bolsaq, endi olar 1,5 jasqa deıin tólem alatyn bolady", - dedi G.Bolatbekova.

Ol sondaı-aq áleýmettik saqtandyrýdyń negizgi artyqshylyqtaryn atady.

"Siz eńbek shartyn jasasqannan keıin, sizdiń jumys berýshińiz aı saıynǵy áleýmettik aýdarymdardy óz qarajaty esebinen tóleýge jaýapty bolady, ıaǵnı sizdiń tabysyńyzdyń 3,5% mólsherinde saqtandyrý syılyqaqylary. Osylaısha, jumys berýshiler óz qyzmetkerlerin áleýmettik táýekelderdiń alty túrinen saqtandyrady: eńbek etý qabiletinen aıyrylǵan jaǵdaıda; asyraýshysynan aıyrylǵan jaǵdaıda; jumysynan aıyrylǵan jaǵdaıda (jumyssyzdyq boıynsha járdemaqy); júktilik jáne bosaný boıynsha jumysynan aıyrylǵan jaǵdaıda; sondaı-aq 1,5 jasqa deıingi bala kútimi boıynsha; bala asyrap alý. Memleket basshysynyń Qazaqstan halqyna Joldaýy aıasynda 2023 jyldan bastap bizde jumyssyzdyq boıynsha járdemaqy halyqaralyq standarttarǵa sáıkes keletini belgili. Bala kútimimen aınalysatyn áıelderge keletin bolsaq, eger biz buryn bir jylǵa deıin járdemaqy tólegen bolsaq, endi olar 1,5 jasqa deıin tólem alatyn bolady", - dedi G.Bolatbekova.