Q.Bozymbaev Ile aýdanynyń óndiristik damýymen tanysty

Almaty oblysynda GMO-syz soıa ósirý múmkindikteri jaıly josparlar talqylandy. Bul týraly búgin Almaty oblysynyń ákimi Qanat Bozymbaevtyń Ile aýdanyna jasaǵan sapary barysynda belgili boldy, dep habarlady Almaty oblysy ákiminiń baspasóz qyzmeti.

Jumys sapary kezinde Qanat Bozymbaev aldymen soıany tereń óńdeýmen aınalysatyn «Agritech» JShS-da bolyp, óndiris prosesimen jáne zaýyttyń múmkindikterimen tanysty.

Belgili bolǵanyndaı, zaýyttyń qýattylyǵy jylyna 6,5 myń tonna soıa úgindisin shyǵarýǵa jetedi. Bul ónim tamaq ónerkásibinde keńinen paıdalanylady. Búgingi kúni eksportqa baǵyttalǵan kásiporyn óz qýattylyǵynyń 70 paıyzyna shyqqan. Jobanyń jalpy quny - 3,7 mlrd. teńge. О́nim jergilikti naryqqa shyǵarylady, shujyq ónimderin daıyndaýda paıdalanylady. Qazirgi kezde nanotehnologııany qoldana otyryp, fermenttelgen soıa belogyn óndiretin jeli iske qosyldy. Sonyń arqasynda  onyń aǵzaǵa sińirilýi jaqsartyldy, ıaǵnı ony balalarǵa arnalǵan jáne sporttyq taǵamdarǵa paıdalanýǵa bolady. О́ndiris kezinde tek GMO-syz, sapasy joǵary soıa ǵana qoldanylatynyn atap ótý kerek. О́zimizde ósiriletin soıa tek mal azyǵyna arnalǵandyqtan, ázirge soıanyń azyq-túlikke paıdalanylatyn tuqymy Reseıden ákelinýde.

-Bizdiń óńirdiń soıa ósirýdegi tájirıbesi mol. Sondyqtan sizderdi jergilikti sharýashylyqtarmen baılanystyrý kerek, eger olardy sapaly tuqymmen qamtamasyz etseńizder, GMO-syz soıa ósirý isin osy aımaqta da qolǵa alýǵa bolady. Sonda shıkizatty syrttan ákelýdiń qajeti bolmaıdy. Sondaı-aq ırrıgasııalyq júıelerdi jańǵyrtý baǵytyndaǵy josparlarymyz aýqymdy. Sondyqtan bul jaǵynan múmkindikterimiz mol, - dedi Q.Bozymbaev kásiporynǵa barǵan kezinde.

Sol sııaqty Qanat Bozymbaev zaýyttyń aldaǵy damý josparlary týraly surap bildi. Kásiporyn basshysynyń aıtýynsha, zaýyt jumysyn ilgeriletýde satylas ıntegrasııaǵa basymdyq berilip otyr. Oblys ákimi elektr energııasynyń úzilispen berilý máselesin sheshýge, óndiristegi býǵa qajetti ekinshi rezervtik qazandyq satyp alýǵa qoldaý kórsetiletinin aıtty.

Aýdanǵa issapary barysynda Qanat Bozymbaev Gate city seriktes qalasyn damytýdyń jobalarymen tanysty.

Seriktes qalany damytý jospary, atqarylǵan ister, júrgizilgen ınfraqurylym jáne týyndaǵan problemalar týraly «Alataý» AQ basshysy Asqar Tutubaev baıandady.

Spıkerdiń sózine súıensek, qazirgi kezde jalpy alańy 2370 ga bolatyn Gate city birinshi seriktes qalasynyń jobasy iske asyrylýda. Jobadaǵy qala halqynyń sany – 90 myń adam. Mamyr aıynda jalpy alańy 43 myń sharshy metr bolatyn 10 úıdiń qurylysy bastaldy. Barlyq magıstraldyq jelileri bar, negizinen ómir súrýge qajetti ınfraqurylymnyń bári júrgizilgen. Degenmen gaz ben sý jetispeýshiligi týyndaýy múmkin, turmystyq jáne ónerkásiptik nysandarda káriz júıesiniń de máselesi bar.

Osyǵan baılanysty barlyq nysandardyń tehnıkalyq tekserisin júrgizý kerek. Qajet bolsa kúrdeli jóndeý júrgizip, iske qosyp tekserip kórý kerek. 

Baıandamany tyńdap bolǵan soń Qanat Bozymbaev jer ýchaskeleri boıynsha esep berýdi tapsyrdy:

- Birinshi kezekte bas jospardy taǵy bir ret egjeı-tegjeıli qaraý kerek. Ol úshin oblystyq komıssııa qurylyp, barlyq jer ýchaskeleri ıeleriniń qatysýymen jer máselesi keńinen talqylanýy tıis. Olardyń jer ýchaskelerin damytýǵa múmkindikteri bar ma, joq pa, anyqtaýymyz kerek. Sodan keıin baryp tıisti sharalar qabyldaımyz, - dedi oblys ákimi.

Munan soń Qanat Bozymbaev «Damý» ındýstrıaldy-logıstıkalyq ortalyǵynda jáne onyń aýmaǵynda ornalasqan sorǵy quraldaryn shyǵaratyn «Wilo» zaýytyna bardy. «Wilo» zaýyty - Almaty oblysynda iske asyrylyp jatqan 9 transulttyq kompanııa jobalarynyń biri. Bul joǵary tehnologııaly, eksportqa baǵyttalǵan kásiporynnyń sorǵy stasasyn jınaqtaýda joǵary deńgeıli avtomattandyrylǵan júıesi bar. Munda shyǵarylatyn ónimniń basty ereksheligi – eń ozyq tehnologııany qoldanatyndyǵy, elektr energııasyn paıdalanýdaǵy únemdiligi. Máselen, qazirdiń ózinde kásiporynda suıyq magnıtti sorǵylar qoldanylady. О́nim Qyrǵyzstan, О́zbekstan, Monǵolııaǵa eksporttalady. Jylyna 500 birlikke deıin ónim shyǵarylady. Kompanııa keńsesi Nur-Sultan, О́skemen, Atyraý qalalarynda bar.

О́nerkásip sehynda jáne daıyn ónimder qoımasynda bolǵan Qanat Bozymbaev ónim assortımentterimen tanysyp, sorǵy stansasyn jınaqtap qana qoımaı, óndirýdi de qolǵa alý týraly usynysyn aıtty. Bul rette kásiporynǵa barlyq qajetti qoldaýlar kórsetiletin bolady.