• USD 468.56

  • EUR 497.56

  • RUB 7.3

  • CNY 67.18

29 Naýryz, 13:28:17
Almaty
+35°

14 maýsymda – álemde Dúnıejúzilik qan donory kúni atalyp ótiledi. Bul ataýly kúnde qan tapsyrýdyń muqtaj adamdardyń ómirin qutqaryp qalýdaǵy mańyzy, qan tapsyrýdaǵy basa nazar aýdarýǵa tıis máseleler týraly aıtylady. Osy oraıda qan tapsyrýdyń paıdasy, qandaı adamdar donor bola almaıdy, qandaı qan toptary tapshy, osy jáne ózge suraqtardyń jaýabyn ózi donor bolǵan jáne qan zertteý ortalyǵynda tájirıbeden ótken rezıdent-psıhıatr Zarına Ǵabıtovadan bilýge tyrystyq.

– Qan tapsyrýdyń mańyzy týraly aıtyńyzshy?

– Tapsyrylǵan qan bosaný kezinde týyndaǵan qan ketý jaǵdaıynda, anımeıanyń aýyr túrine shaldyqqandarǵa, jazataıym oqıǵa kezinde zardap shekkenderderge paıdalanylyp, muqtaj adamnyń densaýlyǵyn túzeýge, tipti keıde adamdy ajaldan arashalap qalýǵa sebep bolyp jatady. Sondyqtan bul – mańyzdy ári saýap is. Sońǵy ýaqytta jastar arasynda qan tapsyrý belsendiligi artqany qýantady.

– Bul prosedýranyń densaýlyqqa paıdasy bar ma?

– Qan tapsyrǵan kezde aǵza qan jasaýshy organdarynyń qyzmetin yntalandyrady, sol arqyly qan quramy jańarady, adamnyń jalpy jaı-kúıin jaqsartady, eńbekke qabilettiligin arttyrady. Turaqty donorlyq semizdiktiń aldyn-alady. Jańa alynǵan qannyń bir donasııasy barysynda adam 650 kkal, plazma donasııasy kezinde 470 kkal joǵaltady. Áıelder úshin bul jas, ádemi jáne symbatty bolýdyń taǵy da bir joly. Qannyń jańarýy, óz kezeginde, asqazan-ishek joldary, onyń ishinde baýyr aýrýlarynyń profılaktıkasy. Nátıjesinde donorlardyń bet álpeti jaqsarady, terisi jarqyrap, taza bolady. Qan donorlyǵy onkologııalyq aýrýlarǵa shaldyǵýdyń qaýip-qaterin tómendetedi. Mamandar udaıy qan tapsyryp turý arqyly adamdar ómirin 5-7 jylǵa uzartatynyn aıtady.

– Qan tapsyrarda qandaı daıyndyq kerek? Tańerteń, túske deıin qan tapsyrǵan tıimdirek deıdi, sony ashyp aıtsańyz, ne sebepti?

– Qandy ash qarynda tapsyrǵan jón. Bir táýlik buryn aýyr taǵamdarǵa shekteý qoıý qajet. Máselen, maıly, qýyrylǵan, ystalǵan, ashy jáne tátti taǵamdardan bas tartqan jón. Sonymen qatar, qan tapsyrardan 3 kún buryn dári-dármek, spırtti ishimdikter ishýge bolmaıdy. Bastysy – qan taza bolý kerek. Tańerteń, túske deıin tapsyrý kerek degenge kelsek, tańerteń jańa gormondar oıanady. Keshte tutynǵan taǵamdar tańerteń tez sińedi. Jalpy gemoglobın túsip ketpese, qan azdyq etpese, qan tapsyra berýge bolady.

– Qandaı adamdar qan tapsyra almaıdy?

– Antıbıotık qabyldaǵan adamdar, garmondyq preparattar paıdalanǵandar, tumaý nemese sýyq tıip syrqattanǵandar, juqpaly aýrýmen aýyrǵandar, tatýırovka, pırsıng jasatqandar, bosanǵandar, tisin julǵyzǵandar, sonymen qatar áıelderde menstrýasııa bolyp júrgen jaǵdaıda qan tapsyrýǵa bolmaıdy. О́ıtkeni qan tapsyrarda qan taza bolýy kerek.

– Qandaı qan toptary tapshy?

– О́zimiz biletindeı, qan toptary tórtke bólinedi jáne rezýs faktorǵa baılanysty oń jáne teris bolyp jikteledi. III/IV toptaǵy teris qan toptary sırek kezdesedi. Rezýrs oń qan toptary negizi kóp taralǵan.

– Qandy qaıda tapsyrýǵa bolady? Qandaı qujattar kerek?

– Bul sharýa óte ońaı. Meken-jaı boıynsha jergilikti emhanaǵa tirkelip, terapevtke analız tapsyryp, sáıkes kep jatsańyz, qan tapsyra beresiz.

Suhbattasqan Shýaq Qaıratqyzy

Shýaq Qaıratqyzy

Avtormen onyń Facebook paraqshasy arqyly habarlasýǵa bolady.

Jazylyńyz

"Qamshy" silteıdi
Ilmek sózder: Qan tapsyrý

Qate tapsańyz, qajetti bólikti tańdap ctrl+enter basyńyz.

Pikir qaldyrý

pikir